Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1982, Qupperneq 12

í mars árið 1944. Allar þessar f'ræðslu- og kynnis-
f'erðir mínar urðu mér til mikils gagns. Þær víkkuðu
sjóndeildarhring minn gagnvart mönnum og mál-
efnum almennt, og ég öðlaðist frekari kunnáttu í
þeirri starfsgrein, þar sem ég hafði ákveðið að hasla
mér völl.
Atvinnureksturinn
í vélsmiðju minni störfuðu oftast um 10 til 15 menn,
en á haustin, þegar mest var að gera, komust þær
tölur í 20 til 24. Okkar sérsvið var smíði og uppsetn-
ing tækja og véla fyrir frystihús, og unnum við þau
verk m.a. úti á landi og í öllum landshlutum. Fyrir-
tækið gekk vel, ég hafði byggt stórt hús yfir starfsem-
ina og vélakostur var ágætur. Við gátum orðið gert
flest alla hluti sjálfir, og vorum lítið háðir innflutn-
ingi varðandi frystikerfi okkar, nema helst sjálfar
f'rystivélarnar og rafmótorana. En upp úr 1960 taka
málin heldur betur aðra stefnu. Innflutningur á
margs konar varningi verður f'rjálsari en áður hafði
tíðkast, og farið var að flytja inn í stórum stíl þann
búnað, sem ég hafði áður annast smíði á fyrir frysti-
húsin og komið upp fyrir þau. Ég sá í hendi mér, að á
þessum samdráttartímum í minni grein mundi ég
tæpast geta staðið undir rekstri vélsmiðjunnar og
öllum þeim fjárfestingum, sem ég hafði lagt í og dró
því reksturinn að mestu saman. Þetta er einmitt svo
táknrænt fyrir þau starfsskilyrði, sem iðnaðinum
voru þá búin og eru raunar enn við lýði. Ovissuþátt-
urinn í sambandi við iðnreksturinn er mikill og á
engan að treysta, ef um tímabundna erfiðleika er að
ræða. Ég hef'stundum sagt, að þeir eirtir, sem leiki á
bæði kerfin og séu jöfnum höndum framleiðendur
og innflytjendur, geti gert sér vonir um að komast
af. Að vera tvöfaldur í roðinu með þessum hætti
skapar fyrirtækjunum visst svigrúm. Ef illa horfir
með innlenda framleiðslu, er bara að snúa sér að
innflutningnum, og svo öfugt, ef birtir á nýjan leik
yfir möguleikunum á því, að vinna vöruna hér
heima. Þennan leik hafa margir lagt stund á.
Félagsmálastörf
Ég tók nokkuð snemma virkan þátt í starfsemi Meist-
arafélags járniðnaðarmanna, en formaður þess fé-
lags varð ég árið 1950 og gegndi því embætti til
ársins 1953. Arið 1950, sama árið og ég varð for-
maður Meistarafélags járniðnaðarmanna, kom ég
fyrst á Iðnþing Islendinga. Það var haldið í Hafnar-
firði. Arið eftir var Iðnþing haldið á Akranesi, og
sótti ég það þing einnig. En á 14. Iðnþingi Islend-
inga, sem haldið var í Reykjavík árið 1952, verða
mikil tímamót í lífi mínu, því þá var ég kosinn f'orseti
Landssambands iðnaðarmanna, 38 ára að aldri.
Þessi upphefð kom mér alveg á óvart, og svo var
sjálfsagt um fleiri. Þannig var, að Helgi Hermann
Eiríksson, sem hafði gegnt forsetadómi Landssam-
bands iðnaðarmanna við góðan orðstír frá stofnun
Landssambandsins og í heil 20 ár, sagði af'sér á þessu
Iðnþingi. Kjörtímabil hans var 3 ár, og hafði hann
aðeins eitt ár að baki af kjörtímabilinu, enn voru því
tvö ár eftir. Kjörnefnd stakk upp á því, að Einar
Gíslason, málarameistari, sá mæti maður, yrði kjör-
inn forseti, en hann hafði gegnt embætti varaforseta
Landssambandsins. En málið æxlaðist svo, að iðn-
þingsfulltrúar úti í sal kröfðust kosninga, og ég hlaut
kosningu. Ég var fyrst og f'remst kosinn til þess að
gegna starfi forseta út kjörtímabil Helga Hermanns,
en ekki til að hefja nýtt. Hafa og sumir sjálfsagt litið
svo á, að ég væri aðeins forseti til bráðabirgða, og
þegar annar frambærilegur væri fundinn, þá tæki
hann við. Málið fór þó svo, að ég var forseti allt til
ársins 1960, er ég gaf ekki kost á mér til endurkjörs.
Helgi Hermann sagði síðar við mig: ,,Ég var ekki
alveg sáttur við það, að strákur úr iðnskólanum hjá
mér tók við þeirri stöðu, sem ég hefði svo lengi haft
með höndum og alltafmetið svo mikils. En þú hefur
klárað þig vel af þessu.“ Tókst með okkur Helga
ágætur kunningsskapur, og ég bar alltaf virðingu
fyrir honum, eins og raunar allir þeir, sem honum
kynntust. Veit ég t.d., að hjá systursamtökum Lands-
sambands iðnaðarmanna á Norðurlöndunt var
Helgi jafnan mjög í hávegum hafður fyrir góða
menntun sína og almenna hæfni og kunnáttu. Árið
1954 tók ég sæti í skólanefnd Iðnskólans í Reykjavík,
og sat þar í yfir 20 ár. Þar kynntist ég starfsaðferðum
Helga vel, og áttum við þar ágætt samstarf. Hér eru
ekki tök á því að geta alls þess félagsmálavaf'sturs,
sem ég hef tekið þátt í um dagana. Ég vil þó ekki láta
hjá líða að minnast á það, að ég hafði nokkur af'skipti
af'stjórnmálum, m.a. var ég borgarfulltrúi í Reykja-
vík árin 1954 til 1962 f'yrir Sjálf'stæðisflokkinn. Éger
ekki að nef na þetta hér til að miklast af því, heldur
vegna þess, að þarna f'ann ég ótvírætt, hversu miklu
skiptir, að þeir, sem fást við málefni iðnaðarins, séu
virkir í stjórnmálum. Það er bráðnauðsynlegt, að
iðnaðarmenn reyni að láta að sér kveða í þeim stjórn-
málaflokkum, sem þeir aðhyllast, og vinni að því að
ná sætum á Alþingi og í sveitarstjórnum. I þessum
efnum hefur orðið afturför. Mér virðist nef'nilega,
að fulltrúum iðnaðarins hafi fækkað, hvort heldur
er á Alþingi, í borgarstjórn eða í öðrum sveitar-
stjórnum. Sjálfs er höndin hollust, og ég álít, að
iðnaðarmenn viti sjálfir best, hvar skórinn kreppir.
Iðnaðurinn er mikilsverð atvinnugrein og vaxandi,
en hef ur löngum átt undir högg að sækja á opinber-
um vettvangi varðandi úrbætur í aðbúnaðarmálum
sínum. Ég er þeirrar skoðunar, að f'engju iðnaðar-
menn að beita sér á Alþingi og í sveitarstjórnum,
væri margt í betra horfi nú, framtak einstaklinganna
yrði eflt og styrkur íslensks iðnaðar aukinn. Að iðn-
10
Timarit iðnaðarmanna