Vaka - 01.12.1929, Page 118

372
JÓN JÓNSSON:
[vaka]
helzt að koma allt nýtt, í stað þess gamla, svo sem sung-
ið var:
Almennt páfinn útrekinn sé
af guðs húsi og kirkjunne,
sá lengi liefir með svikum stýrt,
sálir óteljanlegar myrt.
Ýmissa ástæðna vegna, sem ekki á við að rekja hér,
tel ég sennilegt, að nýtt tímabil verði talið hefjast í sögu
landsins um 1850. Nýjar stefnur eru þá að ryðja sér til
rúms. Þá er Pétur Guðjohnsen í blóma lífsins og áhrifa
hans farið að verða vart á sönglíf hér sunnan lands. Það
munar mest um hann, þó ekki væri hann fyrstur til að
hefja baráttuna til útrýmingar „gamla söngnum“, sem
kallaður hefir verið. Það er að segja, þeim sálmasöng,
sem öll þjóðin fram að þessu söng og hafði sungið um
ómunatíð, í kirkjum og heimahúsum, og sem þrátt fyrir
allar útrýiningartilraunir hélzt við í landinu til aldamót-
anna síðustu, og veraldlega söngnum, sem þá var sam-
tímis um hönd liafður, í samkvæmum og heima fyrir,
og átti það sameiginlegt við hinn að vera ýmist einsöng-
ur eða tvísöngur, enda hvíldi að mestu á sömu tónstiga-
byggingu og hann.
Magnús Stephensen konferenzráð var, eins og faðir
hans, Ólafur stiftamtmaður, mjög söngelskur og iðkaði
söng og hljóðfæraslátt, að útlendum hætti, á heimili
sínu; en jafnframt er þess getið, að þeir feðgar hafi
sungið tvísöng iðulega. Magnús hefir eflaust haft áhuga
á því að koma nýja söngnum á í landinu, og frá honum
mun sú alda runnin að fá orgel í dómkirkjuna; það var
i samræmi við alla hans starfsemi, að ryðja hinu nýja
braut inn í landið. Eftir hann kom svo Ari Sæmunds-
son, sem gaf út einraddaða sálmasöngsbók á Akureyri
1855 og kenndi þar aðferð til að búa til langspil og Iæra
á það Iögin. En auðvitað var það Pétur Guðjohnsen sem
lagði undirstöðuna að hinum nýja kirkjusöng vorum
með einrödduðu kirkjusöngsbókinni 1801.