Iðnneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 50

Hvar eru þau nú?
Guðjón Tómasson
haldið mikið mót þar sem boðið var til fulltrúum bæði frá
verkalýðsæsku, eins og þeir kalla það, og
háskólamönnum. Við vorum þama í fjórar vikur á móti og
ferðalögum um landið. Þetta var afskaplega lærdómsríkt,
að fá að kynnast þama fólki frá nær öllum heimshlutum.
Þetta víkkaði vemlega sjóndeildarhringinn og vandamálin
sem þetta fólk var að fást við hvert í sínu landi, vom svo
gerólík, þannig að fyrir tvítugan mann var þetta hreinasta
upplifelsi. Þessu átti maður engann kost á nema vegna
félagsstarfsins. Að vísu var txminn knappur þama, ég hafði
einn sólarhring til að segja já því boðið fór óvart í sjópósti
til Islands. Vissulega voru Iðnnemasambands þingin
eftirminnileg og einnig fyrstu tilraunir okkar til að gera
kjarasamninga
Það er athyglisvert ef þú lest sögu allrar
mennirigarþróunar, nánast sama hvert er litið, alltaf byrjar
þróunin í kringum handverksmenn og iðnaðarmenn.
Iðnaðarmenn byrja á því að reka fyrsta iðnskólann og þá
em það samtök iðnaðarmanna sem reka skólann
sameiginlega, sveinar og meistarar. Iðnskólinn sem þá
stóð á tjamarbakkanum er tekinn í notkun 1856 og það
vom miklar kanónur sem þama kenndu. Þetta vom mikið
til sömu menn og kenndu við menntaskólann. Fram yfir
1960 gátu menn með gott próf úr Iðnskólanum gengið
beint inn í háskóla erlendis. Ég held það sé 1964 sem
síðasti maðurinn, sem ég veit um, fór beint úr Iðnsskóla í
arkitektúr. Hann er starfandi arkitekt í dag, annar fór beint
úr iðnsskóla til Bretlands í flugvélaverkfræði. Þetta hefur
breyst, menntun allra iðnaðarmanna almennt séð hefur
hrakað. Þróunin hefur ekki verið sú sama í iðnnámi og í
annari fræðslu í landinu. Þetta er miður. Við höfum verið
alltof einstrengislegir hér á íslandi. Við höfum verið með
eitt stig þ.e. sveininn. Ég þekki ekki neina þá atvinnugrein
sem ekki hefur þörf fyrir menn með þekkingu á mjög
breiðu sviði. Við eigum að þrepaskipta náminu og láta þá
menn sem vilja, fara áfram í þessum greinum. Þessa sem
eru með drífandi áhuga og geta lært því það eru þeir sem
drífa greinamar áfram, þannig er þróunin. Með því að hafa
þetta svona í einu þrepi þá um leið lokast fagið.
Háskólamenntun er mjög góð. Háskólamenntun sem er
atvinnutengd er miklu betri. Sá maður sem er
verkfræðingur og jafnframt iðnaðarmaður getur alltaf
tekið næsta stig fyrir neðan sína þekkingu. En
verkfræðingur sem bara fer í gegnum menntaskóla getur
ekki nýst eins vel. Það var einhversstaðar gerð mjög
áhugaverð könnun um mismun á atvinnuleysi
háskólamenntaðra manna, á því hvort þeir höfðu farið
iðnmenntaleiðina eða hina akademísku leið. Það kom í
ljós að allt atvinnuleysi háskólamenntaðra manna var hjá
þeim sem höfðu farið akademísku leiðina. Það fannst ekki
atvinnuleysi hjá hinum. Það er því ljóst að allt sem lýtur
að því að rjúfa þessi tengsl milli menntunar og atvinnulífs
leiðir til glötunar. Menn verða bæði að bera ábyrgð á
rekstri sínum og líka þeirri þekkingu sem þarf að veita.
Það er t.d alveg fáránlegt að hjá fiskveiðiþjóð eins og
okkur sé hvergi kennd frysting fisks í skólakerfinu. Að
halda það að starfsfólk í frystihúsum eða fiskvinnslu þurfi
enga menntun er algert rugl. Þetta er fólk sem er að
handleika matvæli allan daginn, ásamt ýmsum efnum
einsog klór og sápu.
Hver eiga að vera aðalmarkmiðin í menntuninni?
Grundvallar markmiðið með fræðslu á að sjálfsögðu að
vera það að menn geti nýtt menntun sína bæði hérlendis
og erlendis. Þá er ég ekki bara að tala um Danmörk og
Noreg og hin Norðurlöndin. Það eru miklu fleiri markaðir
t.d. í Asíu, Indlandi, Afríku og víðar. Hitt er annað að það
þarf að gera átak í framkomu og viðskiptahlið. Eftir því
sem þrengir meira á atvinnumarkaðinum þá fer
þjónustulundin að selja meira. Menn verða líka að sjá alla
þá möguleika sem hægt er byggja ofaná. Menn gleyma sér
alltaf í þættinum sem þeir eru með í dag, þetta stykki sem
þeir eru með. En gleyma því að þetta stykki er hluti af
miklu stærri veruleika og maðurinn er líka hluti af honum
og það verður að gera þennan veruleika betri ekki bara
stykkið sjálft. Það gerir maður ekki nema með því að
hugsa um alla þættina. Maður má ekki hugsa um verkefni
sem bara einn hlut því verkefnið er bæði tengt manninum
og umhverfinu. Við verðum alltaf að passa að rjúfa ekki
lífkeðjuna því ef við gerum það skapast misvægi og það
kemur niður á okkur. Það gildir sama um samfélagið og
náttúruna. Við megum t.d ekki gleyma okkur alveg í því
að karpa um kaup og kjör því þá bara gleymast hinir
þættimir, sem eru aðalatriðin og grundvöllur þess að losa
okkur útúr því að karpa um einhverjar krónur, sem eru jú
nauðsynlegar. En það er kannski ekki það besta sem við
getum gert. Arangursríkara er karmski að gera betur og
geta selt það dýrara.
50