Vikan - 17.08.1961, Qupperneq 14

$0Kdt{fh fá //.
. ' . '• '-V'': ’ h r\ ' ' ;
HVAR ER WALLENBERG?
Eva Kelecsényi-Busassy rekur hér þær fáu og óljósu
upplýsingar, sem tekizt hefur að afla varðandi hvarf
sænska sendisveitarstarfsmannsins í Búdapest, Raouls
Wallenbergs, sem áður hafði auðnazt að smygla um
tvö hundruð og fimmtíu þúsund Gyðingum út fyrir
gereyðingarstöðvar Adolfs Eichmanns. Veit nú enginn,
hvar þessi sendisveitarstarfsmaður er niður kominn.
g er nú á leið til Debrecen
til fundar við Malínóvskí
hershöfðingja, hafði Wallen-
berg sagt við sendisveitar-
starfsmennina tvo úti fyrir bygg-
ingu sænska sendiráðsins. Og það
hafði verið sár beizkja í rödd hans,
þegar hann bætti við: — En ég er
ekki með öllu viss um, livort ég
fer þangað sem frjáls maður eða
fangi.
I sjálfu sér var ekkert einkenni-
legt við það, þótt för Wallenbergs
væri heitið til Debrecen, þar sem
yfirstjórn rússneska umsáturshers-
ins hafði komið sér upp aðalstöðv-
um þar og það . hafði fyrst og
fremst verið fyrirætlun hans að ná
sambandi við herstjórnina í þvi
skyni að ræða við hana um vænt-
anlega afhendingu þeirra eigna og
verðmæta, sem Þýzkarar höfðu tek-
ið af Gyðingum. En að því er ör-
uggast verður vitað, kom Wallen-
berg aldrei til Debrecen. Að
minnsta kosti hefur enginn séð til
ferða hans þar. Það ferðalag varð
miklu lengra, sem hann og hinn
trausti og tryggi bilstjóri hans,
Ungverjinn Wilmes Langfelder
verkfræðingur, voru neyddir til að
f'ara i fylgd með rússnesku liðsfor-
ingjunum. Samkvæmt þeim upplýs-
ingum, sem síðar hafa komið fram,
var farið með þá alla leið til
Moskvu, þar sein þeir voru settir
i Lefortovskaja-fangelsið.
Þeir komu til Moskvu í febrúar-
mánuði 1945. Hins vegar var frá
því skýrt í fréttatilkynningu i ung-
verska útvarpinu um vorið 1945, að
sænski sendisveitarstarfsmaðurinn
Raoul Wallenberg hefði verið drep-
inn af Gestapo, þýzku leynilögregl-
unni, i Búdapest hinn 17. janúar.
Nokkrum dögum síðar birtist
grein í ungverska dagblaðinu Sza-
bad Nep, þar sem skýrt var frá því,
að Wellenberg hefði verið myrtur í
Meszaros-götu af mönnum úr örva-
krosshreyfingunni.
Þegar málaferlin gegn striðs-
glæpamönnunum hófust, var frá þvi
Um það leyti sem hvarf Wallenbergs vakti nokkra misklíð með
Svium og Rússum, var frú Kolontai ambassador Sovétríkjanna f
Svíþjóð. Ásamt ritara sínum fór hún vandlega yfir allar leynitil-
kynningar frá Moskvu; annað mál er það, hvort hún rteddi þær
allar við frú utanrfkisráðherrans.
skýrt í ungverskum dagblöðum, að
að meðal hinna ákærðu væru
nokkrir menn, sem störfuðu i
Meszaros-hverfinu, og höfðu þeir
játað á sig morðið á Wallenberg.
Enginn af þeim, sem haft hafði
samband við Wallenberg á því
tímabili, sem upplausnin og öng-
þveitið var mest, eða skömmu eftir
hvarf lians, lagði þó minusta trún-
að á þessar fréttatilkynningar, því
að Meszaros-hverfið er á hægri
bakka Dónár og var, þegar þessir
atburðir áttu að hafa gerzt, alger-
lega einangrað frá verndarsvæðinu
á vinstri bakkanum, en þar hafði
Wallenberg aðsetur sitt.
Var þarna um misgrip að ræða,
eða voru þessar fölsuðu upplýsing-
ar tilkynníar i fréttum í ákveðnum
tilgangi? Það vissi enginn örugg-
lega, en okkur grunaði margt.
Ungverjar þökkuðu Rússum „frelsunina*
var hrotin af stíilli í Tínrl4
daginn sem líkneskja Stalins
Wallenberg, sem þúsundir nauð-
staddra í Búdapest áttu líf sitt
að launa.
St. Georg og drekinn — átti að
verða minnismerki um hinn
horfna — en hvarf líka!
14 VIKAN