Fálkinn - 24.05.1965, Blaðsíða 7

munandi, en algengar er þó, að
þeir hafi hægt um sig. Þó get-
ur komið fyrir, að þeir komist
í æsingaástand, hlaupi um, fari
með háreysti og láti á sér bera.
Þeir slaga ekki eins og ölvaðir
menn, én oft sækir á þá svefn-
höfgi, og þá sitja þeir og drúpa
hofði og tygna augunum. Venju-
lega er þó hægt að vekja þá
með því að tala hátt til þeirra
eða hrista þá. En komi fyrir,
að þeir taki of stóran skammt,
þá missa þeir alveg meðvitund
og vakna þá oft ekki aftur til
þessa lífs. Það er hreint ekki
svo fátítt, jafnt meðal ungl-
inga sem fullorðinna, að þeir
deyi af völdum of stórs
skammts nautnalyfs.
— Blanda nautnalyfjasjúkl-
ingar lyfið sjálfir?
— Nei, það gera sölumenn-
irnir, sem fá lyfin frá glæpa-
foringjunum í stórum skömmt-
um og selja það síðan blandað
og tilbúið til notkunar. Það er
talið, að þeir noti kínin til
blöndunar.
— Það er þá á þeirra valdi,
hver skammturinn er?
— Já, þeir blanda lyfið sjálf-
ir til að hafa sem mest upp
úr því. Þetta er dýr munaður,
kostar um 5 dali skammturinn.
En stundum kemur fyrir, að
íyfið er lítið blandað, og þá
fær sjúklingurinn of stóran
skammt og deyr.
— Hvar kaupir fólk þetta?
— Á götuhornum eða í hótel-
herbergjum, held ég sé al-
gengast. Nautnalyfjaneytend-
urnir eru jafnan á miklu eigri.
Þeir vaka yfirleitt 18 til 20
tíma á sólarhring. Þeir þurfa
að hafa alls konar útispjót til
að útvega sér fé fyrir lyfjun-
um. Algengt er, að þeir noti
þrjár sprautur á dag, og það
kostar 15 dali. Þeir eru því
á sífelldum þönum fram og
aftur, hnupla, stunda veðmál
eða vændi. Bæði karlar og kon-
ur, sem nota. nautnalyf, leiðast
stundum út í vændi til að hafa
ofan af fyrir sér. Einstaka mað-
ur, sem notar minni skammta,
getur unnið fyrir sér, en yfir-
leitt er mjög erfitt fyrir þá að
halda nokkru starfi. Ávaninn
eykst, og það tekur alltof mik-
inn tíma fyrir þá að útvega
sér lyfin og peninga fyrir þeim.
— Eykst notkunin jafnt og
þétt?
— Já, oft er það. Þeir, sem
selja lyfin, taka yfirleitt miklu
stærri skammta, allt upp í
tuttugu skammta á dag. Þeir
eru oft eiturlyfjaneytendur
sjálfir og fá lyfin miklu ódýr-
ari, af því þeir kaupa þau í
heildsölu. Hins vegar nota for-
ingjar glæpahringanna ekki
eiturlyf. Þeir gætu ekki staðið
fyrir sínum stórframkvæmd-
um, ef svo væri. Jafnvel ekki
sem glæpamenn.
— Setjum nú svo, að ég vildi
kaupa mér heroin, mundi það
verða auðvelt?
— Nei, það yrði sennilega
mjö^ erfitt. Salarnir eru mjög
tortryggnir og mundu að lík-
indum telja, að þú værir leyni-
lögreglumaður, ef þú þá næð-
ir sambandi við þá. Helzta ráð-
ið væri að kynnast fyrst ein-
hverjum nautnalyfjaneytend-
um. Þetta er raunverulega lok-
að sölukerfi, og það tekur
langan tíma að komast þar inn.
— Hvernig byrjar svo fólk
á þessu? Með einni sprautu á
dag?
— Já, eða jafnvel aðeins
hálfri sprautu. Oft byrja menn
á því að taka smáskammta um
helgar, og geta menn jafnvel
haldizt á því stigi árum saman,
ég veit dæmi um allt að sjö
til átta ár. En yfirleitt verða
menn þessum ávana fljótt að
bráð. Ég man núna eftir ein-
um sjúklingi, sem ég ræddi
við fyrir skemmstu. Hann varð
sjúklingur strax eftir fyrstu
sprautuna. Það sýnir, hversu
hættulegt þetta er. Nú ríkir al-
gert bann við notkun eitur-
lyfja, sem að vísu er ekki hægt
að framfylgja algerlega, en þó
með þeim árangri, að í Banda-
ríkjunum eru þó ekki meira
en um 100 þúsund nautnalyfja-
sjúklingar, að því er talið er.
Þar af mun um helmingur vera
í New York. Ef þetta algera
bann væri ekki, þá þætti mér
trúlegt, að nautnalyfjanotkun
væri ámóta útbreidd hér og
hún var í Kína á sínum tíma,
þegar ópíumreykingar voru
leyfilegar. Það mundi tákna, að
hér væru ámóta margir eitur-
lyfjasjúklingar og nú eru áfeng-
issjúklingar, þó kalla megi
það ennfremur nautnalyf. En
áfengissjúklingar eru taldir
vera um 5 milljónir, en aðrar
10 milljónir manna sem drekka
sér til einhvers heilsutjóns.
— Eru ekki vandamál áfeng-
is- og eiturlyfjasjúklinga mjög
ólík?
— Jú, þau eru það. T. d.
dofnar kynhvöt eiturlyfjasjúkl-
inga verulega og hann getur
ekki séð fyrir fjölskyldu. Þess
vegna eru hjónaskilnaðir þar
mjög algengir. Áfengissjúkling-
ar tolla betur í hjónabandi,
en eyðileggingaráhrifa þeirra
gætir þeim mun meira innan
fjölskyldunnar. Áfengið ger-
breytir hegðunarreglum manna,
og hinir fimm þættir, sem vik-
ið var að hér að framan, fara
verulega úr skorðum, og þá
er framtíð barnanna í voða.
— Þú segir, að kynhvöt
eiturlyfjaneytenda dofni mjög.
Það er þá líklega ekki algengt,
að þessir menn fremji svoköll-
uð kynferðisafbrot?
— Nei, það er mjög fátítt.
Hugur þeirra snýst að heita
má nær eingöngu um lyfin,
og glæpir þeirra eru yfirleitt
eingöngu framdir til útvegunar
á fé til kaupa á heroini.
— Og hvernig stendur á
því, að þetta fólk kemur til
ykkar?
— Það var upphaflega þann-
ig, að sjúkrahúsið opnaði deild
fyrir eiturlyfjasjúklinga 1959.
Yfirlæknirinn dr. Mieselas fór
að fást við þessa sjúklinga, og
til að byrja með voru það ein-
göngu sjálfboðaliðar. Það var
mjög erfitt viðureignar. Sjúkl-
ingarnir komu á spítalann, voru
þar kannski fáeina daga og
hurfu svo út í buskann, en
læknisáhrifa gætti lítið. í janú-
ar 1963 kom svo til fram-
►