Náttúrufræðingurinn - 1933, Blaðsíða 12

6
NÁTTÚRUFR.
milli tánna. Halinn er breiSur og flatur, með nokkuð stórgerðu
hreistri, en annars nærri ber, og notar dýrið hann til að styðja
sig við á landi og stýra sér með á sundi. Lengdin á fullorðnu dýri
er 75—95 cm. og halinn 30 cm. að auki. Þyngdin 20—30 kg.
Þó geta þau orðið töluvert þyngri; fyrir 40 árum veiddist dýr við
Elbe á Þýzkalandi, sem var 48 kg. að þyngd.
Þannig er þá bjórinn útbúinn til starfsins frá náttúrunnar
hendi.
Eins og áður er getið, hagar hann því ávallt svo við híbýli sín,
að inngangurinn sé nokkuð undir yfirborði vatnsins. Nú vill
vatnið stundum lækka svo, að ingangurinn verði opinn, en það
þolir hann ekki. Til þess að koma í veg fyrir það gerir hann stýfl-
ur fyrir neðan bústaðinn, til þess að halda vatninu ávallt í sömu
hæð. Trén, sem hann hefir fellt, eins ,og áður er getið, eru stund-
um nokkuð uppi á landi og burðast hann þá með bútana, oft
furðustóra samanborið við stærð hans, úit í vatnið. Hann fer allt-
af sömu slóðana, en af því að oft er votlent þar sem hann starfar,
myndast þarna skorur og verður honum þá auðveldara um flutning-
inn. Stundum er talið, að hann beinlínis grafi þessar skorur fyrir
trjáflutninginn, en ekki hefir það verið sannað.
Stýfluna gerir hann þannig, að hann rekur trjábútana á endann
niður í botnleðjuna, í fyrstu á þann hátt, að þeir hallast í straum-
inn. Þannig heldur hann áfram að hlaða úr trjábútum, leðju
og sandi þangað til kominn er garður, sem stendur upp úr yfir-
borði vatnsins og er eins langur og með þarf eftir því hvernig til
hagar með strauminn. Garðar þessir eru alls engin smásmíð) oft
og einatt. Þeir hafa verið mældir 150—200 metrar á lengd, 4—6
metra breiðir niðri við botn og 1—2 metrar á hæð. Smærri grein-
ar og grastægjur eru notaðar til uppfyllingar og svo þéttað með
leðju, eins og áður er getið. Straummegin eru garðarnir nærri
lóðréttir en með allmiklum halla hinum megin. Ekki eru garð-
arnir alltaf beinir, þvert á strauminn, né heldur að miðjan myndi
nokkurn sérstakan vatnsbrjót, heldur liggja þeir oft í dálitlum
boga undan straumnum. Myndist skörð í garðinn, svo að vatnið
lækki af þeim ástæðum, eru þau óðara fyllt upp.
En bjórinn byggir fleira en stýflugarða, þó að þeir séu merk-
asta smíðin. Hann hleður einnig upp híbýli handa sjálfum sér.
Eg hefi áður getið þess, að hann græfi sér greni í fljóts- eða
vatnsbakka, með innganginn í kafi. Það er óbrotnasta vistarver-
an og notuð helzt af einstaklingum. En hann er félagslyndur, og
lifi hann við góð skilyrði og í fullkomnu næði fyrir mönnum eru