Náttúrufræðingurinn - 1955, Blaðsíða 45

Eysteinn Tryggvason:
Andrúmsloftið og kolsýran
Andrúmsloftið er saman sett af ýmsum lofttegundum, og er hlut-
fallið milli þeirra við yfirborð jarðar eins og segir í töflunni. Er þar
gert ráð fyrir, að loftið sé þurrt, en vatnsgufan í loftinu er mjög
breytileg.
Tafla, sem sýnir hlutdeild ýmissa lofttegunda í andrúmsloftinu
í hundráSshlutum rúmmáls:
Köfnunarefni (N2) 78.084
Súrefni (Oo) 20.946
Argon (A) 0.934
Kolsýra (C02) 0.033
Neon (Ne) 0.001818
Helium (He) 0.000524
Metan (CH4) 0.0002
Krypton (Kr) 0.000114
Vetni (H2) 0.00005
(N20) 0.00005
Xenon (Xe) 0.0000087
Til skamms tíma álitu visindamenn, að samsetning loftsins breytt-
ist mikið með hæð frá jörð vegna aðdráttarafls jarðarinnar, þannig
að þyngri lofttegundir væru einkum nálægt yfirborði jarðarinnar, en
hærra uppi bæri meira á léttari lofttegundum, svo sem vetni og hel-
ium. Á síðustu árum hafa verið gerðar mælingar á samsetningu lofts-
ins upp í nálægt 100 km hæð. Hafa eldflaugar, sem skotið var upp,
verið þannig útbúnar, að þær tóku sýnishorn af loftinu í mismunandi
hæð og voru þau síðan efnagreind. Þessar rannsóknir hafa sýnt, að
efnasamsetning loftsins er óbreytt frá yfirborði jarðarinnar upp í
60 km hæð, en þar fyrir ofan verður vart örlítillar aukningar í hlut-
falli léttu lofttegundanna, þannig að í um 90 km hæð er hlutfalls-
lega þrisvar sinnum meira af helium en en við jörð, eða um 0.0015%.
1 töflunni er kolsýran talin nema 0.033% af andrúmsloftinu. Á
síðustu áratugum hefur verið brennt ógrynni af kolum og oliu á jörð-