Vaka - 01.12.1929, Síða 117

|vaka]
J. J.: SÖNGLIST ÍSLENMNGA.
J71
þannig, aíS hvert atkvæði fengi sinn tón og hver tónn
sitt atkvæði. Þessi regla Lúthers hefir síðan fengið hefð
í öllum kirkjusöng mótmælenda. Lúther lét kenna söng
í öllum skólum, og átti það helzt að vera fleirraddaður
hljómsöngur, og eftir því sem söngkraftarnir leyfðu; en
skólasveinarnir áttu svo að syngja í kirkjunum. Þannig
mynduðust fastir söngflokkar, við meiri háttar kirkjur,
sem síðan tíðkast að hafa við allar kirkjur i mótmæl-
enda sið.
Þar sem orgel voru í kirkjum — og þau voru einmitt
að ryðja sér til rúms á þessum árum, — komst söngurinn
i hezta horf, og yfirleitt studdi þetta fyrirkomulag mjög
að því, að sönglistin, einkurn kirkjusöngurinn, tók svo
miklum og skjótum framförum í Þýzkalandi. Allt öðru
máli var að gegna hér á Iandi, þar sem engin hljóðfæri
voru í kirkjunum, enda söngmenntin mjög ófullkomin,
og, í einu orði sagt, engin tæki til að koma á hljómsöng
í viðunandi mynd. Um þetta bera útgáfur sálmabókanna
og grallaranna órækastan vottinn. Lögin i þeim hafa ver-
ið tekin upp úr útlendum bókum, flest tekin úr þýzkum
sálmasöngsritum, fáein úr dönskum, og vafasamt, hvort
nokkurt þeirra er algjörlega innlent. Þar er því, yfirleitt,
þeirri reglu Liithers fylgt, að láta tón mæta samstöfu.
Allt er þetta ýtarlega rannsakað af prófessor Páli Eggert
og gefið út í fylgiriti Árbókar háskólans 1924. Það er
engin ástæða til að efa, að siðabótai'mennirnir hafi ltom-
ið með lögin í réttri mynd; þeir lærðu lögin í Þýzkalandi
og fluttu þau liingað eins og þeir höfðu lært að syngja
þau. Sumir voru góðir söngmenn, sem orð fór af, eins
og t. d. Pétur prestur Einarsson i Hjarðarholti, og að
þeir höfðu áhuga mikinn á því að útbreiða þennan nýja
söng, sjáum vcr bezt á því, hversu fljótt þeir tóku til að
þýða sálmana. Aðaláherzlan var lögð á það, að kenning-
unni væri ekki raskað, þar næst, að atkvæðafjöldinn væri
réttur, svo að unnt væri að syngja þá, en rímið og anda-
giftin sátu á hakanum. Eins og við kristnitökuna átti