Samvinnan - 01.12.1970, Blaðsíða 45

langt umfram það, sem nú
er gert. Mikilvægi umbúð-
anna er miklu meira held-
ur en margir gera sér ljóst,
hvort sem mönnum líkar
það betur eða verr. Það get-
ur sem bezt verið ómögulegt
að selja ágæta vöru, bara af
því að umbúðirnar eru ljót-
ar og leiðinlegar. Ég hef séð
kanadiskan saltfisk i verzl-
un i New York, útvatnaðan
og tilbúinn í pottinn, seldan
í svo fallegum umbúðum, að
þær hlutu að vekja athygli,
sömuleiðis ost frá Noregi og
Finnlandi, síld frá Dan-
i mörku og Hollandi i sér-
stökum umbúðum. Er ekki
kominn timi til, að íslend-
ingar geri sér ljóst, að um-
> búðir eru ekki bara til að
vera utan um vöruna, held-
ur líka — og ekki síður —
til að varan seljist betur?
Þessi þrjú atriði eru að mínu
mati giundvallaratriði, sem
allir framleiðendur, er hugsa í
alvöru um útflutning á vörum
sínum, verða að hafa í huga.
Ef þessara atriða er ekki gætt,
held ég, að tómt mál sé, í
mörgum tilvikum, að hugsa urn
útflutning. Að sjálfsögðu á þó
ekki það sama við um allar
vörur.
EFTIRLIT, VAL, ÞJÁLFUN
Þá langar mig til að ræða
nokkuð urn þau önnur atriði,
sem hafa þarf í huga, þegar
rætt er um útflutning á ís-
lenzkum iðnaðarvörum. Ég hef
áður rætt um nau'ðsyn gæða-
eftirlits og um þörf þess, að
fyrirtæki vinni saman að út-
flutningsmálum sínum. Ég
held, að nauðsynlegt sé að
stofna til einhvers konar sölu-
miðstöðvar fyrir ýmsar smærri
iðngreinar sameiginlega. Með
þeim hætti væri hægt að gera
miklu stærra átak varðandi
markaðsþekkingu, sem til er í
landinu, og þau sambönd, sem
þegar hefur verið stofnað til.
í þessu sambandi er rétt að
hafa í huga, að starfsmenn ís-
lenzkra sendiráða geta veitt og
veita íslenzkum iðnrekendum
mjög mikla aðstoð í markaðs-
málum, og væri vissulega hægt
að efla þetta samstarf veru-
lega.
Þýðingarmikið atriði varð-
andi sölustarfsemi erlendis er
samstarfið við viðkomandi
verzlanir og/eða umboðsmenn.
Þessa aðila þarf að velja af
mikilli nákvæmni og eftir
rækilega athugun. Eftir val
slíkra aðila er nauðsynlegt, að
framleiðendur standi rækilega
á bak við sölu-aðilana, með
auglýsingum, myndum, filmum
o. fl. Eftir því sem slík starf-
semi er meiri, verður áhugi
seljendanna meiri, til gagns
fyrir framleiðendurna.
Þá er auðvitað alveg nauð-
synlegt að vinna skipulega að
bví að þjálfa ungt fólk sérstak-
lega í þeim málefnum, sem
varða útflutning iðnaðarvara.
Kemur þar til bæði markaðs-
þekking, sölutækni og vöru-
Nokkrar útjlutningsvörur SambandsverksmiSjamia á Akureyri.
þekking. Slíkt starfsfólk myndi
geta orðið ómetanlegt til starfa
fyrir þá, sem ætla sér að fram-
leiða vörur til útflutnings.
Enn má nefna það atriði,
sem margir aðilar nota mikið,
en það er beinn og óbeinn
stuðningur við þá, sem annast
söluna, svo sem með auglýsing-
um, blaðagreinum og myndum
með dálitlum duldum áróðri.
Þetta eflir verulega áhuga
þeirra, sem annast söluna, og
þarf i flestum tilfellum ekki að
kosta mjög mikið, ef rétt er að
unnið.
Þau atriði, sem hér hafa ver-
ið nefnd, eru aðeins fá af þeim,
sem til greina koma til eflingar
útflutnings á iðnaðarvörum.
Mest um vert er, að það fólk,
sem á endanlega að selja vör-
urnar til notenda, sé sjálft
sannfært um gæði þeirra —
þekki vörurnar — og geti þess-
vegna mælt með þeim af eigin
sannfæringu.
