Vikan - 29.01.1970, Qupperneq 44

RO Y A L
SKYNDIBÚÐINGARNIR
ÁVALLT FREMSTIR
ENGIN SUÐA
Tilbúinn eftir
fiftim mínútur
5 bragðtegundir
RJP 8296 •
Starfsdagurinn á sjúkrahúsinu
endar á sama hátt og hann byrj-
aði, með stofugang á skurðsjúk-
lingadeildinni. Og heima hjá
sjúklingunum, sem nýlega hafa
gengið undir aðgerð, bíða eftir-
væntingarfullir ættingjar, —
prófessorinn hringir alltaf sjálfur
til þeirra. Það gerir hann áður en
hann fer heim, með skjalatösku
undir hendinni, tösku sem er full
af skýrslum, sem hann þarf að
fara nákvæmlega yfir.
Viking Olov Björk vill hlusta
á tónlist meðan hann gerir að-
gerðir sínar. Þegar hann vann á
St. Göran sjúkrahúsinu, lét hann
sjúklingana, sem voru aðeins
staðdeyfðir, velja tónlistina úr
plötusafni sjúkrahússins.
Hinn heimsfrægi skurðlæknir
Clarence Crafoord. sem einu
sinni var kennari Björks prófess-
ors, sagði fyrir nokkru:
„Ég þurfti að læra starf mitt,
Viking er fæddur skurðlæknir.“
„Hvað hugsið þér, þegar þér
standið frammi fyrir alvarlegri
aðgerð?“
„Fyrst og fremst að vinna
með tæknilegri nákvæmni, og því
næst að varast tímahrak, vinna á
sem skemmstum tíma. Það er
hægt að halda lífi í sjúklingi í
fjóra, fimm tíma með hjarta og
lungnavélinni, en styttri tími er
ávallt til bóta, batamöguleikar
meiri. Meðan á sjálfri aðgerðinni
stendur, getur mannslíf oltið á
sekúndum.”
Það er notalegt í vinnustofu
prófessorsisn. hann segir frá því
hvernig samband hann hafi við
aðstandendur sjúklinga, sem
gang undir lífshættulega aðgerð.
„Ég tala um áhættuna og
möguleikana, það þýðir ekki að
tala um hlutfallstölur, ef eitthvað
óvænt kemur fyrir, til dæmis
blóðtappi. Það er erfitt að horf-
ast í augu við slíkt atvik.“
„Eruð þér aldrei hræddur
um að hönd yðar titri?“
„Slíkt má maður ekki hugsa
um, og svo verður maður að lifa
heilbrigðu lífi!“
„Verðið þér ekki var við kald-
hæðni í huganum?“
„Þvert á móti. f þessu starfi
verður maður auðmjúkur og
þakklátur. Hugsið um þennan
lífsloga, sem þér sáuð blakta í
dag .... Að sjá svo þennan mann
aka heim til sín, og að öllum lík-
indum biðja um vinnuleyfi fyrr
en ég hafði hugsað mér, — slíkt
gerir mann þakklátan, það er
stórkostlegt að upplifa það.“
Það væri eftirsóknarvert að
haga lifnaðarháttum sínum líkt
og Viking Olof Biörk gerir. Hann
stundar siglingar, skíða- og
skautaferðir, og er jafngóður á
vatnaskíðum og venjulegum
skíðum, og venjulega fer hann í
langar gönguferðir, þegar hann
er heima.
„Ég geng út að vitanum, lít
eftir bátnum og hlusta á öldu-
gjálfrið. það er sérstaklega nota-
legt að gera það.“
Viking Olov er spurður hvað
honum þyki þýðingarmest í líf-
inu; hann svarar:
„Að gera eitthvað sem þjón-
ar tilgangi, það eina sem ég sé
eftir, er það sem ég hefi ekki
gert.“ Samstarfsmenn hans vilja
halda því fram að hann hafi
áorkað nokkuð miklu, þótt hann
sé aðeins fimmtíu og eins árs.
Hann hefir unnið við hjartflutn-
ing með samstarfsmönnum De-
Bakeys í Houston. Hann hefir
haft mikið samband við Bamard
í Suður-Afríku, og hann hefir
sjálfur sett gerviæðar úr plasti í
fólk. Það er sagt að hann nái því
að gera 160 stórar aðgerðir ár-
lega.
Stundum verður prófessorinn
hugsandi, finnst hann hafi oft
getað verið fljótari að taka
ákvarðanir. Hann minnist orð-
taks, sem faðir hans notaði oft:
„Það er mikið erfiði fyrir líkam-
ann að þurfa að þræla sér út fyr-
ir heimskt höfuð“. Hann fer oft
til æskustöðvanna, ættaróðalsins
Broby við Sunnasjö í Dölunum.
Þar nýtur hann þess að ganga
um skógana, segir að sér gangi
vel að leyse vandasöm málefni í
því umhverfi. Hann gleðst yfir
nýplöntuðum trjám á gömlum
stöðum, segir að það sé dásam-
legt að eiga rætur sínar á þessum
gömlu slóðum.
