Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1968, Page 35

Náttúrufræðingurinn - 1968, Page 35
NÁTTÚ RUFRÆÐ J NGURJ N N 27 Sigurður Þórarinsson: Skaftáreldar og Lakagígar Myndir úr jai'ðfræði íslands VIII l’að eldgos, sem síra Jón Steingrímsson nefndi Síðueld, en síðar hefur venjulega verið nefnt Skaftáreldar, er rnesta hraungos, sem vitað er að menn hafi augum Jitið. Og gígaröð sú, Lakagígar, sem spjó þessum firnunr af hrauni, er ein hin stórfenglegasta sem myndazt hefur á jörðinni síðan ísöld leið. Aðeins Eldgjá kernst þar til jafns, en hún er ekki mynduð í einu gosi. I>ar næst koma að myndarleik Vatnaöldur og Þrengslaborgir. Margt hefur verið skrifað um Skaftárelda, Skaftáreldalrraun og Lakagíga og vant- ar þó mikið á, að þessu efni hafi verið gerð nógu rækileg skil. Sam- tímalýsing síra Jóns Steingrímssonar á þessum einstæðu náttúru- hamförum, Fullkomið skrif um Siðueld, sem prentuð er í 4. bindi Safns til sögu Islands, bls. 1—58, er klassísk og á ekki sinn líka og ætti kafli úr henni að vera meðal þeirra sýnishorna íslenzkra bók- mennta, sem hverjum unglingi væri ætlað að lesa. Sá merkilegi nraður Sæmundur Magnússon Hólnr varð fyrstur til að birta á prenti rit unr Skaftárelda: Om Jordbranden paa Is- land i Aaret 1783. Þetta rit, sem er 80 bls., konr út í Kaupmanna- lröfn 1784 og er formálinn dagsettur 25. febr. Sjálfur dvaldist Sæ- mundur í Höfn meðan á gosinu stóð og er það því eingöngu byggt á frásögnum, sem honum höfðu borizt að heinran. En ein af höfuð- ástæðunum fyrir áhuga hans á þessu gosi var sú, að hann var fædd- ttr í Hólnraseli, öðrum þeirra kirkjustaða er huldist hrauni í gos- inu, og ólst að nrestu upp þar skanrnrt frá, á Staðarholti í Meðal- landi. Var hann því gagnkunnugur staðháttum austur þar. Bók Sæmundar er um margt vafasöm senr heimildarrit, en lýsing hans á Hólmaseli og umhverfi þess fyrir gosið er hin fróðlegasta og þótt æskustöðvarnar fegrist e. t. v. eittlrvað fyrir lrugskotssjónum hans, er hann sjálfur í framandi landi fréttir um lrin grimmu ör- lög þeirra, er lítill vafi á, að þar lrefur verið nrargur fallegur reit- urinn.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.