Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1991, Síða 45

Náttúrufræðingurinn - 1991, Síða 45
hluta 19. aldar (Connors 1983). Gull- lóur hafa verið alfriðaðar í N-Amer- íku í 75 ár og hefur fjölgað. Varpkjörlendi gulllóu er mólendi norðan skógarmarka. Eftir að ungarn- ir klekjast, flytja fuglarnir sig stundum á rakara land. Um fartímann hafa sumar ungar gulllóur viðdvöl í vot- lendi inn til landsins og á sjávarleir- um, en að öðru leyti virðist gulllóa forðast fjörur og er að því leyti frá- brugðin glitlóu. Fæða gulllóu á varp- stöðvum er einkum skordýr (bjöllur, engisprettur o.fl.) og utan varptíma einnig liðormar, krabbadýr, skeldýr og ber (sbr. Bent 1929). Gulllóan yfirgefur varpstöðvar í júlí-ágúst. Sumar ferðast suður eftir meginlandi N-Ameríku (aðallega ung- ir fuglar), en flestar halda til austur- strandarinnar eftir fremur þröngri far- leið með viðkomu við Hudsonflóa. Fartíminn stendur frá ágústbyrjun og er í hámarki í september-október. Stöku fuglar eru þó á ferðinni fram í nóvember. Frá austurströnd N-Amer- íku fljúga gulllóur til vetrarstöðva í S- Ameríku með viðkomu á eyjum í austanverðu Karabíahafi. Fyrstu fugl- arnir koma til vetrarstöðva þegar í ágúst en flestir ekki fyrr en í október- nóvember. Talið er að sumir fuglanna fljúgi viðstöðulítið frá varpstöðvum í heimsskautalöndum til S-Ameríku. Gulllóa snýr til baka frá vetrar- heimkynnum í febrúar. Hún flýgur þá yfir Mexíkóflóa, hefur viðkomu á sléttum í Texas (í mars), kanadísku gresjunum (í maí) og er komin á varpstöðvarnar um mánaðamót maí- júní. Á Bretlandseyjum er gulllóa tíð- ust í september-október (sbr. Knox 1987). Sex gulllóur hafa sést á íslandi, tveir fuglar í maí (ársgamall og full- orðinn), einn í ágúst (fullorðinn) og þrír ungfuglar í október. 1. Gesthús á Álftanesi, Kjós, 5. maí 1979 (c? itnm RM8480). GP & KHS (1980). Sjá 4. mynd. 2. Bessastaðir á Álftanesi, Kjós, 20. maí 1980 (Cf ad RM7051). GP & KHS (1982). 3. Útskálar í Garði, Gull, 19. október 1980 ($ imm RM6965). GP & KHS (1982). 4. Hvalsnes á Miðnesi, Gull, 26. október 1980 ($ imm RM6964). GP & KHS (1982). Tvær gulllóur liafa sést síðan 1980: fullorðinn fugl á Seltjarnarnesi í ágúst 1981 (GP & KHS 1983) og ungur fugl í Grindavík í október 1984 (GP & EÓ 1986). Gulllóur sem flækst hafa til Bret- landseyja hafa stundum dvalið þar vetrarlangt. Það er því hugsanlegt að fuglarnir sem sáust hér í maí hafi flækst hingað með heiðlóum frá V- Evrópu. Grálóa (Pluvialis squatarola) Grálóa (5. mynd) verpur í heims- skautalöndum Asíu og N-Ameríku, norðan skógarmarka. Hún verpur lít- ið á eyjutn eða þar sem úthafsloftslags gætir. Varpkjörlendi grálóu er á þurr- ari hlutum túndrunnar, oftast þó í grennd við votlendi eða þar sem snjó í lautum tekur seint upp. Hún verpur í minna mæli í blautu landi, einkum í óshólmum stórfljóta. Foreldrarnir sjá í sameiningu um álegu og ungauppeldi þar til ungarnir eru um 12 daga gamlir. Þá yfirgefur kvenfuglinn fjölskylduna, en karlfugl- inn lýkur uppeldishlutverki sínu þegar ungarnir verða fleygir, um 23 daga gamlir. Grálóa verður sennilega ekki kynþroska fyrr en 2-3 ára gömul. Fuglar á fyrsta vori skipta aðeins í ófullkominn sumarbúning, þ.e. fá dökkar fjaðrir hér og þar, en líkjast að öðru leyti fullorðnum fuglum í vetrar- búningi, og eru því auðþekktir frá þeim á varptíma. Að loknu varpi, heldur grálóa til strandar og stansar stutt á viðkomu- stöðum inn til landsins. Hún dvelur 39
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.