Vikan - 29.01.1970, Síða 22

Fyrir síðustu jól kom önnur bók Svetlönu dóttur Stalíns út.
I tilefni af því liafa mörcj blöð fjallað á ný um flótta henn-
ar frá Sovétríkjunum ocj hið nýja líf hennar í Bandaríkjun-
um. Hér segir frá viðtali, sem birtist í Look fyrir skemmstu,
og þar segir Svetlana allt af létta frá högum sínum.
Svetlana hefur lokið við nýju bókina
sína ....
.... og er dauðþreytt á eftir.
22 VIKAN 5'tbl-
Þeir sem eiga leið framhjá lát-
lausu, litlu og hvítmáluðu timb-
urhúsi í Princeton í New Jersey
í Bandaríkjunum, geta á engan
hátt merkt, að íbúi hússins sé
neitt frábrugðinn öðrum, sem búa
í þessu hverfi. En væri skilti á
hurðinni stæði þar, að húsráðand-
inn væri engin önnur en dóttir
Jósefs Stalins, Svetlana Alliluy-
eva. Hér reynir hún að lifa lífinu
og aðlagast nýjum staðháttum,
síðan hún flýði frá Sovétríkjun-
um. Tilviljun ein réði því, að hún
settist að í Bandaríkjunum. Hún
hefði allt eins getað hafnað í
Ástralíu.
— Á meðan ég var í Sviss, seg-
ir hún.var ég ekki viss um, að ég
fengi yíirleitt nokkra vegabréfs-
áritun. Þess vegna var ég reiðu-
búinn að fara til þess lands, sem
vildi taka við mér jafnvel þótt
það hefði verið Ástralía. Ég hefði
engu síður getað hugsað mér að
búa þar en hér.
Hversvegna hafði hún þá ein-
mitt valið bandaríska sendiráðið
marzkvöldið í Nýju Delhi, þegar
hún flýði frá sovézka sendiráðinu
og stökk upp í leigubifreið?
Ég veit það ekki, svarar
hún. Ef til vill af því að ég skil
ensku. Ef til vill aðeins af því að
bandaríska sendiráðið var rétt
hjá og stytzt að fara þangað. Ef
til vill, af því að ég vonaði...
Svetlana fékk að lokum vega-
bréfsáritun til Bandaríkjanna. En
hún var aðeins til hálfs árs. Síðan
var hún framlengd í sex mánuði
til viðbótar. Nú hefur hún fengið
varanlegt landvistarleyfi og eftir
fjögur ár getur hún sótt um að
gerast bandarískur ríkisborgari.
Þegar hún er að því spurð, hvort
það sé rétt, að hún hafi brennt
rússneska vegabréfið sitt, svarar
hún:
—- Nei, svo auðveldlega losnar
maður ekki við að vera sovézkur
ríkisborgari Vegabréfið sem ég
brenndi var aðeins ferðaheimild
til tveggja ára. Borgararéttindi
er hins vegar „heiður“ sem menn
verða aðnjotandi, þegar þeir eru
orðnir sextán ára gamlir. Óski
maður að afsala sér honum, verð-
ur maður að sækja formlega um
það til æðstaráðsins. Það ætla ég
að gera, þegar ég hef fengið
bandarískan borgararétt. Fram
að þeim tíma get ég ekki ferðazt
neitt. En þá skal ég líka heldur
betur leggja land undir fót og
skoða mig um í veröldinni. Mig
hefur alltaf dreymt um það.
Fyrst ætla ég að fara til Eng-
lands, Skotlands og írlands, því
að ég hef miklar mætur á enskri
tungu. Síðan ætla ég að bregða
mér til Ítalíu, Spánar og Grikk-
lands, því að þar stóð vagga sið-
menningarinnar. Þá hef ég einnig
hug á að koma til Japans, Frakk-
lands, Þýzkalands, Norðurland-
anna og Suður-Ameríku.
HRIFIN AF STÚDENTUM
Biðtímann notar hún til að
kynnast bandarískum venjum og
háttum sem bezt.
— Enginn, sem lifir í hinum
frjálsa heimi getur gert sér i
hugarlund, hvilíkur reginmunur
er á að búa í þessum tveim
stærstu löndum heims. í Moskvu
gerði ég mér helzt til skemmtun-
ar að fara í leikhús, á bíó eða
skoða söfn. Á þann hátt flýði
maður frá hversdagslífinu. Hér í
Princeton vil ég hins vegar alls
ekki flýja frá hinu daglega lífi
hversdagsleikans. Ég nýt þess að
ganga frjáls um göturnar og
skoða fólkið og það sem fyrir
augu ber.
Mestur tími hennar fer nú í að
kynnast nýju fólki, fólki frá ýms-
um löndum og af ólíku þjóðerni,
— grískum prófessor, Japana,
farandsala, afgreiðslufólki í búð-
um, stúdentum.
— Ég hef mikið dálæti á stúd-
entum, segir hún, — og reyni
eins oft og ég get að vera sam-
vistum við þá. Ég hef hlustað
með athygli á eldheitar hugsjónir
þeirra. Ég styð þær eindregið og
hrífst með þeim, en á samri
stundu og þeir tala um að fá
þeim framgengt með valdi og
mótmælum, þá get ég ekki verið
þeim samála. Óspektir og ofbeldi
gegn kennurum sínum eða öðrum
yfirboðurum, eru í senn heimsku-
legar og ámælisverðar og alls
ekki nauðsynlegar að mínum
dómi. Það er svo sannarlega hægt
að mótmæla, án þess að beita
slíkum aðferðum, á friðsamlegan
hátt eins og siðuðu fólki sæmir.
Ég veit vel, að þetta er óvin-
sælt sjónarmið. en mér er alveg
sama. í mínum augum lifa banda-
rískir stúdentar dýrðlegu lífi ■—■
að einu undanskildu, stríðinu í
Vietnam. Þeir vilja ekki taka
þátt í því og ég skil það mætavel.
Svétlana á einnig aðra unga
vini. Skömmu eftir að hún sett-
ist að í Princeton, stöðvaði ungur
maður hana dag nokkurn úti á
götu og sagði:
— Hvað heitið þér?
— Ja, hvað heitið þér, spurði
hún á móti.