Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1991, Page 42

Náttúrufræðingurinn - 1991, Page 42
Tvær af skræklóunum sem sáust hér komu fram á óvenjulegum tíma (des- ember og mars) samanborið við flesta aðra flækingsfugla, þ.á m. aðra norð- ur-ameríska flækinga og vaðfugla sem flestir hafa sést að haustlagi. Skrækló- ur sem flækst hafa til annarra landa í V-Evrópu sjást flestar á tímabilinu nóvember-mars, þ.e. á þeim tíma sem skræklóur eru yfirleitt á vetrarstöðv- um. Skræklóur hrekjast oft norður með austurströnd N-Ameríku, allt til Nýfundnalands, þegar óveður geysa síðla hausts og á vetrum. Þær eru mun seinna á ferðinni á haustin en aðrir norður-amerískir vaðfuglar, snúa snemma til sumarheimkynna og búa því við ótryggari veðráttu á fartíma en aðrir vaðfuglar. Skræklóum er því hættara við hrakningum, þrátt fyrir fremur stutt ferðalög og þó að farleið- ir þeirra liggi flestar yfir landi. Fjalllóa (Charadrius morinellus) Varpútbreiðsla fjalllóu er sérkenni- lega slitrótt og að mestu bundin við hæstu fjallgarða í Evrópu og Asíu. Samfelld útbreiðsla er einungis í Skandinavíu og nokkrum fjallgörðum í Sovétríkjunum. Fjalllóur hafa orpið í NV-AIaska og eru sennilega árvissir varpfuglar þar. Litlir einangraðir stofnar verpa í Skotlandi (520 pör áætluð 1987; Spencer ofl. 1989) og á nokkrum stöðum á meginlandi Evr- ópu, m.a. við sjávarmál í Hollandi. Fjalllóu hefur fækkað sums staðar, m.a. á Bretlandseyjum og þar er eggjasöfnun og skotveiði fyrr á tímum kennt um. Þá hefur útbreiðsla hennar sums staðar dregist saman af óþekkt- um ástæðum, t.d. í Póllandi og Tékkóslóvakíu. Stöku fuglar hafa orp- ið utan reglubundinna heimkynna, þ.á m. á farleiðum í Evrópu og á Sval- barða. Fjalllóur eru gæfir fuglar og það ber fremur lítið á þeim. Þær kunna því að verpa víðar en hingað til hefur verið talið. Varpkjörlendi fjalllóu er yfirleitt norðan eða ofan skógarmarka, á fremur blautu og hrjóstrugu landi. Ut- an varptíma halda fjalllóur sig aðal- lega í þurrlendi, þar á meðal á gresj- um og akurlendi, en eru sjaldséðar í votlendi. Fæðan er aðallega tvívængj- ur, bjöllur og köngurlær. Katifuglarn- ir sjá að mestu um ungauppeldi og kvenfuglarnir yfirgefa varpstöðvarnar þegar um miðjan júlí, karlfuglar um mánaðamót júlí-ágúst og ungarnir litlu síðar. Fjalllóur sem verpa í S-Noregi (Hardangervidda) verja ekki óðul. Varptíminn þar stendur lengi yfír (einn og hálfan mánuð), kvenfuglar keppa um maka allan tímann og stunda fjölveri, þ.e. parast við fleiri en einn karlfugl (Kálás & Byrkjedal 1984). Það þarf því ekki að koma á óvart að fjalllóa er eina lóutegundin þar sem kvenfuglar skarta litskrúðugri búningum en karlfuglar. Fjalllóur eru algjörir farfuglar og hafa vetursetu á Spáni (fáir fuglar), í N-Afríku og Mið-Austurlöndum. Far- leiðir þeirra eru ekki skýrt markaðar, en þær hafa viðkomu á fáum og oft hefðbundnum stöðum á leið sinni. Þar sem fremur fáir fuglar sjást á þessum viðkomustöðum samanborið við áæti- aðan varpstofn, telja menn að flestar fjalllóur fljúgi nær viðstöðulaust milli sumar- og vetrarheimkynna. Flestir þeir fuglar sem sjást í Evr- ópu utan varpstöðva og reglubund- inna viðkomustaða eru ungfuglar á fyrsta hausti. Þeir sjást aðallega frá miðjum ágúsl til loka september og stöku fuglar í október. Vorfarið hefst í febrúar-mars og fara fuglarnir um V- Evrópu frá miðjum apríl fram í miðj- an maí. 36

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.