Stúdentablaðið - 01.12.1959, Blaðsíða 12

12
STUDENTABLAÐ
ráðstefnan leiddi í ljós, að meiri hluti þjóða
heims, sem atkvæði greiddu, var fylgjandi 12
mílna fiskveiðilögsögu. Islenzk stjórnvöld tóku
því þá eðlilegu ákvörðun að færa út fiskveiði-
lögsöguna úr 4 í 12 sjómílur og komu þær regl-
ur til framkvæmdar 1. septemþer 1958. Töldu
íslendingar sér heimilt að ákveða sjálfir þessa
stækkun fiskveiðilandhelginnar. Aðrar þjóðir
ákvarða sjálfar landhelgi sína og fiskveiðilög-
sögu, en auk þess var fiskveiðilandhelgi Islands
ekki ákveðin stærri en hjá fjölda annarra þjóða.
Þá hafði alþjóðalaganefndin lýst því yfir, að
hún teldi ólöglegt að ákveða stærri landhelgi
en 12 sjómílur. Var því ekki annað séð en að
Islendingar hefðu sterk rök fram að færa fyrir
stækkun fiskveiðilögsögunnar. Var öðrum þjóð-
um þegar tilkynnt um fyrirhugaða stækkun,
jafnframt því að skýrð var nauðsyn þessarar
ákvörðunar.
Ymsar þjóðir mótmæltu fljótlega hinni nýju
fiskveiðilandhelgi Islendinga. Þær þjóðir, sem
báru fram mótmæli voru: Bretar, Frakkar,
Belgir, Hollendingar, Svíar, Vestur-Þjóðverjar
og Spánverjar, eða nær eingöngu þjóðir, sem
mikilla hagsmuna hafa að gæta við fiskveiðar
hér við land. Þess ber jafnframt að minnast,
að allar þjóðir hafa í verki viðurkennt 12 mílna
fiskveiðimörk íslendinga, einnig þær sem mót-
mæltu setningu 12 mílna reglugerðarinnar, að
einni undantekinni. Brezka ríkisstjómin hefur
látið sér sæma að láta herskip sín vernda ólög-
legar veiðar brezkra togara í íslenzkri fiskveiði-
landhelgi. Má það furðulegt teljast, og reyndar
einsdæmi, að ríki beiti herskipum sínum til þess
að hindra með ofbeldi töku landhelgisbrjóta
innan fiskveiðilögsögu annars ríkis. Jafnframt
þessu hafa hin brezku herskip óvirt alþjóðleg-
ar siglingareglur og jafnvel hótað að sökkva
íslenzkum varðskipum við framkvæmd skyldu-
starfa. Brezka ríkisstjórnin viðurkennir samt í
reynd 12 mílna landhelgi Sovétríkjanna og Kína
og hefur jafnvel samið við ríkisstjórn Sovét-
ríkjanna um að brezk fiskiskip fái aðstöðu til
að veiða innan 12 mílna rússneskrar landhelgi
á tilteknum svæðum. Mundu Bretar hafa beitt
íslendinga ofbeldi innan íslenzkrar fiskveiði-
lögsögu, ef Island væri vopnað stórveldi? Þeirri
spurningu munu brezk stjórnvöld hliðra sér
hjá að svara. Eitt er þó víst. Framferði Breta-
°+iórnar gagnvart Islendingum mælist illa fyrir
um allan heim, jafnvel í Bretlandi sjálfu for-
dæma menn í æ ríkara mæli þessar aðfarir.
Auk þess sem framferði Breta hefur oftlega
verið mótmælt af hálfu Islands á alþjóðavett-
vangi, hefur ríkisstjórn Islands margsinnis bor-
ið fram mótmæli við Bretastjórn og krafizt
þess að brezku herskipin væru héðan kvödd
án frekari tafa. Hafa mótmæli þessi engan ár-
angur borið til þessa. Hinu má ekki gleyma,
að enda þótt mótmælaorðsendingar hafi enn
ekki getað komið því til leiðar að Bretar létu
af ofbeldisaðgerðum sínum, eru þær ekki óþarf-
ar. Með mótmælum sínum er ríkisstjórn Islands
jafnframt að tryggja að Islandi sé geymdur laga-
legur réttur vegna lögbrota, sem Islendingar
telja Breta fremja gegn sér.
V.
Hin nýja alþjóðaráðstefna, sem eingöngu hef-
ur það hlutverk að setja alþjóðareglur um víð-
áttu landhelgi og fiskveiðilögsögu, eins og áður
segir, kemur saman í Genf eftir nokkra mán-
uði. Ekki er vitað nú, hvort takast muni þar að
koma á reglum um þessi mál.
Sjónarmið það, sem fram kom í tillögu
Kanada á síðustu ráðstefnu um 12 mílna fisk-
veiðilögsögu virðist eiga sívaxandi fylgi að
fagna meðal þjóða heims. Vonandi ber ráðstefn-
an í Genf gæfu til að ákveða 12 mílna fiskveiði-
lögsögu sem almenna reglu, svo og að sam-
þykkja að sérstakt tillit verði tekið til ríkja eins
og íslands, er þannig stendur sérstaklega á um,
að afkoma þjóðarinnar byggist að heita má al-
gerlega á fiskveiðum undan ströndum landsins.
Því verður a. m. k. ekki trúað að óreyndu,
að komið verði í veg fyrir að settar verði al-
þjóðareglur um lausn vandamáls, sem öllum
þjóðum heims er hagkvæmt að leyst verði án
frekari dráttar. Fari hinsvegar svo móti von-
um, að Genfarráðstefnan beri ekki gæfu til að
leysa þetta mál, hlýtur reyndin óhjákvæmilega
að verða sú, að einstök ríki verða eftir sem
áður að ráða sjálf víðáttu landhelgi sinnar og
fiskveiðilögsögu, að sjálfsögðu innan sann-
gjarnra og skynsamlegra takmarka. Ekki er þá
við Islendinga að sakast, sem barizt hafa árum
saman fyrir því að lausn fengizt á alþjóðavett-
vangi á þessu vandamáli, og áttu raunar frum-
kvæði að því að Sameinuðu þjóðirnar tóku það
til úrlausnar.