Vikan - 03.07.1969, Qupperneq 34

5 MANNA TJÖLD
MEÐ „HIMNT'
á GAMLA VERÐINU kr. 4700.00
Vindsængur, svefnpokar, tjaldstólar, gassuðutæki o.m.fl.
Táknrænt dæmi er þegar leynilög-
reglumaðurinn spyr brytann hvort
rifið hafi verið af dagatalinu síðan
morðið var framið. Brytinn gengur
yfir gólfið, rýnir í dagatalið og
svarar. Lesendur detta þá í þá gildru
að einblína á dagsetninguna, en það
er staðreynd að brytinn hefir mjög
lélega sjón ....
Agatha Christie er á móti því að
gefa rangar lausnir.
— Ég læt frekar skína í tvo mögu-
leika, segir hún ákveðin, — ég hef
ekki rangt við, segir hún ákveðin.
Aðra fasta reglu hefir hún og
það er: — Morðið verður að bera
að snemma í sögunni, svo lesand-
inn þurfi ekki að bíða of lengi eftir
spenningnum. Það þjónar engum til-
gangi að vera með langar vanga-
veltur í upphafi sögu, eða að eyða
tíma í staðar og mannlýsingar.
Lausnin verður að koma á nákvæm-
lega réttum tíma. Sérstaklega í leik-
riti eins og Músagildrunni, þar sem
vangaveltur geta algerlega eyðilagt
stígandann í atburðarásinni.
Músagildran var fyrst sýnd 5.
nóvember 1952, og hafði upphaf-
lega verið samið sem útvarpsleikrit,
á áttræðisafmæli Mary Bretadrottn-
ingar, sem hafði verið spurð að því
hverskonar dagskrá hún óskaði eft-
ir í BBC. — Leynilögreglusögu eftir
Agöthu Christie, svaraði hún.
Leiknum var vel tekið. Agatha
Christie skrifaði það sem sviðs-
leik, sem var sýndur til reynslu í
34 VIKAN tbL
London, áður en hin leikhúsin tóku
hann til flutnings. Leikritið gengur
ennþá, þótt komið sé á sautjánda
ár frá frumsýningunni, og það er
ekkert lát á eftirspurn eftir aðgöngu-
miðum.
Frú Christie segir sjálf að hún
skilji ekki þessar geysilegu vinsældir
leikritsins, sem henni finnst alls ekki
jafnast á við „Vitni fyrir saksóknar-
ann" eða mörg önnur af leikritum
hennar.
Einu sinni reyndi hún að skil-
greina þetta. — Ég held það sé
vegna þess að þetta leikrit er þannig
að allir geta horft á það, það er í
rauninni ekkert hrollvekjandi, og
ekki skrípaleikur, heldur sambland
sem mörgum finnst skemmtilegt.
Enginn hefir getað gizkað á það
fyrirfram, hver morðinginn var.
Winston Churchill sagðist hafa getið
upp á þeim rétta, en hafi orðið mjög
undrandi, þegar það kom á daginn.
Enginn hinna upphaflegu leikara
er lengur með, en konan sem sér
um leikbúningana er ennþá hin
sama, og hún hefir straujað yfir tutt-
ugu og fjórar mílur af skyrtum.
Tvisvar hafa leikararnir slitið hús-
gögnunum, og það eru aðeins tveir
hlutir, sem ennþá eru hinir sömu,-
leðurstóll og gömul klukka, sem er
þannig sett á sviðinu, að áhorfendur
sjái ekki á hana.
Agatha Christie fær aðeins litlar,
fastar tekjur af Músagildrunni. Þeg-
ar stykkið var fyrst sett á svið, gaf
hún dóttursyni sínum, Matthew
Prichard, sem þá var tólf ára, höf-
undarréttinn. Það gerði hann svo
auðugan (nú eru það nokkrar mill-
jónir dollara), að Agatha Christie
hafði áhyggjur af því að hann myndi
aldrei gera tilraunir til að fá sér at-
vinnu eða lífsstarf. Hann er nú orð-
inn tuttugu og átta ára, og amma
hans þurfti ekki að hafa áhyggjur,
hann sneri sér, með góðum árangri,
að útgáfustarfsemi.
Eins og flestar ömmur, hefir
Agatha Christie mikinn áhuga á
ungu kynslóðinni. í „Bertrams Ho-
tel" bryddir nokkuð á ofbeldi, síð-
ast í bókinni, og í síðustu bók sinni,
„Endless Night", fjallar hún um hið
uppreisnargjarna atferli unglinga,
eins og pínupilsin, LSD nautn æsku-
fólks í London, með glettni og með-
aumkun um leið.
Þegar talað er um tizkuna, er
Agatha nokkuð undrandi.
— Fatnaður ungra kvenna nú er
afskaplega leiðinlegur. Pínupilsin
eru mjög ókvenleg, lang líkust
skólaskokkunum. Við höfðum okk-
ar hugmyndir um fatnað; mig
dreymdi um síðan, svartan flauels-
kjól, en þá lét mamma mig klæðast
músselínskjól með pífum og blúnd-
um. En nú er eins og ungu stúlk-
urnar vilji helzt líkjast munaðarleys-
ingjum, en það eru ungu mennirnir
sem klæðast silki og flaueli, og hafa
sítt og liðað hár.
