Samvinnan - 01.05.1953, Qupperneq 19

fundi félagsins var samþykkt að verja
tekjuafgangi fyrsta starfsársins til
stofnunar brauðgerðarhússjóðs. Sá
sjóður var nokkuð efldur síðar. Þegar
málið fyrst var athugað, töldu sér-
fróðir menn, að þorpið væri of lítið til
þess, að brauðgerð gæti borið sig. íbú-
arnir þyrftu að vera að minnsta kosti
1000. Stofnkostnaður var talinn mik-
ill, einkum ef reist yrði sérstakt hús,
og rekstrarkostnaður að sama skapi,
þar sem rafmagn væri of dýrt, og fleira
var til tekið. Þrátt fyrir þessar hrak-
spár var málið til lykta leitt. Brauð-
gerðin er sameign Dagsbrúnar og
bakarans. Hefur reksturinn gengið
betur en hinir bjartsýnustu þorðu að
vona. Laugardaginn 16. júní 1951
kom hin ágæta framleiðsla brauð-
gerðarinnar fyrst á markaðinn, og eitt
af verkefnum næstu ára er að reisa
brauðgerðinni viðunandi húsnæði,
þar sem jafnframt verður aðstaða til
sölu á framleiðsluvörum hennar.
Tilgangurinn með því, að Dagsbrún
ynni að því að koma upp'saumastofu
var tvenns konar. I fyrsta lagi, að
gera þorpsbúum kleift að eignast föt
með hagkvæmara verði. Fara þurfti
til Reykjavíkur til fatakaupa og
bættist þá ferða- og dvalarkostnaður
við fataverðið, auk annars óhagræð-
is, sem þessu fylgdi. í öðru lagi gat
þarna skapazt atvinna fyrir nokkrar
stúlkur úr þorpinu.
Mjög fljótlega eftir stofnun félags-
ins var sótt um innflutnings- og gjald-
eyrisleyfi fyrir vélum fyrir sauma-
stofu. Hin mikla takmörkun á inn-
flutningi vefnaðarvöru og skömmtun
var um langt skeið Þrándur í Götu
þessa máls. Það skal viðurkennt, að
nú um langt skeið hefur þessu máli
lítið verið sinnt. Kemur þar einkum
til, að á fáum sviðum íslenzks iðnað-
ar hefur verið um jafnmikla framför
að ræða og í fatagerð, bæði hvað
snertir verð og gæði. Smáar sauma-
stofur og klæðskerar hafa farið hall-
oka í samkeppninni við verksmiðju-
framleiðsluna. Má benda á sauma-
stofur Gefjunar til fyrirmjmdar á
sviði fatagerðar. Nú í dag og í vax-
andi mæli í framtíðinni mun verða
hægt að fá fatnað við hvers manns
hæfi í sölubúð félagsins. Þótt þessu
máli hafi verið skotið á frest nú um
sinn, er það ekki þar með úr sögunni.
Með tilkomu ódýrara rafmagns skap-
ast auknir möguleikar fyrir stofnun
saumastofu eða einhverrar léttrar
iðngreinar, sem getur skapað fjöl-
breytni í atvinnulífið hér.
Strax á fyrsta starfsári félagsins
voru athugaðir möguleikar á stofnun
hraðfrystihúss. Fjárskortur félags,
sem byrjar starf með 100 þúsund
króna skuld auk vöruláns, hlaut að
setja stólinn fyrir dyrnar. Hraðfrysti-
hús Olafsvíkur rétti við á þessum ár-
um fyrir atbeina peningamanna úr
Reykjavík, sem eignuðust fyrirtækið
að fullu og öllu, enda fluttist stjórn
þess í þeirra hendur. Húsið er nú
stækkað til muna.
Umsókn Dagsbrúnar um hraðfrysti-
hússbyggingu var synjað af Nýbygg-
ingarráði á þeim forsendum, að í Ól-
afsvík er stórt frystihús fyrir, sem á
að fullnægja þörfum útvegsins. Þær
röksemdir okkar, að útgerð geti ekki
aukizt meðan frystihús er aðeins eitt
og kúgunaraðferðum er beitt, heyrast
ekki. I stað þess er Dagsbrún bent á
að byggja frekar niðursuðuverk-
smiðju. Það mál komst á nokkurn
rekspöl og hlaut undirbúning hér
heima, en ekki varð úr framkvæmd-
um. Kom þar einkum tvennt til. Nið-
ursuðuverksmiðjur þóttu ekki og
þykja ekki enn vænleg fyrirtæki; þær
vinna úr litlu hráefni og mikil sölu-
tregða er á afurðum þeirra. í annan
stað er stofnlánadeild sjávarútvegs-
ins, sem átti að vera lánveitandi slíkra
fyrirtækja, orðin fjárvana, góðærið
var liðið hjá.
Næst er sótt um leyfi til bygging-
ar þurrkunarstöðvar fyrir saltfisk.
Annar aðili hér í þorpi varð hlut-
skarpari.
í 5 ár var sótt til Fjárhagsráðs um
leyfi til hraðfrystihússbyggingar, en
jafnan neitun, þar til s.l. ár, að Ioks
fékkst leyfi til byrjunarframkvæmda.
Framkvœmdin er nú mál málanna
fyrir þetta félag. Um það þarf ekki að
fjölyrða. Við erum öll sammála um,
að framtíðargengi félagsins velti á
þessari framkvæmd. Tekst þessu fá-
tæka og fámenna félagi að reisa slíkt
fyrirtæki, sem kosta mun U/2 til 2
milljónir króna, nú þegar lánsfé er
hvergi að fá? Eg vil engu spá, en mik-
ið megnar góður vilji og einhugur og
hann er fyrir hendi hjá félagsmönn-
um almennt. Undirtektir þær, sem
fjársöfnun meðal félagsmanna til
byrjunarframkvæmda hefur hlotið
undanfarna daga, sannar þann vilja.
Fari saman hæfileg bjartsýni, hag-
sýni, samhugur og áræði, mun þetta
takast.
Hver er þá árangurinn eftir 10 ára
starf? Höfum við gengið til góðs?
Getum við litið ánægð til baka? Hef-
ur okkur tekizt að þoka fram hugð-
arefnum okkar sem skyldi? Um það
munu vera skiptar skoðanir. Mörgum
mun þ}Tja lítið hafa miðað fram að-
alstefnumáli félagsins. En ef með
sanngirni á að dæma, verður að hafa
margt í huga. Tíu ár eru ekki langur
starfstími. Dagsbrún er eitt af yngstu
kaupfélögum landsins. Byrjar starf-
semi sína með allt í skuld, hús og
vörulager. Verzlunarsvæðið mjög tak-
markað og útþenslumöguleikar því
litlir. Uppbygging fyrirtækis eins og
þess, er við höfum hug á að reisa, hef-
ur hjá öðrum hliðstæðum kaupfélög-
um tekið langt árabil, byggzt á efl-
ingu sjóða til framkvæmdanna. Þar
að auki hafa ýmsar ytri, óviðráðan-
legar orsakir valdið töfum, svo sem
19