Vikan - 03.05.1979, Blaðsíða 22

UNGLINGA-
VANDAMÁLIÐ
- VANDAMÁL
FORELDRA
í dag heyrist mikið talað um unglingavanda-
mál. Það eru yfirleitt hinir fullorðnu sem
skilgreina hluta af framferði unglinga sem
unglingavandamál. Undir slíkt fram-
ferði flokkast gjarnan ýmiskonar
hegðunarerfiðleikar, eyðileggingarstarf-
semi, drykkjuskapur og þvíumlíkt. Orðið
kynslóðabil er líka oft notað um þá spennu
og þær andstæður sem eru á milli ungiinga
og fuliorðinna. Hér er það líka fullorðna
fólkið sem talar um kynslóðabil til
staðfestingar á þvi að unglingar séu
skilningslausir, beri ekki virðingu fyrir
neinu og hafi tileinkað sér slæmar venjur.
En hvers er vandinn? Er fullorðna fólkið
kannski líka vandamál fyrir unglingana?
Aö verða f ullorðinn
Fólki er gjarnan skipt i ákveðna hópa:
börn, unglingar, fullorðnir, gamalt fólk.
Þessi skipting stafar að einhverju leyti af
því að þessir hópar hafa ákveðin sérkenni
og ákveðna stöðu í þjóðfélaginu. En hvað
merkir það að fólk verði fullorðið? Það
merkir að sjálfsögðu margt. En út frá
þróunarsálfræðilegu sjónarmiði má benda
á atriði eins og þegar börn byrja að losa um
hin sterku tilfinningalegu tengsl sem þau
hafa haft við foreldra sína. Að verða
fullorðinn merkir einnig að það á að fara að
bera ábyrgð á eigin lífi, geta tekið
ákvarðanir og valið á milli hluta. Það
merkir einnig að maður fer að búa sig undir
starf með námi eða reyna sig við störf á
vinnumarkaðinum.
Börn í okkar menningu eru yfirleitt
aðeins bundin nánustu fjölskyldu sterkum
tilfinningalegum böndum og fjölskyldu-
gerðin er þannig að hún er tiltölulega
lokaður hópur sem þarf að geta fullnægt
öllum tilfinningalegum þörfum meðlima
hópsins því að þeir eiga ekki i önnur hús að
venda.
M.a. vegna þessa finnst unglingum oft
erfitt að rjúfa fjölskyldutengslin og þeim
finnst þeir standa einir og eiga engan að.
Þegar fjölskyldutengslin fara síðan að rofna
á unglingsárunum og ábyrgð á eigin lífi og
allri framtíð bíður manns verða unglingar
oft mjög óöruggir og hræddir við hvernig
þeir standast þessa raun.
Ef foreldrar geta sett sig inn í þessar
aðstæður og ef til vill munað hvernig þeim
leið, þegar þeir voru á þessum aldri, er
möguleiki á því að unglingar og foreldrar
geti varðveitt gott samband sín á milli og
umgengist hvorir aðra eins og jafningjar.
Ef foreldrar skilja ekki aðstöðu unglinga
og muna ekki sjálfir hvernig það var að eiga
allt í einu að verða fullorðinn verður til það
fyrirbrigði sem fullorðið fólk nefnir
unglingavandamál eða kynslóðabil.
Að gleyma æskunni
Það er oft mjög einkennandi fyrir
fullorðið fólk, þegar talað er við það um
æsku þess, að eitthvað vanti inn í þá
lýsingu sem það gefur á sjálfu sér. Það
sama á reyndar við um ævisögur og
minningabækur. Það sem fólk man og það
sem kemur gjarnan fram eru einhverjir
mikilvægir atburðir eða reynsla sem fólki
finnst í frásögur færandi. En það erfiða vill
oft gleymast. Ósigrarnir, minnimáttar-
kenndin, örvæntingin, hræðslan, kynór-
arnir, einmanakenndin o.s.frv. Einnig
heyrist lítið um alla draumana sem fólk
hefur átt um allt það sem fólk langaði til að
gera en ekkert varð úr, um alla draumana
um að lífið gæfi því einhvern tilgang.
Fullorðnir sem hafa gleymt eigin reynslu
verða oft ergilegir og í uppnámi þegar þeir
skynja þessa sömu hluti hjá unglingum. Og
þeim veitist erfitt að sýna unglingum
skilning. Allar spurningar og umræður um
málefni sem heyra unglingsárunum til geta
ógnað fullorðnum og i staðinn fyrir að ræða
öll þessi mál af innsæi og skilningi neita
fullorðnir að veita hann og afsaka sig með
því að unglingar séu á gelgjuskeiði og þess
vegna furðulegir.
Tilgangur lífsins
í bókinni „Om psykologi, en bog for
begyndere” eftir Agnete Diderichen, Jasper
Jensen og Allan Berg Nielsen er talað um
kynslóðabil. Þar er komið að því að
vandamál er varði kynslóðabil séu nátengd
þeirri heimspekilegu spurningu um hver sé
tilgangur með lífi manna. Þegar unglingar
skynji að það séu þeir sem bera ábyrgð á
eigin lífi reyni þeir að leita eftir þvi hver sé
tilgangur þeirra lífs og annarra til að geta
haft eitthvað að leiðarljósi. Ennfremur að
unglingar spyrji gjarnan foreldra sína hver
hafi verið tilgangur með þeirra lífi en það
neiti foreldrar yfirleitt að ræða um.
ZZVlkan IS.tbl.