Fálkinn - 14.06.1965, Side 20

DREYMIR DYRIN
MEÐAN ÞAIJ SOFA?
Dýrasálfrœðingar kynna sér svefnvenjur dýr-
anna, og manninum kippir í kynið því að engin
dýr hafa sömu svefnvenjur og maðurinn nema
helzt aparnir.
ÞRÁTT fyrir allt hefur engin skepna á jörðinni
tamið sér eins skynsamlegar svefnvenjur og maður-
inn. Um það er hægt að vitna í þá stétt vísinda-
manna sem kallast dýrasálfræðingar.
Dr. Holger Poulsen heitir vísindamaður er starf-
ar við Dýragarðinn í Kaupmannahöfn og meðal
annars hefur hann kynnt sér hvernig dýrin sofa.
Það er miklum örðugleikum bundið, þar sem dýrin
lifa frjáls úti í náttúrunni, að verða sér úti um
nokkra haldgóða vitneskju þar að lútandi. Flest
dýr eru alltaf á verði gegn fjendum sínum og
þjóta upp um leið og maðurinn nálgast þau. Fyrir
því er sérfræðingum fyrirmunað að gera athugan-
ir sínar í næði. Öðru máli gegnir í dýragörðum.
Gíraffinn hefur ekki þann sið að leggja sinn
langa háls niður á slétta jörðina, og ekki styður
hann heldur höfði sínu að grein uppi í tré. Hann
leggst flatur á jörðina, en heldur höfðinu jafnan
reistu. Líka þegar hann sefur er varnarviðbún-
aðinum haldið. Uppreistur hálsinn er eins og loft-
net, og næmt heyrnarskynið grípur hvert tortryggi-
legt þrusk. Gíraffinn er eftirsótt bráð, eins og önn-
ur jórturdýr. Hann getur því ekki leyft sér að hvíla
sinn langa háls á jörðinni, en verður að halda
honum upp reistum alla ævina.
Yfirleitt má segja að fá dýr hagi sér eins og
maðurinn. Hann leggst niður, slakar á öilum vöðv-
um og sofnar. í rauninni eru það bara frændur
vorir apakéttirnir er sofa í svipuðum stellingum
slakir. Þeir kasta sér á bakið með handleggina
ofan við höfuðið eins og smábörn.
Fuglar standa alltaf. Háfættir fuglar, t. d.
flamingóar og trönur, standa á jörðinni, litlir fugl-
ar á grindverkinu. Ekki er þó skynsamlegt að meta
venjur dýranna eftir þeim skilyrðum sem maður-
inn á við að búa. Menn verða dauðþreyttir bara við
tilhugsunina um að eiga að standa upp á endann
heila nótt. En þeir skyldu muna að fuglarnir hafa
sérstakan lásútbúnað í sinunum er liggja úr tánum
upp í fótleggina. Hann helzt lokaður meðan fugl-
inn sefur. Þetta er því alls ekki eins erfitt og
maður mundi halda. í þetta fer engin vöðvaorka.
Þá kvað það vera einskær ímyndun skáldanna
að fuglar sofi með höfuðið undir vængnum. Þeir
stinga bara höfðinu inn í háls- eða bakfjaðrirnar.
Spendýr sem í vatni lifa eiga við sérstök vanda-
mál að stríða. Þau verða meðan þau sofa eins
og endranær að ná sér í hreint loft. Vatnahestur-
inn hefur þann háttinn á að hann heldur hausnum
undir vatnsskorpunni en lætur nasirnar einar
standa upp úr. Selir leita upp á grynningar og
þegar þeir þurfa nýjan skammt af súrefni, krafla
þeir sig bara í svefninum upp í yfirborðið. Þar
draga þeir að sér andann og fara svo til baka i
svefninum niður á botn. Selur er því haldinn þeim
Framh. á bls. 41.