Vikan - 22.05.1980, Blaðsíða 51

verkum haida því fram að hlutverk
kynjanna séu eölislæg og óumbreytan
leg. Í þvi sambandi er gjarnan bent á að
til eru samfélög þar sem kynjahlut
verkum er svo að segja snúið við. þannig
að konur hafa yfirtckið hefðbundin hlut-
verk karlmanna og öfugt. Það þekkist
t.d. og konur sjái um fæðuöflun og það
sem við köllum framfærslu en karlmenn
sjái um börn. heimili og húsverk. Einnig
þekkist það að konur séu alveg eins
árásargjarnar ef ekki árásargjarnari en
karlmenn.
Kynhlutverk eru ein af þeim hlut
verkum sem félagsfræðin og sálfræðin
hefur fengist við. Hugtakiðer hins vegar
upprunalega komið frá leikhúsinu. I
félagssálfræðilegu tilliti má skýra hlut
verk þannig að það endurspegli þær
væntingar Iþað sem búist er við) sem
gerðar eru til annarrar persónu ef hún
hefur ákveðna stöðu eða ákveðin
einkenni. Flestir búast t.d. viðákveðinni
hegðun af kennara. Hann á helst að vera
þolinmóður og honum á að líka vel við
börn. Einnig er búist við ákveðinni
hegðun af stúlkum og strákum. og þau
eiga að hafa mörg ákveðin hlutverk
Erient
einungis vegna þess að þau tilheyra
annaðhvort kven eða karlkyni. Oft er
talað um hlutverk út frá mismunandi
sjónarmiðum.
Mismunandi kynhlutverk
Það er hægt að tala um hlutverka-
vænlingar. sem getur bæði merkt að
búist er við ákveðinni hegðun af stelpum
og strákum og að kynin eiga að hafa
ákveðin áhugamál. gefa tilfinningum
útrás á mismunandi vegu o.fl. o. fl. Eða
sett fram á fremur einhæfan hátt.
stúlkur eiga að vera bliðar. lausar við
árásarhneigð. hafa áhuga á öðru fólki og
vera ekki allt of gáfaðar. Karlmenn eiga
hins vegar að vera sterkir. árásargjarnir.
fullir af keppnisanda og hafa áhuga á
þjóðmálum. í öðru lagi er hægt að tala
um kynhlutverkaskynjun. Það á við
hvernig einstaklingurinn skynjar þær
væntingar sem beinast að honum. Sumir
skynja það vel við hverju aðrir búast af
kynbundinni hegðun en aðrir ekki. Það
l'er að sjálfsögðu eftir þvi hve fastmótað
kynbundið uppeldi viðkomandi hefur
fengið. Í þriðja lagi er hægt að tala um
kynhiutverkai idurkenningu og á það
við hve sáttur einstaklingurinn er við
þau kynhlutverk sem aðrir ætla honum.
Andstöðu ýmissa kvennahreyfinga má
líta á sem neitun á því að viðurkenna
ákveðin hlutverk sem aðrir ætla þeim. Í
fjórða lagi er hægt að tala um kynltlut
verkaúifœrslu en það er aftur á móti
hvernig einstaklingurinn hegðar sér i
raun og veru. eða það sem oft er skráð
sem kynjamismunur.
Ákveðin kynhlutverk eru fastmótuð i
menningunni og stelpur og strákar fá
mjög snemma að vita til hvers er ætlasi
af þeim. Ef á að breyta hefðbundnum
kynhlutverkum að einhverju marki
verður að gera það á mjög meðvitaðan
hátt en það tekur tinia.
Frá tímum þöglu myndanna?
Þetta gæti allt eins verið mynd af
einni ástmey kvennagullsins
Valentinos þar sem hún býður þess i
ævintýralegu og um leið dularfullu
umhverfi að hetjan birtist. Svo er þó
ekki þvi manneskjan er hin kunna
breska poppsöngkona Lene Lovich
sem ekki aðeins hefur vakið athygli
fyrir sérstakan söng heldur einnig
frumlegan klæðnað og ýmis furðuleg
uppátæki þegar hún kemur fram.
Segðu mér á
Tell mc on a sunday eða Segðu mér
á sunnudegi heitir nýr söngleikur sem
bráðlega verður sviðsettur í London.
Höfundur er Andrew Lloyd Webber
en verk hans á þessu sviði eru löngu
heimsfræg. Má nefna það frægasta
Jesns C'hrist Supetvar sem sýnt hefur
verið á sviði i fjölmörgum löndum og
kvikmyndað að auki og söngleikinn
Evita sem farið hefur sigurför um
heiminn siðustu tvö ár.
Henni er margt til lista lagt þvi hún
þykir ágætur saxófónleikari. og vann
um tinia við leikhús sem dansari. Fyrir
nokkrum árum lagði hún stund á nám
í höggmyndalist við þekktan lista
háskóla í London og þetta áhugasvið
sitt hefur hún óspart notfært sér i
poppmúsikinni. svo sem við ntynda-
tökur tengdar hljómplötum hcnnarog
i ýmiss konar listrænum sviðs
setningum.
sunnudegi
Sögusvið hins nýja söngleiks
Webbers er mannlífið í bandarisku
stórborginni séð með augum breskrar
sveitastúlku sem er i leit að frægð og
frama. Með aðalhlutverkið fer söng-
og leikkonan Marti Webb. Hún þckkir
vel til verka Webbers — fer t.d. með
aðalhlutverkið i Evitu i London þessa
dagana. Hljómplatan meðsöngvum úr
söngleiknum nýja hefur þegar hlotið
mjög góðar undirtektir i Bretlandi
21. tbl. Vikan fí