Vikan - 05.07.1979, Side 26

BARNAUPPELDI
í KÍNA
Flestir hugsa ekki mikið um tilganginn
með uppeldi barna. Börn eru bara látin
verða fyrir margskonar áhrifum án þess að
það sé verið að móta þau á ákveðinn hátt.
Engu að síður verða börn fyrir áhrifum sem
beina þroska þeirra í einhverja ákveðna átt
eða í ólíkar áttir. Þegar barnauppeldi hefur
engan ákveðinn tilgang verða börn oft allt
öðruvísi en foreldrarnir ef til vill óskuðu
eftir að þau yrðu. Á sumum stöðum í heim-
inum hefur barnauppeldi ákveðinn tilgang.
Tilgangurinn er þá ekki einungis tilgangur
hinnar einstöku fjölskyldu heldur heillar
þjóðar. Þetta á sérstaklega við um barna-
uppeldi í Kína. Þar virðist bamauppeldi vera
allt öðruvísi háttað en á Vesturlöndum. Þeir
sem hafa kynnst því dást að lifsgleði, sjálfs-
aga og dugnaði kínverskra barna og undr-
ast yfir að kínversk börn virðast hvorki
sýna af sér árásargirni né sálræna erfið-
leika.
Samábyrgð hinna f ullorðnu
Barnauppeldi i Kína hvílir á samábyrgð.
Fullorðið fólk í Kína skynjar að það ber
sameiginlega ábyrgð á uppeldi barna. Þeir
fullorðnu eru þvi foreldrar allra barna og
þeir miða að því sameiginlega að ala næstu
kynslóð upp. Fullorðið fólk er stolt af börn-
unum og gleðst ekki bara yfir eigin börnum
heldur öllum börnum.
Mikilvægasti tilgangur dagheimila og
leikskóla er fyrst og fremst að gera börnin
að félagsverum. Aðaláherslan beinist því
ekki að því að þróa einstaklinginn og hæfi-
leika hans heldur að því að maðurinn sé
þroskuð félagsvera.
Til þess að persónuleikinn geti þróast
þarf ungabarnið að fá þörfum sínum og
kröfum fullnægt, en það er ekkert náttúru-
lögmál að fullnæging þessi verði að koma
frá einu og sömu persónunni. Til þess að
koma i veg fyrir rótleysi verða börn hins
vegar að fá hrein skilaboð og hreinar línur
um hvaða reglur gilda. Þetta er reynt í
Kina.
1 kinversku uppeldi er lögð mikil áhersla
á að fullorðnir séu alltaf tiltækir til þess að
geta verið eins og öryggisventill þegar eitt-
hvað kemur upp á. Það er séð um að það sé
alltaf nóg af fólki til að tala við, leika við og
vinna með börnin. Börnin skynja því sjald-
an að þeim mistakist og þau verða ekki
fyrir ósanngjörnum kröfum metnaðar-
gjarnra foreldra. Börnin eru alltaf með full-
orðnum og jafnaldra kunningjum á daginn,
á kvöldin, við matborðið, á næturnar (lík-
amlega snertingu og hlýju fá þau með þvi
að sofa nálægt foreldrum eða vinum). Frá
fyrstu tið eru gerðar kröfur til barnanna
sem hæfa aldursstigi þeirra. Það er alltaf
talað við börnin í vingjarnlegum tón og þau
eru fullvissuð um að þau geri alltaf sitt
besta.
Fullorðnir í Kína hafa sömu
skoðun á barnauppeldi
Uppeldi i Kína einkennist af stöðugleika
og þvLað börnin skynji sig alltaf örugg.
Öryggi í barnæsku felst a.m.k. í tveim
hlutum. í fyrsta lagi líkamlegu öryggi,
fæðu, þaki yfir höfuðið, hvíld/svefni,
vernd, og í öðru lagi félagsskap við annað
fólk.
Fullorðnir í Kína virðast hafa sömu
skoðun á því hvernig barnauppeldi eigi að
vera og hvernig rétt barnauppeldi sé. Menn
vænta þess að börn þurfi bæði að hafa
stjórn á tilfinningum sínum og framtaks-
semi sinni. Börnin læra að álíta að þau geti
tileinkað sér þá kunnáttu og þau sérkenni
sem fullorðnir búast við að þau ráði yfir.
Þau læra að reynslan ein geti veitt þeim
þessa tileinkun.
Kínversk börn verða meðlimir í samfé-
lagi sem gerir allt til þess að framferði og at-
ferli barnanna mótist ekki af tvíræðni og
togstreitu. Kínversk börn læra snemma að
þau beri samfélagslega ábyrgð. Uppeldið
miðar að þvi að börnin skynji að þeirra líf
sé alveg eins réttmætt og mikilvægt eins og
líf allra annarra aldurshópa, líka fullorð-
inna.
Frá 3ja ára aldri notar kínverskt barn
hluta af deginum til að fást við athafnir
sem líkjast athöfnum fullorðinna (þvo, laga
til, búa til mat o.s.frv.) Börnin læra og eru
26 Vikan