Samvinnan - 01.04.1983, Blaðsíða 27

vitum við það öll furðuvel að þessi
harðindi eiga að verulegu leyti rót að
rekja til skorts okkar á visku . Pað var
annars konar skortur og önnur harðindi
sem við var að eiga þegar íslenskir fá-
tæklingar tóku höndum saman sér til
varnar og sjálfsbjargar í fyrstu sam-
vinnufélögunum.
En þegar eitthvað virðist mótdrægt
eða horfur eru með dekkra móti fram
undan má jafnan líta um öxl og sækja
sér kraft, styrk og hvatningu í því sem
liðið er. I sögunni má sjá að áður hefur
verið tekist á við þyngri raunir og meiri
vanda og lausn fundist. Um þetta orti
Jón Þorkelsson Fornólfur á þessa lund:
Mikill er í minningunni
meginstyrkur vorri þjóð
til þess að hver kynslóð kunni
kjörin sér að skapa góð.
Bæði til að hafa og hylla
og hafna því sem reynt er illa
oft eru gömlu fræðin fróð.
• Við eigum á hættu að glata arfinum
Sagan á að eyða tilhneigingunni til
uppgjafar og örvinglunar. Hún á að
smækka löngun okkar til að vorkenna
okkur sjálfum. Hún á að auka þor okk-
ar og vilja til athafna og úrræða. Hún
sýnir með dæmum sínum hvernig, með
hvaða móti og hætti vanda má leysa,
hvaða dyggðir á að virða og hvaða
syndir að forðast. Og hún sýnir að
margt það sem við teljum sjálfsagt mál
og hversdagslegt var í öndverðu barátta
einstakra brautryðjenda, nýjungar sem
orkuðu tvímælis og hugsjónir sem illa
var tekið.
Þannig verða 10. nóvember næst-
komandi aðeins fimm hundruð ár liðin
síðan sá maður fæddist er slöngvaði
þeirri hugsun inn í mannheim að vinna
alþýðunnar væri virðuleg þjónusta við
Guð og hver maður væri öðrum jafn og
ábyrgur sem frjáls maður fyrir sjálfum
sér andspænis Drottni. Hugmyndir
okkar um mannréttindi og almanna-
samtök hvíla meðal annars á þessari
forsendu i kenningum Marteins
Lúthers.
Og 8. september síðastliðinn voru
hins vegar aðeins tvö hundruð ár liðin
síðan sá maður fæddist sem lagði
grunninn að skólahaldi því sem Sam-
vinnuskólinn varð síðar lagaður eftir.
En hugmyndir okkar um lýðskóla,
Enginn maður á
heimtingu á einskærri
velgengni, og ham-
ingjan kemur innan
að og ofan að.
27