Stúdentablaðið - 01.12.1959, Blaðsíða 15

STUDENTABLAÐ
15
Dr. JÓHANNES NORDAL, bankastjóri:
Út af eyðimörkinni
Ný ríkisstjórn hefur tekið við stjórnartaum-
unum. Og nú bíður þjóðin aðgerða hennar til
lausnar á þeim vandamálum, sem við er að
etja í efnahagsmálum. Þessi vandamál eru í
grundvallaratriðum hin sömu og glímt hefur
verið við þráfaldlega á undanförnum árum: al-
mennt jafnvægisleysi, sem hefur átt rætur sínar
að rekja til óraunhæfrar gengisskráningar og
umframeyðslu í þjóðarbúinu. Þessi vandamál
hafa hins vegar tekið á sig ýmsar myndir.
Stundum hefur afkoma útflutningsatvinnuveg-
anna og yfirvofandi rekstrarstöðvun þeirra
verið höfuðáhyggjuefnið. Stundum hafa blasað
við óstöðvandi víxlhækkanir kaupgjalds og
verðlags, og eins og nú standa sakir er brýnasti
vandinn fólginn í fyrirsjáanlegum halla í fjár-
málum ríkisins og útflutningssjóðs á næsta ári.
En þótt ytra form vandamálanna hafi þannig
verkalýðssambandsins danska, C. V. Jernert,
forstjóri, Hans L. Larsen, verksmiðjueigandi,
E. Meulengracht, prófessor, John Petersen
Dalum, forstjóri, Poul Reumert, leikari, Hakon
Stangerup, dr. docent, Knud Thestrup, dómari
og H. Öllgaard, biskup.
Engar sögur fara af því enn, hvaða undir-
tektir þessi tillaga hafi fengið, en hvað sem því
líður þá er enginn efi á því, að tillögur slíkar
sem þessi, eru málstað vorum til styrktar, og
vér megur vera þakklátir öllum þeim, sem eiga
hlut í því.
verið breytilegt frá ári til árs og hverjar nýjar
ráðstafanir, sem gerðar hafa verið til að ráða
bót á þeim, verið með sínu sniði, hefur þó
niðurstaðan að lokum ætíð orðið á einn veg:
áður en ár hefur verið liðið hafa ný vandamál
verið sprottin upp í stað þeirra, sem síðast voru
leyst. En hin varanlega lausn efnahagsmálanna,
sem svo oft hefur verið talað um, er ókomin
enn og ekki að furða, þótt margir séu farnir
að trúa því, að áframhaldandi verðbólga og
haftapólitík hljóti ætíð að verða hlutskipti Is-
lendinga, og hagi lífi sínu í samræmi við þá
skoðun.
Þegar fyrir dyrum stendur að gera nú enn
eina tilraun til þess að leysa þessi vandamál,
er ekki úr vegi að spyrja, hvers vegna allar
sambærilegar tilraunir undanfarin fimm ár að
minnsta kosti hafi farið á einn veg. Er hin
„varanlega lausn“ hnoss, sem Islendingum er
af óviðráðanlegum ástæðum meinað að hreppa,
eða er þessi hrakfallasaga af því sprottin, að
ekki hefur verið rétt á málum haldið?
Að sjálfsögðu er ekki í svo flóknu máli um
neina eina skýringu að ræða, er svari öllum
spurningum. Hins vegar er ég þeirrar skoðun-
ar, að allar aðgerðir í efnahagsmálum undan-
farin ár hafi haft fólginn í sér einn veikleika,
sem nægi til þess, að þær hlutu að mistakast:
þær hafa aldrei verið nógu róttækar til þess,
að almenningur fengi raunverulega trú á, að
þær gætu leyst vandamálin til fulls. Þær hafa
alltaf átt að vera skref í áttina, en aldrei loka-
átakið. í þessu hefur láðst að taka tillit til
þess, sem ef til vill er mikilvaægasta atriðið í
stjórn efnahagsmála í frjálsu hagkerfi, en það
er sú nauðsyn að vinna traust fólksins sjálfs.
A meðan menn eru enn þá sjálfráðir gerða
sinna, að minnsta kosti að miklu leyti, getur
engin stefna í efnahagsmálum náð tilætluðum
árangri til lengdar nema almenningur hafi trú
á henni.