Fálkinn - 24.05.1961, Qupperneq 8

Ég hitti Bandaríkjamann nokkrum
árum eftir stríðið á kaffihúsi í Kaup-
mannahöfn. Hann var í fríi í leit að
skemmtunum og hann sat með bjórinn
sinn og var raunamæddur á svip.
— Þreyttur á þessu öllu, sagði hann.
— Langar heim. Var í stríðinu á íta-
líu. Því er lokið og nú finnst mér, að
við ættum að gleyma þessu öllu og
koma okkur heim. Ég á búgarð í Penn-
sylvaníu.
— Sá dagur keraur áreiðanlega, sagði
ég, er allir snúa heim úr stríðinu til
þess að lifa.
Hann leit á mig og brosti við.
— Nú já, sagði ég. Þetta hafa sjálf-
sagt allir sagt á öllum tímum.
— Já, það er rétt, sagði hann, en
þrátt fyrir það þarf það ekki að vera
lygi. Þvert á móti.
Hann sat og horfði niður á borðið,
eins og hann væri að brjóta heilann
um eitthvað, sem hann vildi segja. —
Þegar við vorum að leggja af stað, sagði
hann, þá fór konan mín að gráta. Henni
fannst þetta allt saman vera tilgangs-
laust, gjörsamlega tilgangslaust, og hún
grét. Ég sný aftur heim, sagði ég. Einn
góðan veðurdag koma allir heim úr
stríðinu til þess að lifa. Ég hélt fast
utan um hana og horfði í augu hennar
og það var eins og orð mín kæmu langt
innan úr djúpi sálarinnar, eins og ég
endurtæki loforð, ætti sameiginlegan
draum með dauðum og lifendum. Loforð
til kvennanna, barnanna, kornsins á akr-
inum.
Ég lyfti glasi mínu og hann greip
hugsandi um sitt. Við kinkuðum kolli
hvor til annars og drukkum.
— Sjáðu til, sagði hann, — ég var
með á Ítalíu. Við sóttum fram til norð-
urs yfir Pó-sléttuna. Síðasta bardagann
háðum við hátt uppi í Alpafjöllunum.
Við börðumst við nokkra örvæntingar-
fulla Þjóðverja og ítalska Alpahermenn.
Því næst gerðum við okkur bækistöðvar
í þorpi fyrir neðan og útrýmdum þeim
herdeildum, sem eftir voru á fjöllunum.
Dag nokkurn fór ég með herdeild
mína upp með fljóti, sem rann fram hjá
þorpinu, og eftir að hafa gengið meiri
hluta dagsins, komum við að afskekkt-
asta bóndabæ, sem ég hef augum litið.
Litlu akrarnir og túnin hölluðu mót
suðri og sólin glampaði á þá mitt í
dimmum skóginum. Ég held, að íbúðar-
húsin hafi verið þúsund ára gömul.
Steinkumbaldar, sem voru eins og þeir
hefðu vaxið út úr fjallinu, og ekki tek-
ið neinum breytingum um aldaraðir,
af öðru en mosa og veðrum. Ung, fög-
ur, ófrísk kona og magur, dökkur mað-
ur með undrandi augu tóku á móti
okkur, fyrir utan húsið. Það var farið
að halla degi, og ég sagði við þau, að
við vildum fá að tjalda á jörð þeirra
og myndum halda áfram morguninn
eftir.
Um kvöldið sat ég í stofu þeirra og'
skrifaði dagsskýrsluna. Konan sat og
virti mig fyrir sér. Ég fann stór, dökk
augu hennar hvíla á mér. Maður henn-
ar var ekki í stofunni. Ég vissi, að hann
sat úti hjá hermönnunum og skoðaði
vopn þeirra og útbúnað með svo mik-
illi aðdáun og áhuga, að maður gat
haldið, að hann væri eitthvað skrítinn.
Ég leit upp frá skýrslunum og brosti
til . stúlkunnar.
— Skrifaðu, bað hún. Mér þykir svo
gaman að sjá, þegar þú skrifar. Ég
kann ekki að skrifa, en maðurinn minn
kann það. Mér þykir gaman að horfa
á það.
