Samvinnan


Samvinnan - 01.12.1952, Blaðsíða 11

Samvinnan - 01.12.1952, Blaðsíða 11
Miaca í ís á Seyðisfirði Þetta inun veia eina myini, sem vitað er um, af hintl merka vetvarskipi Miaca. Mvndin var lekin af pvi á Seyðisfirði 13. ágúst 1SS7, á afmrelisdegi eiganda pess, Otto Wathne. Sltipið strandaði árið eftir við Austurland. k______________________________:________________________J hörðustu átökin, sem urðu milli þess- ara aðila, og urðu það úrslita átök. Vegna fjárhagsörðugleika tókst Ivaupfélagi Þingeyinga ekki að flytja inn nægan vetrarforða haustið 1886 og var því fyrirsjáanlegur matbjargar- skortur á komandi vetri hjá kaupfé- lagsmönnum. Vöruskemmur selstöðu- verzlunarinnar munu hafa verið all- vel birgar, en þaðan var kaupfélags- mönnum ekki hjálpar að vænta, því verzlunin hafði lagt á þá algert við- skiptabann, nema því aðeins að Jreir gengjust undir þann kostinn að snúa með öllu baki við félagi sínu og skuld- binda sig til þess að verzla aðeins við selstöðuverzlunina í framtíðinni. Sá kostur Jrótti að vonum ófýsileg- ur hverjum Jreim, sem tileinkað hafði sér hina nýju verzlunarmálastefnu, samvinnufélagsskapinn. Þá þegar var fengin nokkuð áþreifanleg reynzla á því, hversu kaupfélagsverzlunin var hagstæðari en viðskipti við kaup- mannsverzlunina. Menn voru teknir að eygja, sem í hyllingum, hvers vænta mætti í framtíðinni, er félagi þeirra yxi fiskur um lirygg. Kaup- félagsmönnum var ljóst, að ef Jreir gengu nú selstöðuverzluninni á hönd, gat aðeins ein afleiðing orðið af þeirri ráðabreytni, stórkostleg lömun á fé- laginu eða jafnvel fullkomin upp- lausn. sem þýddi andlegt skipbrot Jæirra manna, sem glæstastar vonir höfðu tengt við kaupfélagið um bætt- an efnahag og aukna menningu. Til slíks ófarnaðar var erfitt að hugsa, þegar þess var gætt, að starfsemi K. Þ. hafði þegar brotið allstór skörð í virk- isveggi selstöðuverzlunarinnar í liér- aðinu. Þannig stóðu sakir liaustið 1886. Báðum aðilum mun hafa verið jafn ljóst, að nú hlaut til úrslita að draga. Verzlunarstjórinn hafði ákveðið að neyta þess færis, er hann nú hafði á félaginu, og kaupfélagsmönnum var vel Ijóst, í hverri hættu þeir og félag þeirra var statt. Og undir þessum kringumstæðum fæddist hin djarfa lmgmynd að fá skip til að sigla til Húsavíkur nreð vöruforða til félags- ins eftir nriðjan vetur 1887. Nokkur vafi leikur á því, liver átti fyrstu hugmyndina að Jressu fyrirtæki, hvor þeirra Benedikts frá Auðnum eða Snorri Oddsson í Geitafelli hafi átt þar frumkvæðið. Það eitt er víst, að fyrstir manna ræddu Jreir Jressa hugmynd sín á milli og að saman tók- ust þeir ferð á hendur, ásanrt Jóni í Múla, að Gautlöndum til að flytja Jressa uppástungu við formann kaup- félagsins, Jón Sigurðsson aljringis- mann. Tillaoair fékk jróðar undir- tektir hjá honunr, enda nrun Iionum hafa verið nranna ljósast, að einhverra úrræða varð að leita, svo sem málum var nú konrið. Hinn 3. jan. 1887 var aðalfundur Kaupfélags Þingeyinga haldinn í Múla og mun þar hafa verið ákveðið að ráðast í Jretta djarflega lyrirtæki. Einkennilegt er Jiað, að í fundargerð þessa fundar er ekki neitt bókað unr Jretta atriði. En af bréfi, senr varðveitt er í endurritabók K. Þ. frá Jiessum ár- um, og dagsett er 4. jan., er vikið að ákvörðun þessa fundar unr nrálið. Bréf þetta er ritað til Jóns Vídalíns og í því er hann beðinn að flytja málið við L. Zöllner, stórkaupmann í Newcastle, senr reyndist kaupfélaginu hinn ágæt- asti unrboðsmaður og viðskiptavinur bæði fyrr og síðar. Jafnframt því, að vörupöntun er send nreð bréfi Jiessu, er Zöllner beðinn að útvega skip til vöruflutninganna. Sú missögn hefur slæðst inn lrjá þeim, sem ritað hafa um Jietta efni, að vörupöntun og bréf um þetta efni hafi verið send með síðasta pósti á árinu 1886, en endurritabók sú, er að framan greinir, tekur af öll tvínræli í Jiessu efni. í bréfi því, sem nefnt er hér að framan, er svo að orði komizt: Oss dylst eigi, að það geti orðið nokkru kostnað- arnreira að fá vörurnar svona snenrma (á góu eða einmánuði), en félagið vill nrikið til vinna, að Jietta geti orðið, Jiví Jiað er hið eina ráð til að losa hvern einstakan félagsmann úr verzlunar- ánauð kaupmanna og gera félagið sjálfstætt. Þegar litið er á ástand Jiað, sem skapazt liafði í héraðinu haustið 1886, verður auðsætt, að þessi ályktun kaup- félagsstjórnarinnar, sem undirritaði bréfið, var á fullum rökum reist, osc að úrslitaorrusta stóð fyrir dyrum. Hvílíkt stórræði og nýmæli hér var á ferð má marka af því, að það var að kalla ójiekkt í siglinga- og verzlun- arsögu Norðurlands, að Jiangað væri 11

x

Samvinnan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.