Náttúrufræðingurinn - 1955, Page 38

100
NÁTTDRUFRÆÐINGURINN
Fyrst og frenist skemmdust heiðarnar hér stórlega af vikurfalli úr
Kötlu, og mun sú skemmd ekki sízt hafa bitnað á öllum kvistgróðri
og lyngi, svo að matföng hafa verið lítil fyrir rjúpuna, en vetur harð-
ir. Svo tel ég, að vikurinn hafi á annan hátt valdið dauða hennar,
því ég man eftir því, að ég skoðaði í innýfli úr nokkrum dauðum
rjúpum, og var í þeim allmikið af vikri, og heyrði ég marga eigna því
dauða liennar.
Þá er það fýllinn, þessi uppáhaldsfugl allra sannra Mýrdæla að
fornu og nýju. Það mun óhætt að slá því föstu, að honum hafi stór-
fækkað, þó búferlaflutningur hans innan héraðs geri erfiðara fyrir að
fylgjast með fækkun hans. Siðari árin hefur hann breytt hér allveru-
lega um búsetu; við sjávarsíðuna hefur honum sífellt fækkað, svo sem
í Reynisfjalli, hömrunum fyrir austan Vík og í Hjörleifshöfða. En í
gljúfrunum í norðurheiðum hefur hann aukizt ár frá ári, og er nú
farinn að verpa sums staðar alla leið inn að jökli. Hann verpir t. d.
orðið allmikið í svonefndu Gvendarfelli, sem er í suðurbrún Mýrdals-
jökuls og jökli girt að mestu á þrjá vegu. Mér virðast þessir flutn-
ingar hans standa í mjög nánu sambandi við hlýrri og snjóléttari vet-
ur síðari ára, en af þeim leiðir, að fljótar tekur snjó af sillum í gljúfr-
unum og gróður fer fyrr að koma til, því það hefur mér virzt, að
hann meti mikils, að gróður sé farinn að koma til í berginu áður en
hann fer að verpa, og mér virðist varptími hans fara mjög eftir þvi,
hve snemma grær. Þessa skoðun mína á ástæðum að búferlaflutningi
fýlsins byggi ég aðallega á því, að vorin 1949 og 1952 tók snjó seint
úr heiðum og greri óvenju seint, og þau ár verpti hann með minna
móti í gljúfrunum í norðurheiðunum, en með meira móti við sjóinn.
Nokkrir flökkufuglar, sem oft voru hér á ferð um og eftir 1920,
hafa ekki látið sjá sig síðari árin. Fyrst er þá að telja vepjuna.
Hún var hér algeng á vetrum allt fram yfir 1930, og voru þá stund-
um margar í hóp. Var hún hér kölluð ísakráka, og taldi gamalt
fólk það vita á frost og snjóa, ef mikið var af henni. En síðan 1940
veit ég ekki til, að hún hafi sézt hér.
Annar flækingur hefur ekki látið sjá sig í mörg ár, sem sást hér oft
á hverjum vetri á árunum um 1920, en það er litli hrafninn, sem
hér var ávallt kallaður fæfeyski hrafninn, og mun ég ætíð kalla
hann svo; mér þótti það gott nafn, þegar ég var krakki, og krummi
sá var góður kunningi minn. Þótti honum sýnilega mjög vænt um,
væri góður biti að honum réttur.
Fleiri flækinga vil ég ekki nafngreina í þessu sambandi, þar sem