Náttúrufræðingurinn - 1972, Page 12

4
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Walter L. Friedrich, Leifur A. Símonarson og Ole E. Heie.
Steingervingar í millilögum í Mókollsdal
Hinn kunni fundarstaður steingervinga við Hrútagil í Mókolls-
dal var fyrst kannaður af Guðmundi G. Bárðarsyni, en árið 1910
sendi hann nokkra plöntusteingervinga þaðan til prófessors A. G.
Nathorst í Svíþjóð. Nathorst liugði tvær af hinum steingerðu plönt-
um vera beyki (Fagus), eða nánar tiltekið, Fagus antipofi Heer og
Fagus macrophylla Heer (G. G. Bárðarson, 1918 s. 53), en hann náði
aldrei að birta neitt á prenti um hinar steingerðu plöntur frá Mó-
kollsdal, áður en hann lézt árið 1921. Jóhannes Áskelsson (1961 s. 51)
gat einnig um beyki frá þessum fundarstað. Einustu þverskurðar-
myndina af lagasyrpunni í Hrútagili er að finna hjá M. Schwarzbach
(1955 s. 103).
Við rannsóknir á Steingrímsfjarðarsvæðinu sumarið 1967 upp-
götvuðum við fundarstað steingerðra plantna og skordýra nokkru
fyrir innan Hrútagil í Mókollsdal. Sumarið 1969, var enn á ný safn-
að steingervingum í Mókollsdal, en þar sem veður voru slæm á
svæðinu þetta sumar urðum við að láta okkur nægja að athuga fund-
arstaði steingervinganna, enda ekki unnt að vinna að umfangsmeiri
jarðfræðirannsóknum.
Um fundarstaði steingervinga í islenzkum TerLíerlögum.
Frægustu jarðlög á íslandi með steingerðum sædýrum eru á Tjör-
nesi. Um aldur þessara laga hefur ríkt nokkur óvissa. Guðmundur
G. Bárðason (1925) áleit þau plíósen að aldri, en Jóhannes Áskels-
son (1960) taldi þau vera frá plíósen-pleistósen. Samkvæmt nýjustu
rannsóknum, meðal annars á segulstefnu í gosbergi á Tjörnessvæð-
inu, telja jarðfræðingar, að tvær neðstu deildirnar; báruskeljalögin
(Tapes-lögin) og tígulskeljalögin (Mactra-lögin) séu frá plíósen, en
efri hlutinn frá og með krókskeljalögunum (Cardium-lögunum) sé
pleistósen að aldri (Þorl. Einarsson, Hopkins og Doell, 1967). Auk
fyrrnefndra vísindamanna hafa meðal annarra Schlesch (1924) og