Neisti - 20.05.1984, Side 6

Alþingi____________
15000 kr.
lágmarkslaun á mánuði
Sighvatur Björgvinsson lagði fram á
yfirstandandi þingi frumvarp til laga um
15.000 kr. lágmarkslaun. í frumvarpinu
er gert ráð fyrir að útborguð laun verði
aldrei lægri en 15.000 kr. á mánuði.
Pessi framsetning gengur að nokkru
leyti lengra en sú krafa sem sett var fram
á þingi Verkamannasambandsins nú í
vetur. í frumvarpinu segir um þetta:
„Launagreiðendum er óheimilt að
draga af kaupi starfsmanna sinna fyrir
útborgun hærri fjárhæð en svo að lág-
markslaun skv. ákvæðum 1. gr. komi
ávallt til greiðslu, þó að frádregnum ið-
gjaldagreiðslum til lífeyrissjóðs.“
í greinargerð með frumvarpinu segir
Sighvatur, að þar sem ekki hafi tekist í
samningum á milli verkalýðsfélaganna
og atvinnurekenda að tryggja boðleg
lágmarkslaun, sé þessi einfalda lausn
lögð til. Annars segir í greinargerðinni:
„Lífskjörin, sem þessu láglaunafólki er
ætlað að búa við, er í svo hróplegu ósamræmi
við lífshætti mikils meiri hluta þjóðarinnar að
líkast er sem óravegur annaðhvort í tíma eða
í fjarlægð á hnettinum skilji að þá tvo hópa
fólks - hinn bjargálna meiri hluta og hinn
fátæka minni hluta sem saman byggja land
vort. Slíkt ástand er okkur öllum til van-
sæmdar. Fáist ekki bót á því í frjálsum kjara-
samningum - en það virðist sem sakir standa
næsta vonlítið - ber stjómvöldum skylda til
þess að taka í taumana. í kaup- og kjaramál-
um er skylda stjómvalda í gmndvallaratrið-
um aðeins ein: að tryggja að enginn þurfi að
búa við fátækt og skort. Fáist slík trygging
ekki fram með öðmm hætti er skylt að beita
til þess lögum. Hneykslanlegt athæfi stjóm-
valda er að kynna niðurstöður úr kjarakönn-
un Kjararannsóknamefndar, sem staðfestir
hyldýpið milli hins bjargálna meiri hluta og
hins fátæka minnihluta og neyð hins síðar-
nefnda, eins og skrítilegt fyrirbæri líkt og
tvíhöfða kálf eða fisk með fjóra sundmaga og
láta svo við það sitja og lýsa allri ábyrgð af
höndum sér. Þetta athæfi lýsir ekki bara
ábyrgðarleysi heldur því kaldrifjaða misk-
unnarleysi sem samfélagið og stjómendur
þess sýna fátæku fólki. 1 rauninni er það ekki
vansalaust að ræða um þá óvem sem 15 þús-
und krónur á mánuði em sem launagreiðslu
fyrir fullt starf því að engum duga þær tekjur
til eðlilegs lífsframfæris. Við þá fjárhæð lág-
markslauna er þó miðað í þessu frv. m.a.
vegna þess að sjálf verkalýðssamtökin hafi
við ríkjandi aðstæður ekki treyst sér til þess
að ætlast til að lágmarkslaun fýrir fulla dag-
vinnu séu eigi lægri en 20 þús. kr. því að lægri
fjárhæð dugar vart fyrir brýnustu lífsnauð-
syn jum, og dagvinnutekjur eiga að nægja öll-
um þjóðfélagsþegnum fyrir fmmþörfum
daglegs lífs. M.a. með vísan til þess að
óskertar 15 þús. kr. launatekjur á mánuði er
það allra lægsta sem launafólk kemst af með
sér til lífsframfæris er lagt til í frv. að launa-
greiðendum sé óheimilt að snerta þá lág-
marksfjárhæð svo sem til þess að halda eftir
af því kaupi að kröfu annars aðila. Sam-
kvæmt frumvarpinu, ef að lögum verður, fá
því allir launamenn í landinu tryggingu fyrir
að fá útborgað í það minnsta 15 þúsund krón-
ur í hverjum mánuði og samsvarandi fyrir
hluta mánaðar og þá fjárhæð fær enginn að
snerta annar en launamaðurinn sjálfur."
