Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1982, Síða 81

Frá 39. Iðnþingi íslendinga, en þingið varhaldið á Hótel Sögu í byrjun nóvember 1981.
bæði stunduð vöruframleiðsla og margháttuð við-
gerðar- og þjónustustarfsemi. Þær eiga það einnig
sameiginlegt að vera það, sem kalla mætti stuðnings-
iðnaður fyrir aðrar atvinnugreinar í landinu. Þær sjá
þeiin fyrir mannvirkjum ásamt ýmsum framleiðslu-
tækjum og rekstrarvörum, og annast jafnframt við-
hald þessara fjármuna. Það ætti því að vera augljóst
að fái þessi stuðningsiðnaður ekki að njóta sömu
kjara og vaxa upp við sömu skilyrði og samkeppnis-
greinarnar, þá verður hann þeim dýrari en annars
þyrfti að vera. Þetta kemur svo auðvitað fram í
slæmri samkeppnisaðstöðu atvinnuveganna. Það er
því mjög misráðið, að við ákvörðun starfsskilyrða
hinna ýmsu iðngreina skuli í reynd algjörlega skiliðá
milli hreinna vöruframleiðslugreina annars vegar
og hins vegar annars iðnaðar. Auk þess, sem slík
skipting getur aldrei verið nákvæm og hlýtur ætíð að
orka tvímælis. þá er samkeppni í eðli sínu víðtækari
en svo, að hana megi einskorða við vöruframleiðslu.
Að því er viðgerðar- og þjónustuiðnað varðar er
ýmist um að ræða beina samkeppni við erlenda aðila,
sbr. skipaviðgerðir, eða óbeina samkeppni, t. d.
vegna þess, að tollar á þeim vöruflokkum, sem þjón-
ustuiðnaðurinn annast viðgerðir á, hafa verið felldir
niður. Þá ber einnig að hafá hugfast, að þegar ekki
er um beina samkeppni erlendis frá að ræða í þess-
um iðngreinum, er ástæðan oftast sú, að þjónustan
verður ekki með góðu móti flutt inn í landið. Verður
ekki séð, að starfsemin sé af þessum sökum ómerk-
ari. Að minni hyggju sýnir þetta þvert á móti mikil-
vægi hennar. Loks skal þess getið, að enda þótt ýms-
ar greinar þjónustuiðnaðarins séu ekki í beinni sam-
keppni við erlenda aðila, er samkeppni ríkjandi milli
innlendra fyrirtækja í verðlagsmálum. Það er því í
stuttu máli fráleitt að líta svo á, að markaðsaðstaða
fyrirtækja í þessum iðngreinum sé slík, að þeim sé
óþarft að búa við starfsskilyrði eins og um sam-
keppnisiðnað væri að ræða. Hið rétta er auðvitað, að
þessar iðngreinar eru ásamt framleiðsluiðnaðinum í
sameiginlegri samkeppni við atvinnuvegi annarra
þjóða. Þær ættti því að búa við sömu rekstrarskilyrði
sem hinn svonefndi samkeppnisiðnaður.
Ef grannt er skoðað, er einhverja vænlegustu og
stærstu iðnþróunarkostina einmitt að finna innan
þessa stuðningsiðnaðar. Þannig má bendaá, aðenda
þótt tæpast verði um að ræða mikla framleiðslu-
aukningu í landbúnaði og sjávarútvegi, er ennþá
langur vegur frá því, að sá mikli markaður, sem
þessar atvinnugreinar skapa íslenskum iðnaði, hafi
verið fullnýttur. Á þetta jafnt við um framleiðslu
ýmissa aðfanga og fastafjármuna fyrir þessar at-
vinnugreinar, sem og um viðgerðar- og þjónustu-
iðnað í þeirra þágu. Einnig ætti sú þekking og
reynsla, sem iðnfyrirtæki á þessu sviði, t. d. í málm-
og skipasmíðaiðnaði og rafeindaiðnaði, hafa öðlast á
innlendum markaði, að geta skapað möguleika á
framleiðslu til útflutnings. Þá eru þeir iðnþróunar-
kostir verulegir, sem tengjast þeirri miklu uppbygg-
ingu orkuvera og orkunýtingariðnaðar, sem hillir
undir á komandi árum. Einsýnt er, að eigi íslensk
iðnfyrirtæki að eiga möguleika á því að standast
samkeppni við erlenda verktaka í þessum efnum, er
Txmarit iðnaðarmanna
79