Fréttablaðið - 09.07.2009, Qupperneq 26

9. júlí 2009
FIMMTU-
4
HEKL er bæði auðveld og skemmtileg iðja. Gott
verkefni fyrir byrjendur er að hekla glasamottur enda
má leika sér með liti og form. Þá eru þær einnig
skemmtilegar tækifærisgjafir.
Evrópusambandið samþykkti nýlega bann við
sölu á glóperum, sem langflestir þekkja sem
„venjulegar“ ljósaperur. „Bannið kemur í kjöl-
far skýrslu sem unnin var árið 2006 af Alþjóð-
legu orkustofnuninni. Hún var unnin með það
að markmiði að finna leiðir til að minnka orku-
notkun og minnka þannig útblástur koltvísýr-
ings og auka umhverfisvernd,“ segir Kevan
Shaw, skoskur lýsingarhönnuður. Shaw, sem
er formaður nefndar samtaka lýsingarhönn-
uða um vistvæna lýsingarhönnun, var stadd-
ur hér á landi í síðustu viku og hélt fyrirlestur
á vegum Ljóstæknifélags Íslands um glóperu-
bannið. Hann kom hingað að undirlagi Halldórs
Steinsen, lýsingarhönnuðar hjá Epal, sem vinn-
ur undir leiðsögn Shaw að mastersritgerð um
glóperubannið vegna náms í arkítektískri lýs-
ingarhönnun við Konunglega tækniháskólann
í Stokkhólmi.
„Niðurstaða skýrslunnar var sú að glóperur
væru slæmar þar sem þær notuðu mikla orku,
en sparperur eða flúorperur væru af hinu
góða þar sem þær þyrftu minni orku,“ útskýr-
ir Shaw. Hann telur hins vegar að gallar sparp-
era og flúorpera séu miklir og vegi þyngra en
kostirnir. „Ég tel að meginástæða bannsins
á glóperum sé sú að það er auðveld leið fyrir
ríkisstjórnir að sýna að þær séu að aðhafast
eitthvað í umhverfismálum og að draga úr kol-
tvísýringsmengun,“ segir hann með áherslu.
Hann er enda þeirrar skoðunar að bannið sé
tvíeggjað, sérstaklega fyrir þjóðir á borð við
Íslendinga sem framleiði orku á nokkuð vist-
vænan hátt.
„Vandamálið er að aðeins hefur verið litið
til kosta sparperunnar en ekki galla hennar,“
segir Shaw. Hann útskýrir að í slíka peru fari
í fyrsta lagi mun meira efni, í hverri sparperu
séu um áttatíu grömm efnis en í glóperu um tíu
grömm. Í öðru lagi sé að finna hættuleg efni í
sparperum og flúorljósum og ber helst að nefna
kvikasilfur. „Útreikningar sýna að ef glóperum
er skipt út fyrir sparperur í 27 löndum Evrópu-
sambandsins verða til 1,7 tonn af kvikasilfri
aukalega á ári,“ segir Shaw.
Til þess að koma í veg fyrir að kvikasilfrið
fari út í umhverfið segir hann nauðsynlegt að
til staðar sé endurvinnsla fyrir slíkar perur.
„Aðeins eitt land hefur komið sér upp við-
unandi aðferð til að safna slíkum perum og
það er Svíþjóð sem safnar um sjötíu prósentum
allra sparpera. Hins vegar flytja Svíar síðan
perurnar úr landi til Noregs og Danmerkur
til endurvinnslu,“ segir hann og bætir við að í
raun sé lítið hægt að nýta úr slíkum perum. „Ef
slíkum perum er hent í ruslið, sem mun örugg-
lega gerast í einhverjum mæli, er líklegt að þær
endi í landfyllingu. Þá mun kvikasilfrið renna
út í umhverfið.“
Kevan Shaw telur að þar sem nánast enginn
koltvísýringur myndist við orkuframleiðslu hér
á landi sé nauðsynlegt fyrir yfirvöld að athuga
vel þær reglur sem séu samþykktar til að spara
orkunotkun þannig að þær hafi ekki í för með
sér eitthvað annað og verra. „Það sem þyrfti að
gera væri að rannsaka sérstaklega umhverf-
isáhrif þess að skipta út glóperum fyrir spar-