Hún er líka á móti hávaða, fjöl-
mennum samkomum og „sífelldum
samræðum". Hún horfir eiginlega
aldrei á sjónvarp. — Þegar ég horfi
á sjónvarp, segir hún, — finnst mér
ég hafa eytt tímanum til einskis, ég
hefði betur varið honum til að lesa
góða bók.
En það sem líklega einna helzt
gerir henni gramt í geði, er það
hvernig bækur hennar eru auglýstar.
— Ég býst við að bráðum fari þær
að fást í kjötbúðum!
Nú á hún þrjú hús. Það sem hún
hefir mestar mætur á er Greenway
House. Landareignin er upp á þrjá-
tfu og fjórar ekrur í Devonshire. Þar
býr hún með síðari manni sínum,
Max Mallowan fornleifafræðingi,
sem er sérfræðingur í menningar-
sögu Assiríumanna, (hjónaband
hennar og Christie majórs, var leyst
upp árið 1928) og Rosalind dóttur
sinni, sem les yfir allar bækur henn-
ar. — Hún er einlægasti gagnrýn-
andi minn, og sú eina sem gizkar
rétt til um það hver morðinginn er.
Þetta er þriggja hæða hús, með
stórum, frönskum gluggum, báðum
megin í stórri dagstofu, og þaðan
er útsýni yfir ána Dart og geysistór-
an skrautgarð, sem blómstrar í öll-
um regnbogans litum á sumrin. Þar
eru tennisvellir, kricket og krocket
balar.
Eftir því sem vinir hennar segja,
þá hefir þessi drottning glæpasagn-
anna mikið dálæti á krocketleik, og
leikur mjög vel.
Svo á hún hús í Chelsea og Wint-
erbrook House, sem er sumarhús ná-
lægt Oxford, í þorpi, sem minnir á
St. Mary Mead, heimkynni Miss
Marple, sem er sú af sögupersónum
Agöthu Christie, sem hún hefir mest
dálæti á.
Agatha Christie hefir miklar mæt-
ur á nútíma rithöfundum, sérstak-
lega Elisabeth Bowen, Graham
Greene og Muriel Sparks. Hún er
líka hrifin af leynilögreglusögum
annarra höfunda.
— Georges Simenon er stórkost-
legur, ameríski rithöfundurinn Elisa-
beth Day er prýðileg, og ég held
að Margaret Miller sé á uppleið.
Hún þolir ekki njósnasögur, þar
sem ofbeldi er ríkjandi, um þær seg-
ir hún: — Ég þoli ekki að fólk sé
látið ganga um með barefli og
skotvopn og misþyrma fólki. Ég
verð svo vond að mig langar til að
gera slíkt hið sama.
Hún hefir geymt tvær bækur, sem
ekki á að gefa út fyrr en að henni
látinni. — Það er engin ástæða til
að skattayfirvöldin njóti teknanna
af þeim. Onnur er síðasta þrekvirki
Poirots, og hin um síðasta sigur Miss
Marple. Báðar þessar sögur voru
skrifaðar meðan á loftárásum stóð í
styrjöldinni, og hún hefir arfleitt
eiginmann sinn að höfundarrétti
annarrar og dóttur sína að hinni.
Agöthu Christie finnst það notaleg
tilhugsun að þau geti gefið þessar
bækur út að henni látinni, og notað
tekjurnar til að ferðast um heiminn.
Hún hefir líka gefið út safn af
kristilegum sögum og barnaljóðum.
— Ég horfist í augu við það að þau
eru ekki listaverk, og ekki heldur
ástarsögur, sem gefnar voru út undir
dulnefninu „Mary Westmacott". í
fimmtán ár vissu aðeins hennar
nánustu hver hafði skrifað þessar
sögur.
Fyrir utan ritstörfin hefir hún mik-
inn áhuga á fornleifafræði. Maður
hennar, hljóðlátur, þéttbyggður og
stórgáfaður prófessor I Oxford, er
þekktur fyrir störf sín í Mið-Austur-
löndum. Það er fyrst nýverið að
hann er hættur að fara í rannsókn-
arferðir árlega. Mallowanhjónin voru
vön því að taka saman föggur sín-
ar á hverju ári, og búa í nokkra
mánuði í leirkofa í Nimrud, sem
hefir verið höfuðborg í Assiríu síð-
an á níundu öld f.Kr., en er kölluð
Calah í Gamla Testamentinu.
— Þið getið ekki ímyndað ykkur
þann létti, segir Agatha Christie
Mallowan, í skemmtilegri bók sinni
um uppgröftinn, — að komast t'l
staðar þar sem engin dyrabjalla er,
enginn sími, og maður þarf ekki að
hafa fyrir því að svara prestinum,
sem fann fjörutíu og þrjár málfræði-
villur í slðustu bókinni minni.
í Nimrud, þar sem þau borða
feitar kindarófur, súkkulaðibúðinga,
sem innfæddi kokkurinn býr til á
olíuvél, og þau drekka te úr vatn-
inu í Tigris, hjálpar Agatha Christie
til við uppgröftinn, sem varpar Ijósi
yfir hina fornu menningu. — Það er
ákaflega spennandi, það er fleira
hulið undir jarðskorpunni heldur en
okkur grunar.
Það er hennar starf að taka mynd-
ir af mununum, hreinsa þá og skjal-
festa. — Mér var fyrst trúað fyrir
leirkerjum, en svo vann ég mig
upp. Hún var óþolinmóð við að