Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 91

Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 91
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 77 um hnöttinn, og er hún því miklu útbreiddari en húsönd, sem verp- ur aðeins í vesturhluta Norðurameríku, lítils háttar á Labrador og Grænlandi, og svo á Islandi (við Mývatn og Laxá). Varphættir þess- ara tveggja anda eru mjög líkir, t. d. gera báðar tegundirnar sér hreiður í holum trjám, þar sem þau er að finna. Fæðuval þessara tveggja andategunda virðist einnig vera mjög svipað. Hvinönd er meiri farfugl en húsönd, og á veturna er hvinöndin yfirleitt meir á sjó en síðarnefnda tegundin. Fullorðnir hvinandarblikar eru tiltölulega auðgreindir frá hús- andarblikum og nægir að vísa til Fugla íslands og Evrópu um ákvörðun þeirra. Á löngu færi ber einna nrest á því, að hvinandar- blikar sýnast að mestu hvítir en húsandarblikar að mestu svartir á bolinn. Hvíti bletturinn við nefrótina (kringlóttur á hvinandar- blika, hálfmánalaga á húsandarblika) og höfuðlagið eru góð ein- kenni á stuttu færi. Auk þess má nefna, að á flugi sést miklu meira hvítt í vængjum hvinandarblika en húsandarblika. Ungir blikar beggja tegunda eru í fyrstu svipaðir kvenfuglunum. Á báðunr teg- undunum kemur hvíti bletturinn við nefið í Ijós á fyrsta vetri og myndar lóðrétta rák við nefið, en fær smám saman á sig sama lag og á fullorðnum blikum. Á ungum hvinandarblikum nær þessi rák þó aldrei upp fyrir nefið, en á húsandarblikum nær rákin upp fyrir nefið. Karlfugla á fyrsta hausti og kvenfugla er hins vegar nær ógerlegt að greina til tegundar úti í náttúrunni. Við góðar aðstæður má þó styðjast við höfuðlag og nefstærð þessara fugla, ef menn gerþekkja báðar tegundirnar. Seinni hluta vetrar og fram eftir vori má greina flestar fullorðnar húsandarkollur frá hvinöndum á því, að nef húsandanna er að mestu gulleitt, en á livinandarkollum myndar guli liturinn aðeins mjóa rönd yl'ir framanvert nefið. Margar full- orðnar húsendur eru þó alveg eins og hvinendur að neflit og báðar tegundirnar geta einnig verið með aldökkt nef á þessum tíina. Það er því hægt að ákvarða örugglega alla kvenfugla með gult nef sem húsendur, en neflitur nægir á hinn bóginn ekki til þess að ákvarða hvinendur með vissu. Kanadíski fuglafræðingurinn Allan Brooks hefur ritað mjög gott yfirlit um aðferðir til að aðgreina hami húsandar og hvinandar (Brooks 1920). Er lögun nefsins að lians dómi bezta tegundarein- kennið, en nefið er yfirleitt mun frambreiðara á hvinönd en hús-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.