Náttúrufræðingurinn - 1952, Blaðsíða 23

ÍSLENZKAR SÆSKELJAR
17
handbók yfir danskar sæskeljar (Saltvandsmuslinger, eftir Ad. Jensen
og R. Spárck) stendur, að bárurnar á þessari tegund séu ca. 30, það
gæti þýtt til hins ýtrasta 30-þ2. í hinni norsku lindýrafánu: Mollusca
regionis arcticae Norvegiae, eftir G. O. Sars, eru bárurnar aftur á
móti talclar nákvæmlega 33. Nú fær einhver byrjandinn eintak í
hendur til ákvörðunar, segjum úr Faxaflóa, og við fyrsta tillit hygg-
ur hann það vera báruskel. Til öryggis flettir liann þó'upp á skel-
inni. 36 bárur, engum blöðum um það að fletta. Hvað skal nú til
bragðs taka? Hvað segja Saltvandsmuslinger? Ca. 30 bárur. Hann
hugsar sem svo: Einhver önnur teguncl. Og hann tekur að atliuga
bárufjölda annarra, norrænna tegunda samkvæmt handbókunum.
Engin önnur en báruskelin getur haft fleiri en 30 bárur. Hann
stendur ráðþrota. Ef til vill ný tegund, hugsar hann. Sem byrjandi
er b'klegt, að hann gefist upp.
Nú skal ég gefa skýringu á því, hvar hundurinn liggur grafinn.
Auk báruskeljarinnar eigum við 4 Cardium-tegundir. Hver þeirra
hefur nokkurn veginn ákveðna bárutölu, munar sjaldan eða aldrei
meiru en einni báru til eða frá. Á hinn bóginn er bárufjöldinn á
báruskelinni mjög óáreiðanlegur eða 32±5 bárur. Við Norðurland
er tala báranna venjulega 32—33, við Austfirði 28—34, og úr Faxa-
flóa hef ég fengið nokkur eintök með 35—37 bárum. Frá Færeyjum
getur Acl. Jensen um eintak, sem var aðeins með 27 bárum.
XII. Er líklegt, a3 fleiri skeliategundir eigi eftir að finnast hér við land?
Ég gat þess hér að framan, að skeljafánan okkar hefði auðgazt um
10 tegundir á s.l. 30 árum. Allar þessar tegundir eru fundnar á suður-
svæðinu, og verður því eðlilegast að setja tilkomu þeirra í samband
við aukinn sjávarhita. Gætum við því átt eftir að rekast á nokkrar
hlýsjávartegundir, t. d. eins og: Arca tetragona eða Lucinopsis
undata1. Portlandia lenticula og Lima liyperborea eru líka tegundir,
sem gætu átt eftir að finnast nokkuð djúpt undan norður- og norð-
vesturströndinni. Fleiri tegundir geta vel komið til greina. Skal ég
ekki frekar leiða getum að því, hvaða viðbótartegundir verða næst
á dagskrá hjá okkur.
XIII. Þýðing skeldýrarannsókna
Ég skil vel þá algengu skoðun meðal almennings, að rannsókn á
skeldýrum og söfnun þeirra, séu verkefni fyrir dýrafræðinga aðeins,
1) Af Freyjuskeljaœtt (Veneridae).
Nátlúrujrœ&ingurinn, 1. h■ 1952
2