Vikan - 03.05.1979, Blaðsíða 10

999
Heilbrigð sál
Met skal það vera
Það fer ekki á milli mála að íþróttirnar eru
ekki lengur það sem þær voru. Þær eru
ekki lengur leikir manna þar sem
aðaláherslan er lögð á að vera með en ekki
að vinna. Fyrst og fremst á þetta við um
einstaklingsíþróttir. Þar verða menn að
vinna og helst að setja met, enda rignir
metunum yfir áhorfendur.
En öll þessi afrek kosta sitt, og stundum
virðist ekkert vera til sparað, hvorki
fjármunir né heilsa manna.
Byrjað fyrr — æft meira
Að sjálfsögðu eru ýmsar ástæður fyrir
því að menn leggja slíkt ofurkapp á að bæta
stanslaust árangur í íþróttum, svo og einnig
hvernig það má vera mögulegt að sífellt sé
hægt að bæta afrekin.
Austur-Evrópulöndin eru í dag í fremstu
röð hvað varðar afrek í íþróttum. Á þeim
slóðum eru íþróttir hluti stjórnmálanna og
afrek innan þeirra öðrum þræði notuð til
að sýna fram á yfirburði sameignarskipu-
lagsins. Austur-evrópskir íþróttamenn
ferðast vítt og breitt um hnöttinn og sigra á
hverju iþróttamótinu á fætur öðru og vekja
eftirtekt og aðdáun. Er völ á betri sendi-
herrum? Varla — enda er unnið markvisst
að þessari sendiherraframleiðslu.
í tímaritinu „Nya Kraftsport”, sem gefið
er út af sænska lyftingasambandinu, má
lesa um hvernig þessi framleiðsla fer fram í
Búlgaríu. Ef marka má timaritið, fara
íþróttasérfræðingar búlgarska rikisins vítt
og breitt um landið og mæla ungdóminn
hátt og lágt, þversum og langsum. Allt er
mælt, meira að segja fjarlægð á milli fingra.
Þetta eru yfirleitt unglingar á aldrinum 12-
14 ára og þeir sem koma vel út úr
mælingunum eru sendir í æfingabúðir
ríkisins þar sem markviss þjálfun hefst,
unglingunum að kostnaðarlausu að sjálf-
sögðu. íþróttir skulu verða þeirra sérgrein.
Þegar þannig er staðið að þjálfun íþrótta-
manna, skilar það sér fljótt í auknum
árangri og afrekum.
Auk þess að láta iþróttamenn byrja að
æfa fyrr, jafnvel á barnsaldri, eru nú
komnir til hjálpar alls kyns vísindamenn,
læknar, liffræðingar, eðlisfræðingar, sál-
fræðingar o.fl. Enda veitir ekki af því hver
iþróttagrein á við sín vandamál að striða ef
afrekin eiga sífellt að aukast.
Hversu langt er hægt að ná?
— Líkamlega eru manninum takmörk
sett hvað bættan árangur í íþróttum
varðar, segir rússneski ríkisþjálfarinn í
lyftingum, Juri Sandalov, en um efri mörk
er of snemmt að tala. Það hefur verið
reiknað út að í lyftingum þar sem allt
byggist á þoli beina og vöðva geta
beinvefir likamans þolað 4-5 sinnum meiri
þrýsting en steinsteypa.
Vasili Aleksejeves, ríkisþjálfari Rússa í
sundi, segir: — Það hefur lengi verið vitað
að bátar komast á betri skrið á hafi úti en
uppi við strendur. Á sama hátt hefur það
nú komið í ljós að betri árangur næst í
sundi ef laugin sem keppt er í er djúp og þá
öll jafndjúp. Með þessari einu breytingu
má vinna nokkrar sekúndur.
í fimleikum er það sama uppi á teningn-
um. Ekki alls fyrir löngu voru það einungis
þeir bestu sem gátu stokkið tvöfalt heljar-
stökk. Nú eru þeir farnir að gera það
þrefalt. Næst verður það fjór- og fimmfalt,
og ekki er fræðilega útilokað að innan
skamms stökkvi fimleikamenn sexfalt
heljarstökk. Getið þið ímyndað ykkur
hvernig það komi til með að líta út?
Innan frjálsra íþrótta má taka dæmi um
stangarstökk. Með tilkomu trefjaglers-
stangarinnar fóru stangastökkvarar í fyrsta
sinn létt yfir 5 metrana. Nú eru þeir að
nálgast 6 m.
Það má lengi fjalla um þessi mál fræði-
lega. T.d. er nú starfandi nefnd i tengslum
við ólympíuleikana, sem haldnir verða í
Moskvu á næsta ári, sem reiknar út hvaða
árangur muni nægja til gullverðlauna.
Samkvæmt niðurstöðum nefndarinnar
verða það 2,35 m í hástökki, 9,81 sek. í 100
m hlaupi og 13,01,4 mín. í 5000 m hlaupi.
Er fallþungi dilka óeðlilegur?
Þótt margir vilji halda þvi fram að þessi
stórkostlegu afrek, sem unnin eru á íþrótta-
sviðinu ár eftir ár, séu eingöngu betri
æfingum og aukinni þjálfun að þakka, er
ýmislegt sem bendir til að fleira þurfi að
reiknast inn í dæmið. Litum á nokkur
dæmi úr nýliðinni íþróttasögu.
Ricky Bruck var fjölhæfur íþróttamaður
og vann það meðal annars til afreka að
jafna heimsmetið í kringlukasti. Hann
stundaði einnig aðrar greinar íþrótta og
náði langt, þó svo hann hnekkti engum
heimsmetum. Fyrir um 5 árum gaf hann út
yfirlýsingu um að lyf, sem hann hefði
notað til að bæta árangur sinn í íþróttum,
væru nú búin að gjöreyðileggja sig. Hann
væri allur farinn úr skorðum og kenndi
tímabundinnar geðveiki. Hann átti það til
að vaða með skotvopn út á götu öskrandi
og skjótandi í allar áttir. Eftir yfirlýsinguna
dró Ricky Bruck sig í hlé um tíma en mætti
10 Vikan 18. tbl.