Fálkinn - 24.05.1965, Blaðsíða 31

RVIKMYNDAEFTIRLITIÐ
UM þessar mundir liggur fyr-
ir Alþingi frumvarp til
laga um barnavernd á íslandi,
þar sem inn er felld klásúla
um kvikmyndaeftirlit.
Ekki veit ég, hvort að fullu
er frágengið, þegar þetta er rit-
að, hversu eftirlitinu skuli
haga, en þegar er ljóst, að ætl-
aðar eru breytingar, sem flest-
! ar ættu að verða til bóta.
Sjálfsagt er kvikmyndaeftir-
: lit eitt hið vanþakklátasta
1 starf, sem um getur, enda
j grundvöllur allrar framkvæmd-
ar þess slíkur, að útilokað er
að árangurinn samsvari erfið-
inu.
Eins og öllum er ljóst er
kvikmyndaeftirlitið fólgið í því
að ákveða, hvaða aldursflokk-
ar skuli fá að sjá ákveðna kvik-
mynd — og þar með settar
skorður við því að börn eða
unglingar neðan hins ákveðna
aldurstakmarks hafi frjálsan
aðgang að sýningu myndarinn-
ar.
Kvikmyndaeftirlitsmönnum
er sem sagt teoretiskt ætlað að
forða börnum og unglingum
frá þeim hættum, sem af kvik-
myndum stafa, byrgja brunn-
inn áður en barnið er dottið
ofan í hann — sem er vissu-
lega veglegt verkefni og vert
fyllztu athygli.
Sú athygli, sem almenning-
ur sýnir þessu starfi er þó
sjaldnast þann veg löguð, að
að fallin sé til uppörvunar eða
uppbyggingar kvikmyndaeftir-
litsmönnum, enda ekki tekið
tillit til þess, að starfinu fylgir
þung ábyrgð, en starfið um leið
þannig, að það verður aldrei
rækt af stærðfræðilegri ná-
kvæmni, hversu specialserað
sem það fólk kann að vera,
sem til þess velst.
Ég fer ekki út í það, rúms
vegna, að reyna að gera því
skil, hverjum starfsaðferðum
kvikmyndaeftirlitsmaður hlýt-
ur að beita í starfi sínu, en vil
aðeins benda á örfá atriði, sem
varpa ef til vill einhverju Ijósi
á það, hverja erfiðleika hann
á við að etja.
Kvikmyndaeftirlitsmaðurinn
verður að reyna að gera sér
eins ljósa grein og mögulegt
er fyrir því hvaða áhrif hver
einstök kvikmynd muni hafa
á fólk (börn og unglinga), og
honum er ekki nóg að líta á
kvikmyndina, sem eina heild,
hann verður ekki síður að
velta fyrir sér einstökum atrið-
um hennar. Þegar hann svo
sendir frá sér niðurstöðu sína
er honum í raun og veru ætlað
að taka tillit til eftirfarandi
atriða m. a.:
a) Hvernig hugsa börn?
b) Hver eru viðbrögð barna
við séðu og heyrðu?
c) Hvað er barn?
Hugsið þessi atriði andar-
tak og þið getið vart komizt
að annarri niðurstöðu en þeirri,
að á einskis manns færi sé að
svara þessum spurningum til
hlítar.
Það er hægt að mynda sér
skoðanir á þessum atriðum, en
hversu vel, sem þær eru hugs-
aðar, verða þær aldrei annað
en rammi, innan þess ramma
er ótölulegur fjöldi mynda, sem
hver hefur sín séreinkenni,
sinn persónuleika.
Það er hægt að setja opin-
beran stimpil á þennan ramma,
en samt er það aðeins yfir-
borðið, sem er snert, það, sem
dýpra nær, liggur óskilgreint
með öllu.
Ég hef áður í útvarpserindi
minnzt lítillega á kvikmynda-
eftirlitið og annmarka þess,
sem betur fer hafa ýmsir hlut-
ir komizt á hreyfingu frá þeim
tíma, og ég verð að játa, að
ég bíð með nokkurri eftirvænt-
ingu væntanlegrar löggjafar
um þessi mál.
Eitt af því mikilvægasta,
sem þar þarf að koma til, er
það ákvæði, að ekki sjái færri
en tveir kvikmyndaeftirlits-
menn hverja mynd, ennfremur
það, að myndirnar séu skoð-
aðar við þær aðstæður, að eng-
inn utanaðkomandi aðili geti
gert tilraun til áhrifa á úr-
skurð eftirlitsmanna.
Hér hefði þurft að rísa sér-
stakur sýningarsalur til skoð-
unar. Þann sal, hefði mátt nýta
fullkomlega, skal ekki farið út
í það að sinni, hvernig slíkt
mætti verða, en ég kem að því
í síðari pistli.
í ágætri bók sinni „Film
world“ segir Ivor Montagu
skemmtilega frá fyrstu dögum
kvikmyndaeftirlitsins í Eng-
landi, og get ég ekki stillt mig
um að láta eina sögu hans
fylgja þessu spjalli, til þess að
sýna, hverjum augum þetta
embætti var litið í þann tíð.
„Þegar ég fyrst kom að kvik-
myndunum var ritari kvik-
myndaeftiiiitsins, Mr. Brooke
Wilkinson, blindur og hafði ver-
ið um sinn, drengur þurfti að
leiða hann um stræti. Forseti
eftirlitsins, Mr. T. P. O’Connor,
gamall og vinsæll þingmaður
hafði ekki séð kvikmynd svo
árum skipti, en hans nafn var
skráð á hvern einasta úrskurð
kvikmyndaeftirlitsins — hann
var að nokkru lamaður og
komst ekki upp stigana að sýn-
ingarsalnum og skrifstofunni..
Lord Tyrell tók við af honum.
í viðtali við fréttamenn við
embættistökuna, lét hann mjög
vel af væntanlegu starfi, taldi
það mjög vel fallið sem „eftir-
launastarf", enda væri hann
nú orðinn það heyrnarsljór að
hann hefði ekki lengur ánægju
af ferðum í leikhús og koncert-
sali... Allir eftirlitsmennirnir
voru því miður gamlir . .. Mr.
Husey, sem hélt áfram að
skoða myndir til dauðadags, þá
yfir áttrætt, sagði eitt sinn við
mig: „Mr. Montagu, þetta er
sannarlega hættulegt starf, ég
er víst sá eini, sem eftir lifi...“
Hann var að tala um þá, sem
aðeins fjórum árum fyrr höfðu
bannað sýningar á Dr. Calii
gari.“ (The cabinet of Dr. Cali-
gari, þýzk mynd, sem á sín-
um tíma hafði gífurleg áhrif
og er enn talin tímamótaverk
á margan hátt). H. E.
CONSUL 4 OltTIXA
bílaleiga
magniisav*
skiplialti 21
simar: 2IID0-2II85
Hauhuf (juhmuwÚAAou
HEIMASÍMI 21037
FALKINN
31