Andvari - 01.10.1959, Blaðsíða 39

ARNÓR SIGURJÓNSSON:
Stafvilla í Darraðarljóðum.
Þegar eg hef leitað mér lestrarefnis til
tilbrigða frá daglegri önn og dægurþrasi,
hef eg oftast leitað á vit tveggja fornra
kvæða: Darraðarljóða og Sólarljóða. Samt
eru þetta ekki lík kvæði, annað leif magn-
þrunginnar heiðni, hitt dulúðugrar mið-
aldakristni. Sólarljóð búa yfir fleiri töfr-
um, en Darraðarljóð liafa orkað á hug
minn með enn rammara seiðmagni.
Lcngi vel orkuðu Darraðarljóð hvað
mest á hug minn vegna þess að eg skildi
þau ekki þeim skilningi, er eg gat unað.
Eg hafði að vísu leitað mér og náð í ein-
hverjar skýringar á öllum orðum kvæðis-
íns, en þær skýringar voru ýmislegar og
sundurleitar, og eg átti erfitt með að
velja milli þeirra, er fóru hver sinn veg.
Eg fann magnþrunginn seiðinn í kvæð-
inu, en kunni ekki skil á því, hvaðan
hann kom, upp af hverju kvæðið var
sprottið, og hvaða hlutverk því hafði verið
ætlað.
Svo var það einhverju sinni, að mér
rann í grun, að orðið hefðu stafavíxl í
cinu smáorði kvæðisins. Þar sem í öllum
útgáfum, sem eg hef séð af því, er:
>,Vindum, vindum vef Darraðar, er ungur
konungur átti fyrri", mundi eiga að vera:
„Vindum, vindum vef Darraðar, er ungur
konungur átti fyrir". Með öðrum orðum:
Kvæðið mundi ekki vera um liðinn at-
hurð, vef Darraðar, þ. e. orustu, er ungur
konungur átti fyrri, þ. e. áður, heldur
væri það forsögn um ókominn athurð,
vef Darraðar, er ungur konungur átti
fyrir, þ. e. fyrir höndum, en væri að
hefjast. Eg gekk strax úr skugga um, að
þessum leshætti, „fyrir" (í stað fyrri),
mátti finna stað í sumum elztu hand-
ritunum af kvæðinu, og þessi lesháttur
varð til þess, að eg fékk nýja yfirsýn yfir
efni þess og skildi það þeim skilningi,
er eg gat við unað. Þó finnst mér vera
í kvæðinu, eins og það hefur varðveitzt
í handritum, einn hortittur, fjögur vísu-
orð, sem að vísu sakar lítið, cn er gagns-
laus. Þetta held eg vera síðari viðbót
fúskara, þó að það geti hent jafnvel beztu
skáld að smeygja hortittum inn í sín
vönduðustu smíði. Eitt erindi á eg líka
erfitt með að fella til hlítar að öðru efni
kvæðisins, en það er eitthvert dulmagm
aðasta erindið.
Darraðarljóð hafa varðveitzt í Njáls-
sögu og hvergi annars staðar. En til er
kvæðið í mörgum handritum af sögunni,
misjafnlega gömlum, og ber engum
tveimur handritum alveg saman. Allir
fræðimenn eru á einu máli um það, að
í öllum handritunum sé einhverju
brenglað. Því hefur í flestum prentuðum
útgáfum af kvæðinu verið valinn sá
kostur, að taka úr hverju handriti það,
sem útgefandanum hefur þótt líklegast
og skiljanlegast. Þó hafa elztu handritin
oftast verið tekin fram yfir önnur yngri.
Þó að Njálssaga hafi geymt kvæðið,
er það í mjög lausum tengslum við sög-