,,Sú viðbára að atvinnurekstur á íslandi,
jafnvel heilar atvinnugreinar, geti ekki risið
undir að greiða starfsfólki sínu 15 þús. kr.
lágmarkslaun á mánuði er ekki bara fráleit
heldur stórháskaleg. Atvinnurekstur, sem
ekki getur þrifist nema starfsfólki sé haldið
neðan fátæktarmarka, á ekkert erindi hér á
landi. Enn síður má hann eiga framtíð fyrir
sér því að sú framtíð byggist á að hluta þjóð-
arinnar verði haldið á lífskjarastigi, sem er
vansæmandi, eða neyddur til vinnuþrælkun-
ar til þess að hafa í sig og á með yfirvinnu sem
girðir fyrir allt eðlilegt fjölskyldu- og menn-
ingarlíf. Framtíð í atvinnumálum íslendinga
má ekki liggja í slíkum atvinnurekstri. Við
höfum nóg önnur og þarfari framtíðarverk-
efni að vinna en þau sem láta hluta bama
okkar og barnabarna lifa bónbjargarlífi. At-
vinnuvegir, sem greiða góð laun, er framtíð-
in en ekki starfsemi af því tagi sem telur
afkomu sína byggjast á því að starfsfólk beri
úr býtum 10-12 þús. kr. á mánuði fyrirfullan
vinnudag. Þá er það einnig ósæmilegt að
stofnanir hins opinbera, t.d. á sviði hinnar
dýru og fullkomnu heilbrigðisþjónustu, skuli
ætlast til þess að hluti starfsfólks vinni upp á
þau býti að hljóta röskan tug þúsunda fyrir
mánaðarvinnu á sama tíma og hópur starfs-
félaga á sömu vinnustöðum tilheyrir mestu
hálaunahópum landsins. Þetta nær engri átt
og ber að leiðrétta eins og hér er gerð tillaga
um.”
Með frumvarpinu eru frönsk og
bandarísk lög um lágmarkslaun birt sem
fylgiskjöl, en Reagan hefur nú numið
þau lög úr gildi í Bandaríkjunum, en
stjóm Mitterrands lét það verða eitt af
sínum fyrstu verkum að hækka raungildi
lágmarkslauna um 5%. í þessum fylgi-
skjölum kemur fram að eftir 1981 vom
lágmarkslaun í Bandaríkjunum $3.35 á
tímann, en á núverandi gengi jafngildir
það mánaðarlaunum sem nema rúmlega
17.000 kr.
Gott frumkvæði
Neisti fagnar því frumkvæði sem felst
í því að flytja þetta frumvarp og getur í
stómm dráttum tekið undir þau sjónar-
mið sem vitnað er til hér að ofan. Þetta
stafar ekki af því að við teljum endilega
að mögulegt sé að ná því fram á þingi
Stúlkan að ofan er ein þeirra, sem
stendur undir þjóðarauði landsmanna.
Hún ber þó minna úr býtum en maður-
inn á neðri myndinni, sem heitir Halldór
Ásgrímsson. Hann er sjávarútvegsráð-
herra, og raunar værum við betur stödd
án hans ,,framlags“.
sem ekki er styrkur til að ná fram í átök-
unum milli atvinnurekenda og verka-
lýðshreyfingar. Við teljum hins vegar
mikilvægt að þingið sé notað til að leggja
fram réttlætismál eins og krafan um
15.000 kr. lágmarkslaun er. Markmiðið
með því er að vekja athygli á viðkom-
andi máli, fá um það umræður í þinginu
og svæla þá refi út úr grenjum sínum,
sem eru raunverulega á móti slíkum mál-
um, en vildu síður þurfa að segja frá því.
Með þessu móti er hægt að vinna málum
stuðning og kenna fólki hver er hvað í
íslenskri pólitík. MG.
6