Vikan - 05.06.1980, Qupperneq 27

flýtir fyrir rotnun og góðri moldar-
nryndun.
Mjög er erfitt að gefa algildar
leiðbeiningar um blöndun áburðar og
jarðvegs svo að einhlitt sé. Menn þurfa
að skoða blönduna og velta henni á milli
fingra sér, dæma hana eftir samloðun
korna ásamt fleiru.
Ekki er sopið kálið þótt i ausuna sé
kornið. Þótt búið sé að blanda saman
áburði og mold er langt frá því að allt sé
fengið með þvi. Blandan þarf að jafna
sig og síga, og svo þarf að bylta henni
nokkrum sinnum ef vel á að vera.
Af þeim sökum eiga menn sem eru að
undirbúa nýjar lóðir undir garða á þessu
vori að láta sér nægja að tyrfa eða sá
grasfræi i þá reiti. þar sem grasflatir eiga
að vera. en biða með að setja niður tré
og runna til næsta vors. Þar sem slíkur
gróður á að standa ætti að stinga upp
moldina nokkrum sinnum um sumarið
og jafnvel bæta áburði i hana. Það er
síður en svo timatöf að þvi að fresta
gróðursetningu trjáa og runna um eitt ár,
ef jarðvegurinn er bættur á meðan.
Vöxtur trjánna verður margfalt hraðari
en ella með þessum hætti. Bráðlæti er
aldrei til flýtisauka en oft til tafar og
aukins erfiðis.
Alltof viða má sjá merki þess að undir
búningur garða hefur verið vanræktur í
upphafi. Mold hefur sigið svo að yfir
borð garðsins er miklu lægra en vera
ætti. Ennfremur lækkar yfirborðið
smám saman ef illgresi og mold, sem við
það loðir. er fleygt i öskutunnur. Þá er
oft mjög áberandi að menn vanrækja að
bera áburð i gamla garða. Þegar mold er
fleygt minnkar frjósemin smám saman og
vöxturinn um leið.
En úr þessu er litill vandi að bæta.
Góð regla er að setja allt illgresi og trjá-
lauf i haug á afviknum stað, láta það
fúna og grotna niður og dreifa þvi siðar
yfir garðinn á ný. Og noti menn hús-
dýraáburð öðru hvoru viðhelst frjósemin vel
og sigs verður síður vart.
Mjög er auðvelt að sjá hvort áburðar
sé þörf í garðana. ef menn beita athyglis-
gáfu sinni. Endasprotar lauftrjáa eru
besta kennimerkið i þessu tilviki. Ef þeir
eru grannir og undir meðallagi að gild-
leika er áburðar vant. Á barrtrjám má
taka mark á lengd og mýkt yngstu nál-
anna. Stuttar nálar benda til
vannæringar.
Þótt hér hafi aðeins verið rætt um
húsdýraáburð skyldi þvi ekki gleynit. að
mikið gagn má hafa af tilbúnum
áburði þegar góð rækt er komin í
moldina. Til eru margar gerðir af honum
og munu þær hagkvæmastar sem hafa
tiltölulega mikið nítritmagn. Vilji ntenn
vera öruggir um. að engra snefilefna sé
vant i jarðveginn. er best að nota þær
tegundir áburðar, sem innihalda þessi
efni. Ágæt regla eða vani er að nota til-
búinn áburð 3 ár i röð en góðan skammt
af húsdýraáburði fjórða hvert. Sé svo að
farið verður varla skortur á snefilefnum.
þau fylgja húsdýraáburðinum.
Á síðari áratugum hefur húsakostur
lslendinga tekið ótrúlegum framförum.
Mjög víða prýða fallegir garðar
umhverfi húsa, en þvi miður skortir enn
á að nóg sé að gert. Einkum hefur verið
vanrækt að laga lóðir við fjölbýlishús og
opinberar byggingar. Úr þessu þarf og
verður að bæta. Mjög gæti það flýtt fyrir
allri garðrækt í þéttbýli og sparað
mörgum ómak og fyrirhöfn, ef sveitar
félögin og bæjarstjórnir kæmu upp
„moldarbönkum", jarðvegshaug með
góðri groðrarmold og öðrum með
fyllingarefni, sem fólk gæti sótt efni i.
Reykjavíkurborg hefur komið upp visi
að moldarbanka, en sennilega er það
tinsdæmi enn. Moldarbanka er ekki
hægt að reka án þess að hafa blöndunar-
vélar og moldarkvarnir, góða aðstöðu til
að láta moldina gerjast og grotna.
þannig að menn gætu treyst þvi að fá
frjóa og gljúpa mold. hvenær sem á þarf
að halda.
Að lokum aðeins þetta: Garður og
umhverfi húss er spegilmynd af hús-
ráðendum. Fallegir garðar bera þeim
gott vitni cn illa hirtir hið gagnstæða og
þó verst þegar mikið er borið i húsin
sjálf.
23. tbl. Vikan 27