INNLEND VANDAMÁL
Þegar rætt er um útflutn-
ingsmál iðnaðarins, verður ekki
hjá því komizt að ræða nokkuð
um þau vandamál, sem við er
að fást innanlands, í sjálfu sér
óskyld sjálfri útflutningsher-
ferðinni. Fyrir utan þau atriði,
sem ég hef nefnt áður, tel ég,
að fjárhagsleg málefni iðnað-
arins beri hæst — sem ætti að
vera hægt að leysa án alltof
mikilla erfiðleika.
Það er vissulega við næga
erfiðleika að etja, ef í alvöru
á að efla útflutningsiðnað ís-
lendinga, þó ekki bætist við
alls konar vandamál fjárhags-
legs eðlis. Auðvitað verður að
krefjast þess fyrst af öllum
framleiðendum, að þeir viti
sjálfir, hvort framleiðslan gefi
arð. Slíkt er auðvelt með til-
hlýðilegu bókhaldi (cost-ac-
counting). Mér hefur oft fund-
izt, að menn leggi meira upp úr
að hafa bókhald sitt í lagi
gagnvart skattayfirvöldum, en
minna gagnvart því höfuð-
atriði, hvort þeir eru að tapa
eða græða á framleiðslu tiltek-
innar vörutegundar. Ég geng út
frá því, að auðvelt sé að koma
þessum málum í lag. Samt sem
áður þarf iðnaður til útflutn-
ings á ýmiss konar fyrir-
greiðslu að halda, sem bankar
eða opinberir aðilar einir geta
veitt.
Menn, sem leggja fram al-
vöru-áætlanir um framleiðslu
á vörum til útflutnings og hafa
skipulagt starfsemina í því
augnamiði, ættu að fá fyrir-
hafnarlítið aðstoð til nauðsyn-
legra vélakaupa. Lánastofnan-
ir ættu sjálfar að hafa starfs-
menn, sem gætu metið þessar
beiðnir hverju sinni. Ekkert
getur orðið úr framleiðslu,
nema. nauðsynleg tæki séu til
staðar. Ég veit, að þessi lán eru
nú veitt eftir ákveðnum regl-
um, en mér finnst, að kaup á
vélum til framleiðslu á vörum
til útflutnings ættu að hafa
forgang og vera veitt sérstök
athygli.
FYRIRGREIÐSLA OG
FJÁRHAGSAÐSTOÐ
Þegar eitthvert fyrirtæki
hefur framleitt vörur, sem ætl-
aðar eru til útflutnings og
verulegar líkur eru á að muni
seljast, þá þarf framleiðandinn
nauðsynlega að geta fengið
fjárhagslega fyrirgreiðslu.
Mætti hugsa sér, að hann fengi
t. d. 40% af útflutningsverð-
mætinu þá þegar. Slík fyrir-
greiðsla myndi hjálpa fram-
leiðandanum verulega. Auðvelt
ætti að vera fyrir lánastofnun-
ina að fylgjast með framleiðsl-
unni.
Sé pöntun frá erlendum að-
ila fyrir hendi í tilteknar vör-
ur, ætti framleiðandinn að
geta fengið hækkaða fyrir-
greiðslu, t. d. 70%, út á þá
vöru sem pöntuð var. Slík fyr-
irgreiðsla myndi hjálpa mörg-
um framleiðendum mjög veru-
lega.
Loks má nefna, að mjög væri
gagnlegt fyrir framleiðendur,
ef þeir vissu fyrirfram, að þeir
gætu fengið selda víxla fyrir
vörum, sem seldar væru til út-
landa C.A.D. (greiðsla gegn
pappírum) eða með allt að 90
daga greiðslufresti. Myndi það
styrkja mjög starfsemi manna,
sem vilja framleiða vörur til
útflutnings. Væri þá afgreiðsla
til útlanda jafngóð og kontant-
sala, en það er einmitt það,
sem flestir framleiðendur
þurfa á að halda.
Það er áreiðanlega stað-
reynd, að fjárhagsleg aðstoð er
mesti hvatinn, sem hægt er að
veita ' íslenzkum iðnfyrirtækj -
um til þess að vekja áhuga
þeirra fyrir framleiðslu til út-
flutnings. Ómögulegt er enn að
segja, hvaða vörur verða vin-
'sælastar. Til þess hefur of lítil
markaðskönnun enn átt sér
stað. Hitt má fullyrða — og
það skulu verða mín síðustu
orð í þessari stuttu grein —
að það verður alltaf markað-
urinn, sem segir til um það,
hvað eigi að framleiða, hvernig
verðlag þurfi að vera, og hvort
kaupendur séu fyrir hendi.
Reynslan ein getur skorið úr
um þessi atriði.
Pétur Pétursson.
45