Samvinnan


Samvinnan - 01.12.1952, Blaðsíða 27

Samvinnan - 01.12.1952, Blaðsíða 27
leggja að vísu hart að sér og verja ofsafjárhæðum til landvarna, en sarnt er her þeirra tiltölulega lítill nrið- að við lanclið. Þeir hafa svipaða skip- an og notuð er hér á íslandi, lítinn her en vel þjálfaðan, vel vopnum bú- inn, og framar öllu hreyfanlegan, svo að hann geti fyrirvaralaust mætt hætt- um hvar sem er í landinu. Það hlýtur að hafa verulega þýð- ingu í sambandi við þetta vernar- kerfi, að allt er unclirbúið til Jress að frekari hjálp geti borizt þegar í stað, ef þörf gerist. Mundi, eins og mál- um er nú háttað, fljótlegt að senda flugvélar og varnarliðsmenn til ís- lands, Noregs, Danmerkur eða ann- arra Atlantshafsríkja með flugvélum og skipum frá Bretlandi eða Banda- ríkjunum. Það eru slíkar aðgerðir, sem voru kjarni hinna miklu heræf- inga við strendur Noregs og Dan- merkur í liaust. FLUGVELLIR. Þegar heimsstyrjöldin hófst fyrir 13 árum, var varla liægt að segja, að flug- vellir væru til á íslandi, enda aðal- lega notaðar hér sjóflugvélar fyrir þann tíma. Eitt af fyrstu verkum brezka hersins var því að gera tvo velli, við Reykjavík og Kaldaðarnes. Þegar Ameríkumenn komu til lands- ins, hófu þeir þegar undirbúning að fleiri völlum og stærri, enda þótt eldri vellirnir væru notaðir áfram. Að vísu urðu not af Kaldaðarness- velli lítil vegna flóðahættu þar. Það mun hafa verið í desember- mánuði 1940, sem Bretar kornu auga á Miðnesheiði við Keflavík, sem liugs- anlegt flugvallarstæði. Athuguðu Ame- ríkumenn þennan stað þegar eftir að þeir komu hingað, og höfðu þeir ekki verið í landinu einn mánuð, þegar flugforingi þeirra gerði tillögu um flugvallargerð þar syðra. Hinn 7. nóvember 1941, réttum mánuði áður en árásin var gerð á Pearl Harbor, var svo endanlega samjrykkt í Was- hington að gera þarna flugvöll. Ætl- unin var fyrst að gera aðeins einn flugvöll, en þar sem mikil þörf var á flugvöllum fyrir ormstuflugvélar, sem voru á leið til Evrópu frá Vest- urheimi, var ákveðið að gera tvo velli, og var Patterson vellinum, hinum minni, hraðað meira. Byrjað var á flugvallargerðinni í febrúar 1 525 flugvélar við á vellinum og 1944 samtals 6 390 flugvélar, en með þeim voru 72 552 manns. Komust flutningar þessir um skeið upp í 10 000 manns á mánuði. Af þessum farþegum 1944 og ’45 voru tæplega 20 000 rúmliggjandi sjúkiingar og særðir menn. Enn er þessi umferð geysimikil og munu um 44 000 manns liafa komið við í Keflavík með öllum flugvélum síðastliðið ár. Eru Jæssar tölur nokkuð umhugsunarefni fyrir íslendinga um það, hvort ekki sé J^ess virði að gera meira til landkynn- ingar fyrir allt þetta fólk, sem flest fær á örskömmum tíma alrangar og oft óvinsamlegar hugmyndir um ísland. VARNIR LANDSINS Á STYRJALDARÁRUNUM. Að lokum er rétt að segja örlítið urn varnir landsins á styrjaldarárun- um, en ekki hefur verið unnt að fá upplýsingar um það efni fyrr en mjög nýlega. Áður hefur verið getið í stór- um dráttum um skipulag varnanna, og leynir sér ekki, að bandamenn töldu rétt að vera hér við öllu búnir, enda hefur komið í ljós, að Þjóðverj- ar atliuguðu alvarlega möguleika á innrás í ísland, þótt ekki yrði af þeim áformum. Alla styrjöldina notaði varnarliðið hér á Islandi sömu einkurmarorðin til að tákna innrás í landið. Ef send voru boð til allra hersveita að „vera viðbúnir Júliusi“, Jrýddi það, að lík- ur voru taldar á árás innan skamms. Ef sent var aðeins orðið ,Július“, Jjýddi sú skipun að innrás í ísland virtist vera yfirvofandi, en væri sent út orðið „Caesar“ þýddi það, að inn- rás hefði verið gerð. Hver einasti deildarforingi í hernum hafði í fór- um sínum lokað urnslag, sem hann mátti ekki opna, nema innrás væri gerð, og voru í því skipanir um það, sem hann átti þá að gera. Þá voru allir hermenn í landinu búnir hvítum borðurn, sem þeir áttu að binda um handlegg sér, til auðkenningar, ef innrásarsveitir væru klæddar ame- rískum herbúningum eða brezkum. Áætlanir voru gerðar um eyðilegg- ingu á birgðum, sprengingu á brúm og handtöku manna, sem taldir voru vinveittir nazistum. Loks má geta þess, að í apríl 1942 gaf Bonesteel hershöfðingi út dagskipan til hersins Mustang orrustuflugvélar yfir Reykjanesskaga. 1942 og voru Jrá ráðnir Jrangað um 100 íslenzkir verkamenn. Var hraði mikill á verkinu, þótt það væri vand- lega unnið, sérstaklega sökum frosta- hættu í jörðu. Mest unnu um 3000 manns við vellina, en brautirnar voru teknar í notkun jafnóðum og þær urðu til. Lenti fyrsta flugvélin á stærri vellinum jiegar í marzlok 1942. Þegar þetta gerðist, var Keflavíkur- flugvöllur stærsti flugvöllur í Evrópu, en síðan munu aðrir hafa verið stækk- aðir, og eru nú nokkru stærri. Flugvellirnir voru notaðir til margra hluta á stríðsárunum. Þeir voru bækistöðvar fyrir orrustuflug- vélar, er vörðu íslancl og skutu niður nokkrar þýzkar flugvélar, er hingað komu til árása eða í könnunarskyni. Þeir voru bækistöðvar fyrir sprengju- flugvélar, er leituðu uppi kafbáta um allt Norður-Atlantshaf og fylgdu skipalestum. I fyrsta skipti í sögunni, er kafbátur gafst upp fyrir flugvél, var flugvélin frá íslandi (og íslenzkt skip bjargaði kafbátsmönnunum). Og loks er stærstta og friðsamasta hlutverk þessara flugvalla, en það er að vera viðkomustaður á flugleiðinni milli Norðurálfu og Vesturheims. Það er ekki 1 ítill fjöldi manna, sem komið hefur við í Keflavík á flug- ferðum sínum og dvalizt þar lengri eða skemmri tíma. Árið 1943 komu 27

x

Samvinnan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.