Vikan - 16.07.1964, Blaðsíða 27

Bárujárnsskúrarnir við Gullfoss standa í átankanlegu
misræmi við þ-.ð náttúrufyrirbrigði, sem Gullfoss er.
Þeir heyra til lijnum tíma og eru hluti af þeirri van-
rækslu, sem Gulifossi hefur verið sýnd.
hér. Samt er enn vegarlaust að Gullfossi og
undirstrikar það áþreyfanlega samstöðu okkar
með vanþróuðum ríkjum svonefndum. Ekkert
sýnir jafn átakanlega þá eymd, sem liér rík-
ir i öllu því sem lýtur að ferðamannaaðstöðu
og auglýsingu á landinu.
Ég hygg að það hefi verið Mánudagsblaðið,
sem birti fyrir tveim árum skrýtlu, semi síðar
varð fleyg og oft hefur verið sögð síðan. Hún
var uin útlending í ferðamannalióp á leið til
Gullfoss. Hann sneri sér að leiðsögumannin-
um og spurði: „Segið mér, eruð þið nýbúnir
að finna Gullfoss?“
Engin undur að maðurinn spyrði. Hvernig
átti hann að ímynda sér að ástæðan væri önn-
ur, þegar hann sá það sjálfur, að enn liafði
ekki verið lagður þangað vegur, en rútubíl-
arnir klöngruðust í fyrsta gír í urð og grjóti.
Vegalagning að Gullfossi, beint frá Geysi, virð-
ist ætla að verða eilifðarmál. í fyrrahaust var
loks grafinn skurður og var kallað að það
væri upphaf að þeirra framkvæmd. í sumar
er aftur á móti ekkert gert og aurarnir sem
veittir voru í þennan veg, fara allir upp i
skuld frá árinu áður. Svo það er ekki séð
fyrir endann á því að ferðafólk, útlent sem
innlent, verði að klöngrast ruðningana upp
með Hvítá — eða utan við þá. Þar er þó víð-
ast gras.
Að undanförnu hefur verið rekinn veitinga-
skáli við Gullfoss. Hann er hreinlegur og þar
fær maður mun betra kaffi en viða annars-
staðar í sumar-veitingahúsum. Skálinn er báru-
járnsklæddur og eins fátæklegur og hugzazt
getur á móti fegurð Gullfoss. Ekki er nein von
I til þess, að einstaldingar leggi í það að byggja
glæsilegt hús á stað, sem dregur til sín ferða-
menn í þrjá mánuði ársins. Fyrir því er ekki
fjárhagsgrundvöllur. Um þessháttar fram-
kvæmd verður öll þjóðin að standa saman;
ríkið verður að byggja glæsilegan veitinga-
skála við Gullfoss, það vel úr garði gerðan,
að staðnum sé ekki vansæmd að. Mér dettur
helzt í hug, að sá skáli ætti að rísa uppi á
brekkubrúninni ofan við núverandi skála. Hann
ætti að standa á súlum fram af brekkunni, en
þaðan sér prýðilega vel til fossins. Að minnsta
kosti austur og suðurveggur skálans ættu að
vera að mestu leyti úr gleri og mundu þá
gestir njóta útsýnis til fossins um leið og þeir
fengju sér veitingar. Enda þótt kaffið sé gott
i gamla skálanum og vel gert við gesti þar,
þá er útlit hans til vansæmdar. Hann er alveg
í stíl við veginn upp með Hvítá; livort
tveggja tilheyrir fyrstu áratugum þess-
arar aldar, meðan öll uppbygging var
á frumstigi.
Eftir Þingvöllum, Laugarvatni og
Geysi, er Gullfoss fjórði ferðamanna-
áfanginn í röð þegar farið er um Suð-
urland. Þessir staðir eru eins og perl-
ur á bandi, hluti af auðlegð landsins,
en liingað til hafa þessir staðir legið
vanræktir í þagnargildi miðað við
það sem hægt væri að gera.
Mér finnst tilhlýðilegt að minnast
á Pjaxa í þessu sambandi. Tiltölu-
lega fáir hafa nokkru sinni heyrt
hann nefndan, né að þeir viti livort
það er steinn, fjallstindur, liver eða
foss. Hann er ekkert af þessu; Pjaxi
er gullfallegur hvammur, skógi vax-
inn, niðri i gljúfri Hvítár, nokkur
hundruð metrum neðar en Gullfoss.
Það er ekki einu sinni skilti við veg-
inn til að vísa á hann, en mörgum
mundi það eftirminnilegt að koma
þangað og ég tel hiklaust að það sé
ómaksins vert. Þó er það nokkuð fyrir-
tæki og alls ekki gerlegt fyrir kven-
fólk að freista niðurgöngu í Pjaxa
á háum hælum. Stígurinn sem liggur
niður hergvegginn hefur einungis orð-
ið til af sjálfu sér undan fótum þeirra
Framhald á bls. 31.
Gullfoss, pcrla íslenzkra fossa. Vonandi verður þess langt
að bíða, að Hvítá verði virkjuð þarna — og vatninu hleypt
á fossinn endrum og sinnum fyrir feröamenn.
Ferðamannastaöir ■ ná-
grenni Reykfavikur - og
ástandið þar II.
Efftir Gísla Sigurðsson
VIKAN 29. tbl.
27