Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 27

um rubrum (diddle-dee) einkennir
þau svæði þar sem jarðvegurinn er
þurrari og þar finnast grátitlingsteg-
undin Anthus correndera og engja-
krakinn Sturnella loyca.
Mikilvægasta plantan fyrir fuglana
er þúfugras (tussac grass, Poa flabell-
ata). Á Kidney-eyju rétt fyrir utan
Stanley hefur aldrei verið sauðfé og
vegna þess er hún ennþá þakin þúfu-
grasi. Á þessari eyju byggði Pettingill
kofa og rannsakaði fuglana. Grasið er
svo hátt að það er auðvelt að týnast
þegar maður gengur á milli þúfnanna.
Magellansmörgæsir (Spheniscus mag-
ellanicus), rindlar (Trogladytidae) og
aðrir fuglar eiga hreiður á meðal rót-
anna eða í grasinu. Skósmiðurinn á
Kidney-eyju (Procellaria aequinoctal-
is) grefur göng, sem eru 2 m löng og
verpir í holum. Ungarnir í holunum
gefa frá sér hljóð eins og skósiniður-
inn við vinnu sína í gamla daga og
þess vegna er fuglinn kallaður þessu
nafni.
Með tilkomu sauðfjár og nautpen-
ings breyttist gróðurinn þannig að
graslendi jókst og þar eru magellans-
gæsir (Chloephaga picta) í stórum stíl.
Reyndar er oftast ekki hægt að ganga
um án þess að stíga í kinda- og gæsa-
skít. Samkvæmt viðamiklum rann-
sóknum Landbúnaðarrannsóknastofn-
unarinnar í Stanley eru magellansgæs-
ir ekki í beinni samkeppni við sauðfé,
því að gæsirnar éta aðeins um 2% af
grasinu en búpeningur 20% (Woods
1989, bls. 26). Eggin eru tínd og gæsa-
kjötið er gott til átu. Á Pebble-eyju
drepa bændur ennþá magellansgæsir
til að reyna að vernda graslendið fyrir
kindurnar. Almennt eru þessar gæsir
og aðrir fuglar hins vegar vernduð og
þar eru nú mörg verndarsvæði, þar á
meðal Beauchene-eyja, sem er syðst
eyjanna.
Skemmtilegast er að heimsækja
mörgæsabyggðirnar enda eru engar
mörgæsir fyrir norðan miðbaug. Það
er algengt að finna magellansmörgæs-
ir fjærri ströndinni. Þær gefa frá sér
rymjandi hljóð, sem er svo lík asna-
rymji að þær kallast ,,asnamörgæsir“.
Til að vernda ungana frá skúmum sem
eru alltaf við mörgæsabyggðirnar
grafa þær göng sem eru 2 m löng. Þess
vegna heppnast varp þeirra betur en
hinna mörgæsanna. Hinar mörgæsa-
tegundirnar verpa í þéttsettnari
byggðum og oft með öðrum fuglateg-
undum til að vernda ungana, til dæmis
klettamörgæsir (Eudyptes crestatus)
með magellansskörfum (Phalacrocor-
ax magellanicus).
Eitt par klettamörgæsa makaði sig á
meðan við horfðum á. Á eftir sneri
hún sér að okkur og ljómaði af ánægju
en hann beygði höfuðið, lét vængina
lafa og var greinilega alveg búinn.
NIÐURLAG
Margt er líkt með Falklandseyjum
og íslandi. Krían okkar (Sterna para-
disaea) er þar fyrir sunnan á meðan
hér er vetur, en þarna lifir einnig suð-
ur-amerísk þerna (S. hirundinacea),
sem er mjög svipuð kríunni. Á sandin-
um verpir þangmáfur (Larus dornin-
icanus) og rétt hjá honum verpir
gjarnan „dolphin gull“ (L. scoresbii),
sem er dökkur með rautt nef og rauða
fætur. Skúmurinn (Catharacta ant-
arctica, samkvæmt Woods 1989) er
rnjög líkur íslenska skúmnum (Cathar-
acta skua).
Eyjarnar eru margar, veturinn er
mildari en á íslandi en sumarið mjög
svipað. Lítið er urn skordýr og veldur
það því að þar eru fáir spörfuglar. Þar
er hins vegar önnur þrastartegund og
aðrir rindlar. Brandugla (Asio flam-
meus) er til og einnig landsvala (Hir-
undo rustica).
Að lokum langar mig að benda á,
21