Neisti - 20.05.1984, Blaðsíða 22

Bretland
KOLANÁMUMENN
ÓGNA
EFNAHAGSSTEFNU
THATCHERS
Eftir Árna Sverrisson
Verkfall kolanámumanna í Bret-
landi hefur enn beint sjónum
manna að átökum Thatcherstjóm-
arinnar og bresku verkalýðshreyf-
ingarinnar en námumar em rekn-
ar af ríkinu.
f verkfallinu er tekist á um
gmndvallaratriði í stefnu Thatch-
ers, innleiðingu gróðasjónarmiða í
kolanámureksturinn, sem hafa leitt
til þess að á ámnum 1979-1983
hefur 36 námum verið lokað, og
27.000 verkamenn misst vinnu
sína.
Verkfallið hefur þó þýðingu umfram
það. Margvíslegar árásir stjómarinn-
ar á verkalýðshreyfinguna hafa náð
fram að ganga, og aðrar em í undir-
búningi. Ósigur Verkamannaflokks-
ins í síðustu kosningum hefur leitt til
hægri þróunar meðal verkalýðsfor-
ystunnar, og starfsemi verkalýðsfé-
laga eríöldudal.
Með verkfalli námumanna er bar-
áttan gegn verkalýðsfjandsamlegum
aðgerðum stjómarinnar því hafin á
nýjan leik.
Atlaga íhaldsstjórnarinnar
að verkalýðsfélögunum
Á árunum 1972 og 1974 unnu
námamenn eftirminnilega sigra á
íhaldsstjóm Edwards Heaths, sem
varð til þess að hún sagði af sér.
Meðan íhaldið beið þess að kom-
ast aftur í ráðherrastóla mat það
þessa reynslu, og var núverandi sam-
gönguráðherra, Nicholas Ridley að
nafni, falið að gera skýrslu þar um,
sem haldið var leyndri en hefur nú
verið afhjúpuð.
Efnagagsvandamál númer eitt í
augum íhaldsins er hinn stóri þjóð-
nýtti geiri efnahagslífsins. íhalds-
flokkurinn stefnir að því að loka
þeim fyrirtækjum sem ekki skila
hagnaði, selja þau sem það gera til
einkaaðila, en fela einkaaðilum sem
flest verkefni í þeim geirum, sem
hvorki er hægt að loka né fela einka-
aðilum alfarið, t.d. í heilbrigðiskerf-
inu.
Fyrri reynsla færði íhaldinu heim
sanninn um það, að þessi áform
myndu mæta mikilli andstöðu. Aug-
ljóst var, að íhaldið gat ekki gert sér
vonir um að brjóta þessa andstöðu á
bak aftur alla í senn. íhaldið varð
m.ö.o. að takast á við verkalýðs-
hreyfinguna skref fyrir skref, og
mikilvæg forsenda þess að það gæti
tekist, var að sundra verkalýðsstétt-
inni, og koma þannig í veg fyrir sam-
einað andsvar við árásum á einstaka
hluta stéttarinnar.
Atvinnuleysi sundrar
verkalýðsstéttinni
Beittasta vopnið, sem Thatcher-
st jórnin brá á loft í þessu skyni var og
er atvinnuleysið. Með markvissri at-
vinnuleysisstefnu hefur stjóminni
tekist að auka atvinnuleysið skv.
opinberum tölum úr 1,2 milljónum
manna í 3,2 milljónir, en amk. milljón
atvinnuleysingja að auki eru ekki
taldir með í þeirri tölu. Samhliða
hafa laun þeirra, sem hafa vinnu
hækkað uþb. 7%. Uppsögnum er
beitt gegn baráttusinnum, og með at-
vinnuleysishótunum er veiklynt fólk
leitt til verkfallsbrota. Atvinnuleys-
ið, sem er svo nauðsynlegt fyrir
stefnu Thatchers hefur ennfremur leitt
til þess að félagsleg vandamál hvers-
konar færast í aukana og verða erf-
iðari úrlausnar fyrir verkafólk.
Vísbendingu um afleiðingamar er
að finna í eftirfarandi töflu:
Verkfallsdagar (í milljónum)
1979 29,5
1980 12,0
1981 4,3
1982 5,3
1983 3,6
Atvinnuleysið hefur dregið gríðar-
lega úr baráttuvilja verkafólks og
kjaraátökum. Samtímis hefur með-
limum verkalýðsfélaga fækkað úr
12,2 milljónum í tæplega tíu milljón-
ir. Kjömum trúnaðarmönnum hefur
fækkað út 130.000 í 80.000 á sama
tíma. Trúnaðarmönnum í fullu starfi
fyrir verkalýðsfélögin hefur fækkað
úr 4000 í 2000. Ef ekki kæmi til stöð-
ugur straumur nýrra félaga úr röðum
kvenna hefði hlutfall bresks verka-
fólks sem er skipulagt í verkalýðsfé-
lögum fallið enn meira en raun ber
vitni, eða úr 52% í 49,5%.
Löggjöf gegn verkalýðs-
hreyfingunni
Til að gulltryggja þann árangur,
sem náðst hefur með hinni siðlausu
atvinnuleysisstefnu, hefur íhalds-
stjómin beitt löggjafarvaldinu í rík-
22