Náttúrufræðingurinn - 1991, Side 72

I
I
6. mynd. Farbrautir bylgna sem mælast á skjálftamæli í u.þ.b. 55° fjarlægð (eða 6100 km)
frá upptökum skjálfta, líkt og sýnt er á 5. mynd. Merktar eru P-, PP- og PPP-bylgjur, en
S-, SS- og SSS-bylgjur fara næstum sömu leið. Love-bylgjur (LQ) og Rayleigh-bylgjur
(LR) fara eftir yfirborðslögum milli upptaka og mælis. Fjarlægð milli tveggja staða á yf-
irborði jarðar er oft gefin upp í hornamáli, t.d. gráðum, eins og sýnt er á myndinni.
Paths of the main phases shown on the seismogram in Fig. 5.
sögu. Verulegur hluti af kafbátaeftir-
liti stórveldanna byggir á tilvist þess.
Hlustunardufl þau sem stundum rekur
á fjörur hér á landi eru vafalaust
tengd því. Eins má telja víst að hlust-
unarkapall sem kvað liggja út frá ís-
landi til austurs og vesturs hafi hljóð-
nema í hljóðburðarlaginu. Með slíku
kerfi má fylgjast með kafbátaumferð í
mörg þúsund kílómetra fjarlægð. En
fleira kemur fram á mælunum. Jarð-
skjálftar koma vel fram og í Kyrrahafi
hafa hljóðnemakerfi af þessu tagi ver-
ið notuð til að fylgjast með eldgosum
neðansjávar. í ljósi batnandi sambúð-
ar stórveldanna er nú verið að athuga
möguleika þess að nota hlustunarkerf-
ið hér á landi til að fylgjast með um-
66