perur hér á landi,“ segir Shaw, sem fundaði
með forsvarsmönnum iðnaðarráðuneytisins
og ráðuneytisstjóra umhverfisráðuneytisins
til að upplýsa þá um sína skoðun. Íslendingar,
sem hluti af Evrópska efnahagssvæðinu, hafa
til þessa samþykkt flestar þær reglugerðir sem
settar hafa verið í Evrópusambandinu. Reglu-
gerðin sem bannar glóperuna hefur enn ekki
verið samþykkt en er til skoðunar hjá iðnaðar-
ráðuneytinu.
Shaw telur rétta tímann nú fyrir Íslendinga
að sækja um undanþágu frá reglugerðinni og
bendir á ákvörðun Nýsjálendinga um að sam-
þykkja ekki bann við innflutningi glópera líkt
og nágrannar þeirra í Ástralíu hafa gert, en
Nýja-Sjáland hefur undantekningalítið tekið
upp öll þau lög og reglur um innflutning og
útflutning sem settar hafa verið í Ástralíu.
„Nýja-Sjáland er í svipaðri aðstöðu og Ísland
þar sem orkuöflun er frekar náttúruvæn. Yfir-
völd þar gátu ekki réttlætt hugsanleg neikvæð
áhrif bannsins eða minnkandi val neytenda,“
segir Shaw. solveig@frettabladid.is
Bannið tvíeggjað sverð undir
merkjum umhverfisverndar
Nýlega samþykkt bann Evrópusambandsins á sölu glópera hefur vakið misjöfn viðbrögð. Telja sumir að sá ávinningur sem fæst með minnk-
andi orkuþörf vegi ekki upp á móti þeirri mengun sem hlýst af framleiðslu og eyðingu sparpera eða flúorljósa.
Skoski lýsingarhönnuðurinn Kevan Shaw telur bann Evrópusambandsins á sölu glópera ekki eiga við hér á landi.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Umhverfisvæn sjónarmið hafa
hlotið aukinn hljómgrunn síð-
ustu ár og hefur byggingariðn-
aðurinn í síauknum mæli tekið
mið af því. Fyrirtækið Dúkþak
ehf. fellur í þann flokk þar sem
það flytur meðal annars um-
hverfisvæn þakefni til landsins.
„Við höfum verið að selja Environ-
mental Roofing System-þakdúk frá
Ecoseal og er bæði endingargóð-
ur og umhverfisvænn í ýmsum
skilningi,“ segir Stefán Hermanns-
son, verkefnastjóri Dúkþaks ehf.
„Í fyrsta lagi eru efnin í dúknum
umhverfisvæn, þar sem hann inni-
heldur engin efni sem geta talist
skaðleg umhverfinu.“
Að auki uppfyllir dúkurinn önnur
skilyrði til að teljast umhverfis-
vænn. „Nefna má að við fram-
leiðslu hans leysast hvorki upp
gufur né reykur sem getur verið
skaðlegur heilsu manna,“ útskýr-
ir Stefán og bætir við að hann
sé líka léttur og spari því orku í
flutningi. Þó sé ekki auðveldara að
leggja hann.
Að síðustu segir hann mikinn
kost að hægt sé að endurvinna
dúkinn standi til að skipta um þak-
efni.
En hvernig hafa landsmenn
tekið þessum umhverfisvæna
kosti? „Því er verr og miður að
margir eru umhverfisvænir í orði
en ekki á borði,“ svarar Stefán og
segir ástæðuna meðal annars þá að
umhverfisvænt þakefni sé dýrara
en margt annað. „Við höfum samt
brugðist við með lægri álagningu
og erum að vinna í samningum við
framleiðendur um lægra verð. Það
á eftir að skila árangri.“
- rve
Umhverfisvænn og
endingargóður dúkur
Dúkþak lagði umhverfisvænan dúk á
þak þessa húss.
www.eirberg.is • 569 3100 • Stórhöfða 25
Viðurkenndar
stuðningshlífar
í úrvali
,
MISTY
Gó jónusta - fagleg rá gjöf
Laugavegi 178, 105 R
sími 551-3366 - www.misty.is

 


 
 

 


 !
"#$%
&'( )* +

,-%,.,/,-%,.,0&
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki