Neisti - 20.05.1984, Side 18

Chile og Uruguay: mótmæli í
hverjum mánuði.
Það var í Chile og Uruguay sem styrk-
leikahlutföllin breyttust hvað óvæntast
og mest einræðisherranum í óhag á ár-
inu 1983. Bæði löndin hafa verið undir
oki hervalds í tíu ár. Nú eiga Pinochet og
herforingjamir í Montevideo í vök að
verjast. Fyrstu mótmæli á götum úti síð-
an 1973 sáust í Chile í mars og í Uruguay
í maí. Pau voru fljót að breytast í fjölda-
hreyfingu sem krafðist endaloka her-
veldisins.
í Chile voru það kopamámuverka-
mennirnir og nokkur önnur verkalýðs-
félög sem höfðu fmmkvæði að mánað-
arlegum mótmæladegi sem fyrst var
reyndur í maí. Eftir að stappað hafði
nærri allsherjarverkfalli í júní var mynd-
að bandalag sem í vom aðallega borg-
araflokkar (AD) sem reyndi að fylkja
fjöldahreyfingunni undir merki sitt. En
AD tókst illa að hafa stjóm á mótmæla-
dögum sem það boðaði í júní, ágúst og
september. Ungir atvinnuleysingjar fá-
tækrahverfanna fóm hvað eftir annað
að byggja götuvígi til að mæta þar hem-
um.
Hrun iðnaðarins í Chile, sem Chicago-
ráðgjafar Pinochets lögðu í rúst skapaði
tugþúsundir atvinnuleysingja sem em
reiðubúnir að berjast fyrir atvinnu og
mat og gegn herforingjastjóminni.
í ágúst og september féllu 36 mót-
mælendur í götubardögum, tugir særð-
ust og hundmð vom handtekin. Jafn-
framt því sem st jómin beitti bæði her og
lögreglu reyndi hún að fá AD til að fall-
ast á langtímaáætlun um aðlögun að
borgaralegu stjómarfari. Ekki vom fyrr
hafnar viðræður milli AD og innanríkis-
ráðherrans - sem reyndar leiddu ekki til
neins - en ný samsteypa myndaðist sem
endurspeglaði miklu betur kröfur og
hagsmuni almennings.
Lýðræðishreyfing alþýðunnar (MDP)
sem mynduð er af hverfanefndum og
stéttarfélögum, vinstri öflum eins og
kommúnistaflokknum og Vinstri bylt-
ingarhreyfingunni (MIR) tók fmm-
kvæðið að skipulagningu mótmæladaga
í október en AD neitaði að styðja það.
Pegar AD hafði mistekist að fá ríkis-
stjómina til að slaka eitthvað til fór það
MÓTMÆLT
í HVERJUM MÁNUÐI
Koparnámumenn í Chile hafa gengt lykilhlutverki í baráttunni gegn einræðisstjóm
Pinochet.
aftur að styðja f jöldamótmæli og boðaði
mótmælafund 18. nóvember sem hálf
milljón manns sótti. Pinochet neitar enn
að gera nokkrar tilsiakanir og herma
fréttir að MDP og CNT ræði nú undir-
búning allsherjarverkfalls.
Atburðir á Uruguay urðu með keim-
líkum hætti. Það hafa verið mótmæla-
dagar mánaðarlega síðan í ágúst. Þó
borgaraflokkamir hafi stutt þessar að-
gerðir hefur samstarfsnefnd verkalýðs-
félaga haft forystu um þær. Þetta hálf-
ólöglega verkalýðssamband hefur bæði
skipulagt meir en 200 þúsund manna
kröfugöngur gegn aðhaldsaðgerðum og
herstjórn og nokkur stutt allsherjar-
verkföll.
Mótmælaaldan í Umguay hefur af-
hjúpað mikinn ágreining í 26 manna
herforingjastjórn landsins. Einn armur-
inn sem samanstendur af foringjum úr
flugher og flota vill ólmur gera sam-
komulsg við borgaraflokkana og stefna
áfram að kosningum í nóvember 1984
eins og lofað hefði verið. Hinn armurinn
sem hefur meirihluta og er undir forystu
Gregori Alvarez forseta, hershöfðingja
úr landhemum stefnir að áframhaldandi
yfirráðum hersins bak við grímu borg-
aralegs lýðræðis.
VINNU, JARÐNÆÐI, FRELSI.
18