Samvinnan - 01.06.1981, Blaðsíða 16

Umrœöa um stefliuskrá
sam vinnuhreyfingarinnar
Mikil og þörf umræða hefur átt sér stað undanfarna mánuði um
væntanlega stefnuskrá samvinnuhreyfingarinnar, og hafa skoð-
anir verið skiptar um gerð hennar; þær raddir hafa jafnvel heyrst,
að við getum vel komist af án nokkurrar formlegrar stefnuskrár
eins og við höfum gert hingað til. Samvinnan hefur tekið saman
ofurlítinn úrdrátt úr greinum eftir átta kunna samvinnumenn
í því augnamiði, að lesendur geti betur áttað sig á megininntaki
og kjarna þessarar athyglisverðu umræðu.
Matthías Pétursson, Hvolsvelli:
Meginatriöi en
ekki dægurmál
M[TT í harðindum og
fimbulvetri norð-
ur við ysta haf,
komu nokkrir fátækir og
lítilsmegandi bændur
saman til þess að ræða
leiðir til þess að bæta
sinn hag; til þess að
komast úr úlfakreppu ei-
lífrar fátæktar og alls-
leysis. En til þess þurftu
þessir snauðu menn að
rísa gegn ægivaldi versl-
unarauðvaldsins norður
þar. Og þeir ákváðu að
vinna saman, sameigin-
lega skyldu þeir leysa
vandann. Ekki með þvi
að beita valdi, heldur
með því að stofna félag.
Og þannig varð fyrsta
kaupfélag landsins til,
Kaupfélag Þingeyinga,
sem verður 100 ára á
næsta ári. Þaö er athygl-
isvert að mitt i þessum
hörmungum er þá gengu
yfir, höfðu þessir menn
stórhug og framsýni til
þess að ráðast á vandann
þótt hann sýndist yfir-
þyrmandi og óviðráðan-
legur. Við sem í dag bú-
um i allsnægtaþjóðfélagi
og látum þó aldrei af
kröfum á hendur öðrum,
mættum minnast þeirra
manna, sem gerðu fyrst
og síðast kröfurtilsjálfra
sín.
Þær meginreglur, sem
Þingeyingar settu félagi
sinu upphaflega eru
reyndar enn í fullu gildi.
Þeirra fyrsta boðorð var
að fjármagnið skyldiekki
ráða, heldur maðurinn.
Manngildið skyldi sett
ofar auðnum. Einn mað-
ur eitt atkvæði, ekki
bankabókin...
Þó margt breytist á
skemmri tíma en 100 ár-
um, eru þessar megin-
reglur enn i fullu gildi.
Þó dylst engum að nauð-
synlegt er að aðlaga
stefnuskrá samvinnu-
manna nýjum tíma. í því
augnamiði hefur verið
gefinn út bæklingur, sem
ber heitið Drög að stefnu-
skrá samvinnuhreyfing-
arinnar. Það er i sjálfu
sér góðra gjalda vert að
koma af stað umræðu
um nýja síefnuskrá, enda
þarf vel til hennar að
vanda, þar sem stærsta
og voldugasta félags-
málahreyfing á íslandi á
að starfa eftir henni. Sú
stefna, sem varð til fyrir
100 árum hefur vissulega
staðist tímans tönn, það
sannar vöxtur og við-
gangur samvinnufélag-
anna. Sá litli vísir, sem
nokkrir örsnauðir bænd-
ur vöktu til lífsins norður
við ysta haf er í dag orð-
inn voldugt þjóðfélagsafl,
sem á að vera stoð og
stytta fjöldans. Við skul-
um ekki kasta fyrir borð
þvi sem vel hefur reynst,
við skulum heldur ekki
vera hrædd við að aðlaga
félagsskap okkar breytt-
um aðstæðum og breytt-
um tímum. En stefnu-
skráin á að fjalla um
meginatriði en ekki
hversdagsleg dægurmál
jafnvel þótt mönnum
finnist þau brenna heitt
í augnablikinu. Því miður
finnst mér að í bæklingi
þeim, sem út er kominn
um nýja stefnuskrá, sé
tekið of mikið mið af
dægurmálum. Sjóndeild-
arhringurinn mætti vera
víðari. 4
16