Náttúrufræðingurinn - 1952, Blaðsíða 10

4
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
þeirra frjálsu og fjörugu lífi fyrstu ævivikurnar og nærast á svifþör-
ungum. Annars er þekking manna á samlokulirfunum ennþá ærið
gloppótt. T. d. er það óráðin gáta, hve mikill hluti íslenzku skelteg-
undanna klekkst svífandi. Um lifnaðarhætti tegundanna er einnig
margt á huldu, en vitað er, að sum ala aldur sinn sem botndýr í sandi
(tígulskel) eða leir (hallloka), önnur spinna sig föst við steina og
timbur (kræklingur) eða grafa sér göng í tré og halda þar til (tré-
maðkur).
Reynt hefur verið að aldursákvarða nokkrar tegundir. Hafa norsk-
ir, brezkir og amerískir vísindamenn unnið að þeirn rannsóknum.
(Sjá J. H. Norton: On tlie rate of growth of Cardium edule, Journal
mar. biol. ass. N. S. XIV, 2. Plymouth 1926). Á skeljum sumra teg-
unda myndast vaxtarbaugur árlega, líkt og árliringar í tré eða í fiski-
lireistri, og er þá unnt að telja aldursárin. Norðmaðurinn Kr. F.
Wiborg liefur sýnt fram á, að öðuskelin (Modiola modiolus) getur
orðið að minnsta kosti 36 ára gömul. Fullvíst er talið, að sumar teg-
undir verði aðeins fárra ára gamlar.
II. Deildaskipting samlokanna
Samlokunum er skipt í deildir eftir ytri eða innri einkennum.
Ekki nota þó allir dýrafræðingar sömu skiptingu, og sýnist sitt hverj-
Jafntönnungur.
Kolkuskel (Yoldia
limatula). Vtra og
innra Itorð vinstri
skeljar. — (Dan-
marks l'auna).
um í þeim efnum. Þriggja-deiidaskiptingin er allmikið notuð nú, og
liefb ég fylgt henni í sæskel jafánu, sem kemur út á íslenzku í vetur.
Deildirnar eru:
1. Jafnt.önnungar (Taxodonta). Þeir hafa lijör með allmörgum eða
mörgum tönnum, sem eru líkar að stærð og gerð og sitja í þéttum,
samfelldum röðum.
2. Vanvöðvungar (Anisomyaria). Á þeim eru hjörin tannlaus eða því
sem nær. En aðalmunurinn er fólginn í því, að dráttarvöðvarnir
eru ntisþroska, eða það er aðeins einn dráttarvöðvi (diskaættkvísl-
in).