Fálkinn - 18.09.1963, Qupperneq 32

mín. Ah, konut', konuv. Veiztu hvað
ég segi? Að hún sé að giítast gegn vilja
sínum og að, eitir nokkurn tíma, ef
ég vil, gæti ég jafnvel. ..“
,,í ástamálum," sagði ég við hann, „er
tilfinningin það sem gildir. Látum hlut-
ina vera eins og þeir eru. Þú átt til-
finningar hennar. Hvað er eftir handa
Ettore? Aðeins útlitið.“
Hann virtist sannfærður. ,,Þetta er
3att,“ sagði hann. ,,En það sama gildir
þegar maður talar um konur.“
„Ah, einmitt, konur, konur, konur ...“
>
Öívírœð sönnun
Framhald af bls . 12.
ekki, hvað það er, þegar við kvenfólkið
erum einmana.
Hjartanlegar kveðjur sendi ég yður,
yðar Marta Matesová.
Jæja, Toni hvernig lízt yður á þetta?
Ég veit.að þetta er ekkert andríkt bréf;
þetta er ekki mikið, hvorki vel samið
né merkilegt; en þetta varpar ljósi á
Mörtu og samband hennar við aumingj-
ann hann Arthúr! Aldrei hefði ég trúað
henni jafnvel, hvað sem hún hefði sagt;
en þetta kom upp í hendurnar á mér
sjálfkrafa, án þess að hún ætlaðist til...
Þannig sérðu það, að sannleikurinn,
ósvikinn og vafalaus sannleikur kemur
aðeins í ljós vegna mistaka. Ég hefði
getað grátið af gleði — en jafnframt
af skömm yfir því, að ég hafði verið
svo fíflalega afbrýðissamur.
Hvað gerði ég svo? Jæja, ég batt
snæri utan um öll skjöl varðandi glæp-
inn er Húgon Múller framdi og lokaði
þau niður í skúffu, og degi síðar var
ég kominn til Frantiskové Lázné. Þegar
Marta sá mig roðnaði hún og æpti upp
yfir sig eins og smástelpa; hún leit út
eins og hún hefði gert eitthvað hræði-
legt af sér. Ég steinþagði. „Franz,“
spurði Marta rétt strax, „fékkstu bréfið
frá mér?“
„Hvaða bréf?“ sagði ég undrandi.
„Þú skrifar mér nú fjandi sjaldan.“
Marta leit á mig þrumulostin og and-
varpaði eins og henni létti. „Þá hef ég
nú gleymt að senda þér það,“ sagði hún
og rótaði í töskunni, þangað til hún
fiskaði upp úr henni dálítið bögglað
bréf. Það hófst á orðunum: Kæri Franz!
Ég brosti með sjálfum mér. Herra
Arthúr hafði þá skilað undireins því,
sem hann átti ekki að fá.
Svo minntumst við ekki á þetta; eins
og sjálfsagt var fór ég að segja henni
frá glæp Hugons Múllers, sem hún hafði
svo mikinn áhuga á. Ég held, að hún
trúi því fram á þennan dag, að ég hafi
alls ekki fengið bréfið.
Jæja, þetta er nú allt; upp frá þessu
er að minnsta kosti tíðindalaust hjá
okkur. Segðu nú bara, var ég ekki
mikið fífl að vera svona afbrýðissamur?
Þú skilur, núna réyni ég að bæta Mörtu
þetta upp; af þessu bréfi sá ég fyrst,
hve umhugað hún lætur sér um mig,
blessunin. Og nú hef ég sagt allt; maður
skammast sín meira fyrir fábjánahátt
sinn en syndir.
32 FÁLKINN
En þarna hefurðu sígilt dæmi þess,
hve mikið sönnunargildi tilviljunin tóm
hefur. er það ekki?“
Næstum því um svipað leyti, sagði
ungur maður, sem hér hefur verið
kallaður Arthúr, við Mörtu: „Jæja
stúlkan mín, kom það að gagni?“
„Hvað elskan?“
„Bréfið, sem þú sendir honum eins
og af óaðgæzlu?"
„Það kom að gagni,“ sagði frú Marta
og varð hugsi. „Veiztu það vinur, að ég
skammast mín svo fyrir það, hvað hann
treystir mér ægiiega vel núna, hann
Franz. Frá því að þetta kom fyrir, hef-
ur hann verið svo góður við mig. Bréf-
ið ber hann alltaf á sér.“ Frú Marta
titraði. „Þetta er eiginlega ... hræði-
legt. . að ég skuli vera honum svona
ótrú, heldurðu ekki?“
En herra Arthúr hélt það ekki. Hann
hélt þvi að minnsta kosti fram, að svo
væri ekki.
Hallfreður Eiríksson þýddi.
Minni nianna
Framhald af bls. 17.
eitthvað. Meðvitundin er með öðrum
orðum staðsett í heilaberkinum og
„skynjar“ í samræmi við þau boð, sem
berast frá heilastofninum. Séu engir
straumar í millitaugunum, skynjum við
ekkert og erum þá meðvitundarlaus.
Við svefn renna engir eða mjög litlir
straumar til heilabarkarins, en ef þeir
eru einhverjir, skynjum við þá sem
drauma.
