Vikan - 11.11.1965, Blaðsíða 43

inn í Kaþei með hundrað þúsund
manns af þrautþjálfuðu og þræl-
skipulögðu riddaraliði, sem var
eldsnart í snúningum samanbor-
ið við hina silalegu kínversku
heri. Hann vann hvern sigurinn
af öðrum og náði ógrynni her-
fangs. Á þessum árum var hann
enn mesta Ijúfmenni af Mongóla
að vera; gæfist borg upp fyrir
honum bardagalaust, gaf hann
öllum íbúum hennar grið; væri
vörn hinsvegar veitt, var engin
miskunn sýnd, hvorki körlum,
konum eða börnum. í sveitun-
um var líka hver maður drep-
inn, sem til náðist, akrar brennd-
ir, kvikfé slátrað eða það rekið
á brott. Ætlunin var að breyta
landinu öllu í haglendi fyrir
hesta- og sauðahjarðir Mongól-
anna. Hversu mikið afhroð Kaþ-
ei galt í stríði þessu veit enginn,
en margir sagnfræðingar telja að
í allt beri Gengis Kan ábyrgð
á slátrun að minnsta kosti átján
milljóna Kínverja.
1214 tóku Mongólar Peking, og
var þá Kaþei allt á valdi þeirra.
Hættu þeir þá í bráðina að drepa
þjóðina niður, því sökum mikils
fjölmennis hennar töldu þeir sér
það ofvaxið, og gegnir það furðu.
Þess í stað beindi hinn mikli
kan vopnum sínum vestur á bóg-
inn og lagði undir sig Austur-
Túrkestan. Skömmu síðar lenti
hann í erjum við voldugasta ríki
Múhameðstrúarmanna í þann
tíð, Karesím, sem náði yfir Vest-
ur-Túrkestan, Afganistan, Per-
síu að mestu leyti og mikil flæmi
norðvestan af Indlandi. Tyrkir
voru ráðandi fólk í riki þessu,
en Persar og Indverjar gæddu
það meiri menningardýrð en
flest eða öll önnur ríki íslams
og Evrópu gátu þá státað af.
Gegn þessu ríki hóf nú Gengis
Kan þá herför, sem hann hefur
orðið hvað frægastur af í sög-
unni.
Karesímkeisari hafði lið bæði
mikið og frítt, en það beið hvað
eftir annað lægri hlut í átökum
við hinar eldsnöggu riddarasveit-
ir Mongólanna. Fyrsta stórborg-
in á vegi þeirra var Búkara, ein
sú mesta og ríkasta í gervöllu
íslam. Borgarbúar gáfust upp,
gegn hátíðlegu loforði kansins
um að lífi þeirra og eignum yrði
þyrmt. En jafnskjótt og Gengis
Kan hafði borgina örugglega á
sínu valdi, lét hann smala öllum
íbúum hennar útfyrir múrana og
höggva þá þar niður til síðasta
manns. Síðan var borgin rænd
og brennd til grunna.
Svipuð urðu örlög borga eins
og Samarkand, Tasjkent, Merv
og margra fleiri. f Herat í Af-
ganistan var hálf önnur milljón
manna kvistuð niður. Kaninum
var mjög umhugað að ganga hér
hreinna til verks en í Kína og
eyða landið gersamlega af fólki.
Þegar hann heyrði að nokkrar
hræður hefðu sloppið með lífi
undan morðingjum hans með því
að liggja í valnum hreyfingar-
lausar og látast vera dauðar, gaf
hann skipun um að eftirleiðis
skyldi höfuðið höggvið af hverri
drepinni manneskju. Sér til
skemmtunar hlóðu Mongólarnir
höfðunum gjarnan í pýramída,
og mun það eini arkitektúrinn,
sem þetta siðlausa eyðimerkur-
pakk hefur átt upphaf að. — f
einni borg persneskri neyddu
Mongólarnir múlla — múham-
eðsprest —- staðarins til að kalla
fólkið til bæna, til að tæla það
þannig fram úr fylgsnum sín-
um.
Gengis Kan herjaði Karesím-
ríki allt niður í Indland, en
snjallasti herforingi hans, er
Súbótaí hét, sótti á meðan í gegn-
um Kákasus og inn í Suður-Rúss-
land, gersigraði rússneskan her
undir forustu furstans af Kíef í
orrustunni við Kalka og tók síð-
an borg hans. í þessum forna
Væringjastað voru Mongólar sér-
staklega í essinu sínu. Dögum
saman styttu þeir sér stundir við
að pynda gamalmenni, nauðga
kvenfólki og elta börn uppi um
allar götur eins og dýr í skógi.
Um síðir yfirgáfu þeir þó borg-
ina, því daunninn af rotnandi lík-
um fórnarlambanna var orðinn
svo hræðilegur, að jafnvel þess-
ar austrænu mannskepnur héld-
ust þar ekki við.
Um þessar mundir var Gengis
Kan á heimleið, ráðandi yfir ríki,
sem var víðlendara en nokkurt
annað í heimi. Þá gerðu Tangút-
ar, tíbetskur þjóðflokkur, upp-
reisn gegn honum. Hann bauð
þegar að langt skyldi til atlögu
við Tangúta, konungur þeirra
„drepinn, her hans allur höggv-
inn niður sem búsmali, ungir
menn gerðir að þrælum, en meyj-
arnar lagðar í hvílu hjá sigur-
vegurunum, og var það gert“,
svo vitnað sé í smásögu Kiljans
um stórkaninn og meistarann
Síng-Síng-Hó.
Skömmu síðar hóf Gengis stríð
gegn Sungríki, en í upphafi
þeirrar herferðar sýktist hann og
dó. Þegar í stað var hætt við leið-
angurinn og snúið heim á leið
með lík leiðtogans. Mongólar
voru hræddir um, að Kínverjar
kynnu að gera uppreisn, ef þeir
fréttu lát kansins, og drápu því
hvert mannsbarn, sem þeir hittu
á leið sinni norður að Góbí. Hlaut
þessi fjöldamorðingi allra alda
þannig líkfylgd, sem honum
sómdi einkar vel.
Enginn veit með vissu, hversu
margt fólk var drepið að til-
hlutan Gengis Kans, en gizkað
hefur verið á, að tala þess hafi
numið tíunda hluta alls fólks-
VIKAN 45. tbl.
þaó en auóséö...
X-OMO 185^10-6448
þvottínum!
skilar
hvítasta
Já, þaö er auövelt að sjá aö OMO
ski/ar hvítasta þvottinum. Sjáiö
hve skínandi hvítur hvíti þvottur-
inn veröur og einnig veróa litirnir
skærri á litaða þvottinum sé OMO
notaó. Löörandi OMO, gerir þvot-
tinn ekki aðeins hreinan heldur
einnig hvítari. Reynið OMO og þér
munuö sannfærast.