Ég leit á þetta konuandlit, sem vissi
ýmislegt um lífið, um ástina og um
stríðið, leit á þetta barnsandlit, sem
bað mig að skrifa, af því að hún vildi
sjá bókstafina og orðin vaxa á papp-
írnum.
— Hann les líka fyrir mig, er hann
hefur skrifað eitthvað, sagði hún.
— En hvað skrifar hann? spurði
ég undrandi.
— O, hann skrifar bara eitthvað.
Sögu, held ég.
— Var hann ekki hermaður? spurði
ég. Augu hennar urðu varkár, og hún
leit út um dyrnar til hermannanna.
— Hann er kominn heim úr stríðinu,
sagði hún. — Hann er ekki lengur her-
maður. Hann á að vera hér.
Ég ræddi ekki meira um það. Ég
ætlaði að yfirheyra manninn, þegar
hann kæmi inn. Ég kinkaði kolli til
hennar hughreystandi og leit yfir hið
einfalda, fátæklega herbergi, þar sem
ekki var einn einasti ónauðsynlegur
hlutur. Ég festi augun á nokkrum skrif-
uðum örkum, sem lágu á hillu fyrir
ofan borðið.
— Er þetta eitthvað, sem maður þinn
hefur skrifað, spurði ég? Hún kinkaði
kolli.
— Heldurðu, að ég megi lesa það?
Hún svaraði ekki, yppti öxlum, Ég
tók blöðin niður. Þau voru skrifuð á
dálítið klaufalegri ítölsku, en skriftin
var fögur. Ég hóf lesturinn:
Herinn hélt yfir Alpafjöllin.
Hannibal hafði svo fyrirskipað, og
fílarnir sýndust smáir samanborið við
hrikaleg fjöllin. Fílarnir urðu litlir, her-
mennirnir urðu litlir, Hannibal, stríð-
ið ....
Halguibab hafði rifið fætur sína tii
blóðs í kjarrinu. Eftir þriggja daga
sleitulausa göngu var hann þreyttur,
dauður, viljalaus, þráði ekkert annað
en baða líkama sinn í köldu vatni. Hann
elti aðeins hermanninn, sem gekk fyrir
framan hann, og hermaðurinn fyrir aft-
an elti bara Halguibab. Þeim hafði ver-
ið lofað svefni í nótt áður en þeir kæmu
niður á Pó-sléttuna. Hið sífellda vopna-
glamur var þreytulegt, ekki vígalegt
þennan dag, hljómaði eins og þrá eftir
hvíld, eftir grænu grasi, eftir konu-
höndum.
Herinn tjaldaði síðdegis í fjalladal,
sem auðvelt var að verja. í suðri teygði
jökultungan sig í átt til þeirra, svo ná-
lægt, að þeir fundu kuldann setjast að
sér, þrátt fyrir sólarhitann.
Halguibab vildi finna vatn. Hann
lagði frá sér byrði sína og hjálm og
gekk fram dalinn, aðeins vopnaður
sverði. Hann krækti fyrir jökultunguna
og kom auga á skóginn og skömmu síð-
ar heyrði hann í fljóti, Hann gekk lengi
áður en hann kom að því, en hljóðið
kom honum til að gleyma hinum dýr-
mæta hvíldartíma, sem hann sóaði. Er
hann kom að fljótinu, klæddi hann sig
úr fötunum. Hann óð út í straumiðuna
og laugaði líkama sinn í ísköldu vatn-
inu, nuddaði hann og fann hvernig
þreytan hvarf. Líkami hans varð lif-
andi, hann hugsaði um konurnar í Róm.
Þegar hann hafði klætt sig aftur,
gekk hann spölkorn meðfram fljótinu.
Hiín Eeit á hann og augu hennar voru
sttfr af tftta og reiði. Htfn barði
krepptum hnefanum i brjtfst hans, er
hann greip utan um hana og þrýsti
henni að sér...
SMÁSAGA EFTIR CARLO DRÆGER
LOFORÐIÐ
8 FALKINN