Náttúrufræðingurinn - 1977, Page 27

urnar verið skriðnar úr púpum. Um
þær mundir voru vestanvindar ríkj-
andi á þeim slóðum. Bjöllurnar bár-
ust undan vindunum og söfnuðust
fyrir við Eyrasundsströnd Sjálands og
við austurströnd Skánar. Baðstrendur
á þessum slóðum urðu ónothæfar um
tíma, þar sem bjöllurnar voru farnar
að leggjast á fólk og verða því til
ama. Auk blaðlúsa nærast maríudepl-
ur á ýmsum fljótandi eða hálffljót-
andi efnum, eins og til dæmis vökv-
um úr rotnandi ávöxtum, hunangi og
,,hunangsdögg“, en það er sætur
vökvi, sem blaðlýs og fleiri skortítur
(Hemiptera) gefa frá sér (Owen, 1976).
Ýmsir maurar eru þekktir fyrir að ala
blaðlýs sem húsdýr vegna hunangs-
daggarinnar, sem þeim þykir mikið
lostæti.
Þessi mikli fjöldi af maríudeplum
tók sinn toll af blaðlúsastofninum,
og svo lór að lokum, að blaðlýs gengu
til þurrðar. Maríudeplurnar þurftu
því að leita á aðrar slóðir eftir fæðu,
og sóttu þær þá á allt, sem var safa-
ríkt og mjúkt undir „tönn“. í heitu
veðri þarfnast þær mjög raka. Meðal
annars sóttu ]rær því mjög á fólk til
að drekka af því svitann. Þegar maríu-
depla er trufluð, gefur hún frá sér
vökva gegnum fótliðina, sem getur
valdið óþægilegum sviða, en það er
hennar náttúrulega viirn (Owen, 1976).
Sviðinn er þess eðlis, að fólk telur
maríudepluna liafa bitið sig. Því var
farið að líta á þessa óvenjulegu maríu-
deplugengd sem plágu, eins og öll
önnur dýr, sem bíta og stinga. Þess
má geta, lesendum til frekari glöggv-
unar, að einn daginn mokuðu bæjar-
starfsmenn í Simrishamn á austur-
strönd Skánar þremur tonnum af
maríudeplum af götum bæjarins.
Þrátt fyrir mikil afföll, þegar líða
tók á sumarið, hefur gífurlegur fjöldi
maríudepla lagst í dvala haustið 1976.
Verður því fróðlegt að sjá, hvað gerist
sumarið 1977. Ef vorið verður þurr-
viðrasamt, má reikna með, að enn
fleiri bjöllur líti dagsins Ijós en sum-
arið 1976, en votviðrasamt vor mun
líklega koma stofninum aftur niður
í eðlilegt ástand (Owen, 1976).
Eins og sjá má af ofanskráðu, er
ekkert óeðlilegt við það, að óvenju-
legur fjöldi af maríudeplum hafi sótt
ísland heim sumarið 1976. Ég tel
mjög líklegt, að þær hafi borist lil
landsins með skipi eða skipum, þar
sem þeirra varð vart í svo ríkum mæli
við Reykjavíkurhöfn. Nokkuð mun
maríudeplanna einnig hafa orðið vart
víðar í Reykjavík, en í þeim tilfellum
mun aðeins hafa verið um einstök dýr
að ræða, sem hugsanlega höfðu slæðst
frá höfninni.
1-IEIMILDIR
Imms, A. D., 1957: A General Textbook
of Entomology. Ninth Edition (re-
vised by Richards and Davies): 801.
Lnrsson, S. G. ir Gigja, G., 1959: Coleop-
tera 1. — Tlie Zoology of Iceland III,
Part 46 a: 148-153.
Lindroth, C. //., Andersson, H., Böðvars-
son, H. & Richter, S. H., 1973: Surts-
ey, Iceland. The Development of a
New Fauna, 1963—1970. Terrestrial
Invertebrates. — Ent. Scand., Suppl.
5: 83.
Owen, D., 1976: Ladybird, ladybird, fly
away home. — New Scientist, Sept.
30tb, Vol. 71, No. 1020: 686-687.
137