Hann býr í einbýlishúsi við
Radjursvagen 1 Stocksund. Böm-
in hans fjögur reyna að fylgjast
með föður sínum. Hann brýnir
það fyrir þeim að vinnan sé fyrir
öllu, og talar við þau fram og aft-
ur, þegar þau biðja um meiri
vasapeninga. „Þið eigið að vinna
sjálf, þótt þið eigið hrausta for-
eldra“.
Þess í milli spillir hann öllu
hverfinu með eftirlæti, börnum
og mæðrum þeirra.
Þegar hann er á ferðalögum
hefir hann mest yndi af að skoða
málverkasýningar, sérstaklega E1
Greco málverk, og að kaupa
fatnað á fjölskylduna. Hann
hefir alltaf athugasemdir um
nýjustu tízku í vasanum, og set-
ur metnað í að kaupa það sem
nýtt er af nálinni. Hann fer meira
að segja til Carnaby, til að kaupa
tízkuföt á börnin, en fyrir konu
sína, Ingegerd, kaupir hann
glæsilegan tízkufatnað hvar sem
hann er staddur í heiminum.
Þetta hefir alltaf gengið vel,
nema þegar hann var fimm ár
á undan tímanum. Árið 1962
keypti hann appelsínugulan hatt
fyrir einn dollar. Sá hattur var
aðeins einu sinni notaður, og það
í myrkri á götum New York
borgar....
Þegar Viking Olov á stundar-
frið frá vinnu eða lestri vísinda-
rita, slappar hann af við lestur
uppáhaldsblaðsins síns, og það
blað heitir Andrés Önd. Hann
skammast sín ekki fyrir að við-
urkenna að hann hafi mikla
ánægju af því.
Árið 1944 fékk hann styrk, og
fór með póstflugvél til Englands.
„Við urðum að fljúga í óveðri,
vegna þess að í björtu hefðu
Þjóðverjar skotið á okkur frá
Noregi.“ Hann var 14 mánuði í
London, og gerði marga lungna-
skurði. Þetta var meðan loftárás-
irnar voru hvað skæðastar. „Það
kom fyrir að rúður brotnuðu
meðan við vorum að gera vanda-
samar aðgerðir."
Hann vill ekki yfirgefa ættland
sitt. Ekki ennþá, þrátt fyrir það
að sænsk lög banna hjartaflutn-
inga, en hann hefir mikinn áhuga
á þeim. Hann segir: „É'g fékk
ákaflega girnilegt tilboð frá
Bandaríkjunum fyrir tíu árum,
en konan mín er hyggin, og hún
kom mér til að afþakka það. Hún
sagðist ekki vilja verða rík ekkja
í Bandaríkjunum." Viking Olov
langar ekki heldur til að verða
fyrir umferðaslysi í New York,
umferðin þar skelfir hann. En
hann hefir með þökkum þegið
lífstíðarvegabréf til Bandarikj-
anna. „Það sparar mér mikinn
tíma ... “
Viking Olov leikur líka golf
í Stokkhólmi, en þar er það stóri
bróðir hans, sem hefir yfirhönd-
ina. Hann er tannlæknir og
„verður að vera vel klæddur,"
segir litili bróðíi'. „Það er
ágætt, því þá get ég erft fötin
hans, það er að segja golffötin.
Ég á reyndar ágætis föt, sem ég
keypti á útsölu í sumar, og önnur
sem ég lét sauma fyrir sautján
árum. Ég storka bróður mínum
með því að þau passa mér enn-
þá, ég er alltaf jafnþungur, 72
kíló, þrátt fyrir að ég fór á nám-
skeið í matreiðslu."
Honum þykir gamacn að elda
mat, og hann er snillingur í að
matreiða nautalundir á marga
vegu. Og ef á þarf að halda get-
ur hann líka fest á sig tölu, en
það gerir hann ekki nema í neyð.
„Ég fer oft á læknaráðstefn-
ur,“ segir hann, „það er sagt að
slíkar ráðstefnur sæki ýmist
gamlir fauskar eða ungir fram-
gjarnir menn. Kannski ég sé bara
gamall framgjarn maður. En
gamli Volvoinn minn passar ekki
rétt vel inn í þann ramma.“
Viking Olov fyrirlítur fólk sem
ekki er hægt að treysta, hann
segir að það sé ekki hægt að
vinna með því.
Þegar við yfirgefum vinnustofu
hans, verður okkur lit.ið á fylgi-
bréf frá Norrland. Á því stendur:
„Hreindýrasteik og hjartarkjöt."
Líklega er þetta frá einhverjum
fyrrverandi sjúklingi, sem „pró-
fessorinn með hjartað" hefir gert
að heilbrigðum og hamingjusöm-
um manni....
☆
Úrval
Kemur At mánaðarlega
Gerizt áskrifendur
48 VIKAN 5-tM-