Samvinnan - 01.05.1953, Blaðsíða 13

Sjónvarpið að verða almannaeign
En miklar deilur standa um menningarhlutverk jbess
og áhrif á heimitislíf og einstaklinga
Sjónvarpið er nú orðið að veru-
leika — og á góðri leið með að verða
almennings eign, eins og önnur und-
ur tækninnar, síminn, grammófónn-
inn, kvikmyndirnar og útvarpið. Eins
og öll þessi tæki urðu á sínum tíma
mikil deiluefni, sem að ýmissa manna
nyggju áttu hvert um sig að granda
siðmenningunni, svo er nú mjög deilt
um sjónvarpið og því meira, sem út-
breiðsla þess hefur orðið meiri.
Þar sem sjónvarpið hefur mesta út-
breiðslu, rísa loftnetin eins og furðu-
legur víraskógur upp frá þökum íbúð-
arhúsanna. I setustofum heimilanna
eru Ijósin slökkt, en fjölskyldumar
sitja í rökkri umhverfis hið nýja tæki
og horfa á myndir þess. Ef kunningj-
ar koma í heimsókn, leggja þeir hljóð-
lega frá sér yfirfötin og setjast í hóp-
inn umhverfis tækið, þar sem
skemmtiatriðin reka hvert annað.
Fólkið talar varla saman, drekkur
kaffibolla eða glas af víni. Það er
ekkert hægt að vinna, nema hvað kon-
an heldur á prjónum; ekki er hægt
að líta í bók, eins og á dögum útvarps-
ins.
Þannig verður heimilislífið, og nú
tekur gagnrýnandinn til máls: Þetta
sjónvarp dregur fjölskylduna sannar-
lega saman og heldur henni heima, en
hvaða gagn er að því, þegar hún sit-
ur í myrkri og enginn segir orð? Verð-
ur þetta nýja tæki til að ryðja frá
heilbrigðari tómstundaiðju og leggst
ekki bóklestur niður? Vanrækja ekki
börnin skólavinnuna og fara seint að
sofa? Og hvers konar efni er það, sem
sjónvarpað er og heldur allri athygli
fólks marga tíma á hverju kvöldi?
Þetta eru hinar alvarlegu spurn-
ingar, sem deilt er um í sambandi við
útbreiðslu sjónvarpsins. Það em færð
fram rök með og á móti, en endanleg-
ur úrskurður fæst sjálfsagt enginn.
fvrr en eftir margra ára reynslu. Þó er
ereinilegt, að þessar umræður um
sjónvarpið á hinum öru vaxtarárum
þess, sem nú eru að líða, hafa þegar
haft merk áhrif á það, og hinu hugs-
anlega menningarhlutverki þess er
tvímælalaust meiri gaumur gefinn en
á samsvarandi þróunarárum útvarps-
ins milli 1920 og 1930.
ÚTBREIÐSLA SJÓN-
VARPSINS.
Reglulegar sjónvarpssendingar hóf-
ust fyrst í Bretlandi 1936, og nokkru
síðar í Frakklandi og Sovétríkjunum.
Meginlögmál þessarar miklu nýjung-
ar höfðu að vísu verið kunn um nolck-
urt skeið, en vegna margvíslegra
tæknilegra örðugleika gat þessi rós
tuttugustu aldarinnar ekki sprungið
út á einni nóttu. Og það voru aðeins
nokkur þúsund sjónvarpstæki í notk-
un í þessum löndum fyrir stríð, svo
að ekki hljóp alvarlegur vöxtur í sjón-
varpið fyrr en að styrjöldinni Iokinni.
I byrjun þessa árs var svo komið,
að 13 þjóðir höfðu byrjað reglulegar
sjónvarpssendingar, 11 höfðu byrjað
tilraunir með sjónvarp og 30 voru að
athuga þessi mál og undirbúa tilraun-
ir. Lengst er þessum málum komið í
Bandaríkjunum, þar sem 20 milljónir
sjónvarpstækja voru í notkun og rösk-
lega helmingur þjóðarinnar hefur því
haft aðgang að tækjunum á heimilum
sínum. Þar voru sjónvarpsstöðvar
128, en áætlanir gera ráð fyrir 2053
stöðvum í náinni frarntíð, þar af 242
Börnin eru áköfustu áhorfendur sjónvarpsins, og er mikiö um hað deilt, hvorl þessi nýja skemmtun
hafi ill áhrif 'i þau eða ekki.
13