Það sem menn vita um stjórn heila-
barkarins á athygilinni er mikið að
þakka Dr. Stephen Ranson við North-
western háskólann í USA og nemanda
hans Dr. Harold Magoun. Þeir hafa
sýnt fram á það með rannsóknum, að
það fer eftir straumnum í millitaug-
unum frá heilastofninum við hvað at-
hyglin er bundin.
Þegar þú gengur eftir götu, er athygli
þín oft bundin við búðarglugga þá, sem
þú ferð framhjá. Renna þá margir
straumar eftir „sjón“millitaugum þín-
um. Á fjölfarinni götu er oft mikill
skarkali og hávaði bæði frá bílum og
fólki. Þú tekur þó vanalega ekki eftir
neinu fyrr en t. d. einhver kallar skyndi-
lega upp nafn þitt. Þá minnka sam-
stundis straumarnir í „sjón“millitaug-
unum og færast yfir í „heyrnar“milli-
taugarnar. Þegar þú skynjar, að ein-
hver er að kalla á þig, ferð þú að líta
í kringum þig og þá færast straumarn-
ir aftur yfir í „sjón“millitaugarnar. Þú
sérð kunningja þinn, gengur á móts við
hann og heilsar honum. Skyndilega
aukast straumarnir í „ilm“millitaugun-
um og þú finnur áfengislykt út úr kunn-
ingjanum. Straumarnir verða þó aftur
yfirgnæfandi í „sjón“millitaugunum og
þú sérð flösku gægjast upp úr einum
vasa hans.
Hvemig þú svo bregst viö þessari
hegðun kunningja þíns er svo annað
mál og skiptir hér ekki máli. Hitt er
þýðingarmeira að gera sér ljóst, að
heilastofninn stjómar straumunum i
millitaugunum og þar meði athyglinni,
áður en heilabörkurinn hefur skynjað
það, sem er að eiga sér stað. Til þess
að geta þetta verður heilastofninn að
hafa minni. Hann verður meira að segja
að hafa mikið minni, því við stjórnina
á athyglinni verður hann að taka tillit
til allra undangenginna atburða. Hann
verður að „þekkja" það sem boðin frá
augunum eða eyrunum segja og til þess
þarx hann auðvitað minni.
Eins og gefur að skilja eru til margar
kenningar um starfsemi heilans og er
kenningin um P. P.-heilann ein af þeim.
í P. P.-heilanum er gert ráð fyrir neðri
heila, þar sem minnið er staðsett. Hann
stjórnar athyglinni eftir sérstöku lög-
máli, sem kallast Pósineg Principið. At-
hyglin beinist að þeim boðum, sem eru
pósitívust, en það eru þau vanalegast,
sem hafa átt sér stað oft áður.
Móðir náttúra.
Pósineg Prinvipið er upprunnið frá
þeim tíma í þróunnarsögunni, þegar
taugakerfið var fremur lítt þróað og
dýrin gátu ekki ,,þekkt“ umhverfi sitt.
Móðir náttúra hafði tekið eftir því, að
þau dýr lifðu lengst, sem ef til vill
höfðu alltaf lifað við aðstæður, sem
voru ,,góðar“ fyrir þau en höfðu komist
hjá „slæmum“ aðstæðum. Vini sína
gátu þau ekki „lært að þekkja, því að
það að sjá óvin sinn einu sinni og rann-
saka hann var venjulegast einu sinni
of oft. Óvinurinn át þau.
Móðir náttúra gerði þá taugakerfið
þannig úr garði, að allt það sem skeði
sjaldan varð negatíft fyrir dýrin og
hafði fráhrindingarafl. Þess vegna forð-
uðust þau óvini sína. Allt það sem
skeði oft varð aftur á móti pósitíft og
hafði aðdráttarafl fyrir dýrin. Sérstak-
lega mótuðust aðstæður þær, sem dýr-
in lifðu við fyrstu daga og vikur ævi
sinnar vel í taugakerfum þeirra, og
urðu þannig pósitívar það sem eftir var
ævinnar. Það er þetta lögmál, sem or-
sakar það, að flest dýr eiga sér heimili
eð hreiður, en lögmálið ásamt eðlishvöt-
um þeirra verður oftast bjargvættur
þeirra.
Við beitum Posineg Principinu, þegar
við temjum hesta. Maður á baki ótam-
ins fola er nýtt fyrirbrigði fyrir hest-
inn og því negatíft fyrir hann. Hann
brýst því um og reynir að fjarlægja
sig úr þessum annarlegu aðstæðum
Maðurinn með vizku sinni veit þó, að
með því að vera lengi og oft á baki
folans, verður það smám saman pósitíft
fyrir hann. Að lokum verður það aðeins
einn þáttur í lífi hestsins.
Það sem hremmir athygli okkar, er
það sem er pósitífast fyrir okkur. Það
er þess vegna að þú tókst strax eftir
því, þegar kunningi þinn kallaði á þig.
Nafn þitt er auðvitað mjög pósitíft fyr-
ir þig, þar sem þú hefur heyrt það
svo oft áður. Hjá nútímamanni er sálar-
lífið þó svo fjölþætt, að tíðleikinn er
ekki hið eina sem ræður. Aðstæðurnar,
sem upplifunin átti sér stað við. skiptir
miklu máli. Hugsanir hafa einnig mikið