Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 101

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 101
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 95 Flosi Björnsson: Gosmenjar upp af Sandfellsfjalli Það mun hafa verið laust eftir 1960, eða um 1962, að kunnugt varð um gjallhryggi upp frá Sandfellsfjalli, sem þá voru að koma undan jökli. Gætu þó ef til vill liafa sézt eitthvað fyrr, þó ekki sé um það vitað. Af lýsingu á gosi Öræfajökuls 1727 og hlaupinu, er því var sam- fara, virðist ljóst, að gosið hefur verið í sambandi við sprungu, eða sprungur, neðan við hájökulinn (að minnsta kosti að mestu), og einhvers staðar í námunda við Sandfellsfjall. Að gosinu loknu fór Jón Þorláksson, sóknarprestur að Sandfelli (búsettur að Hofi), í rannsóknarför að sprungunni, — sbr. skýrslu hans í Ferðabók Olavíusar, — en lýsir henni lítið sem ekki, og getur þess raunar ekki, livar hún var; hefur eflaust álitið það alkunnugt, og auðséð hverjum, sem liti Öræfajökul úr þeirri átt. Síðar helur þó sprungan vitaskuld hulizt jökli, og sáust hennar síðan engar menjar eða ummerkja við hana, fram undir síðastliðinn áratug. Ekki getur leikið vafi á því, að gjallhryggir þessir, sem höfðu verið að koma undan jökli síðustu árin, eru í sambandi við eldstöðv- arnar frá 1727. Verður þeirn þó ekki lýst hér að neinu ráði, með því 1 íka að ég hef ekki litið yfir þetta svæði nerna aðeins í svip. Var það 1965, síðast í ágústmánuði; snjór var þá óvenju lítill til fjalla. Gjallhryggir þessir ná alveg niður undir Sandfellsfjall eða jökul- ruðninginn við brún þess, þar sem það nær lengst upp í jökulinn, örlítið þó vestan við efstu öxl þess. Jökulaldan sjálf er sýnilega eldri en frá 1727, því að hún er þverskorin af gjalli, sem auðsjáanlega hefur komið úr áðurnefndri sprungu eða sprungukerfi, sem liggur þvert á ölduna. Nokkrar gosmenjar sjást einnig efst á Sandfells- íjalli, einkum rauðir gjallhaugar, en hinar eiginlegu gosstöðvar eru þó uppi í jöklinum, sem gjallhryggirnir bera vott um. Munu þeir ná þó nokkur hundruð metra upp eftir jöklinum, þeir sem sýni- legir voru að þessu sinni. Stefnan gæti ég haldið að væri 20—30 gráður til austurs, þó aðeins ágizkun.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.