Vikan - 29.11.1984, Blaðsíða 46

m Vikan og tilveran
Það er miður febrúar 1925.
Halaveðrið er nýlega gengið yfir
með sínum hörmulegu af-
leiðingum. Ég er 18 ára og legg af
stað til Reykjavíkur í félagi við
tvo jafnaldra mína og æskuvini.
Ætluðum viö að reyna að afla
okkur fjár með lausavinnu í
Reykjavík til þess að kosta skóla-
vist næsta vetur.
Þegar til Reykjavíkur kom
réðst ég í fæði hjá frænku annars
félaga míns en sveitungi minn,
sem hafði á leigu kjallaraherbergi
í Uppsölum, leyfði mér að sofa í
flatsæng á gólfinu. Maður þessi
stundaði eyrarvinnu og fór ég nú
meö honum morgun hvem
klukkan fimm niður að höfn og
biðum við þess að einhver togari
kæmi inn með saltfisk til
löndunar.
Oftast kom einn eða tveir togar-
ar en þá biðu á bryggjunum á
annað hundrað manns til að biðja
um vinnu. Verkstjórinn kallaði
menn til vinnu hér og þar úr
hópnum en alltaf stóð meiri-
hlutinn vinnulaus á bryggjunni
þegar vinna hófst og alltaf var ég í
þeim hópi. Þegar svo hafði gengið
í hálfan mánuð hætti mér að lítast
á blikuna. Fór ég þá að fylgjast
með auglýsingum í Vísi. Þann 3.
mars sá ég þar auglýsingu um að
mann vantaði til skepnuhirðingar
í Þorlákshöfn.
Fór ég strax til fundar við um-
boðsmann auglýsanda og þar sem
mér þótti kaup það er í boði var
viðunandi réð ég mig í starfið. Átti
ég að fara strax um kvöldið til
Hafnarfjarðar og þar um borð í
bát sem fara átti daginn eftir til
Þorlákshafnar hlaðinn salti. Þeg-
ar ég sagði félögum mínum frá á-
kvörðun minni þótti þeim mjög
miður að ég ætlaði að slíta félags-
skapnum og gerðu allt sem þeir
gátu til þess að fá mig til að hætta
við áform mitt, en án árangurs.
Fór ég svo um kvöldið á
vörubifreið til Hafnarfjarðar með
ferðakistu með bókum og fleiru,
fann bátinn við hafskipa-
bryggjuna og kom mér um borð.
Var þetta gamall trébátur, um 30
tonn að stærð, fullhlaðinn salti.
Svaf ég um borð um nóttina.
Nokkru fyrir hádegi
miðvikudaginn 5. mars var lagt úr
höfn og stefna tekin út á Faxaflóa.
1 áhöfn bátsins voru 4 menn,
skipstjóri, vélamaður og tveir há-
setar. Telja mátti þetta mína
fyrstu sjóferð á vélbáti. Veður var
hið besta og þegar við komum út á
flóann út af Garðskaga sigldum
við í gegnum stóran flota fiskibáta
frá Keflavík, Njarðvíkum og
öðrum nálægum veiðistöðvum.
Fékk ég þá að taka í stýrið af og
til. Báturinn var heldur gang-
tregur en þó náðum við fyrir
Reykjanes um miðnættið og var
svo tekin stefna austur með landi.
Fór þá fljótlega að kula á austan
og jókst vindurinn eftir því sem
austar dró.
Um hádegi á fimmtudag vorum
við komnir austur á móts við
Selvog. Þá hófst ráðslag á milli
skipstjóra og vélamanns um að
tilgangslaust væri að berja þetta
áfram því sjálfsagt væri ófært í
Þorlákshöfn í þessu austanveðri.
Lauk þessum viðræðum með því
að ákveðið var að snúa við og
halda undan veðrinu sömu leið til
baka.
Þegar við höf ðum lensað vestur
með tvo til þrjá tíma breyttist
veðrið allt í einu, austanáttin gekk
niður en vindur snerist til suð-
vesturs og jós upp stórsjó sem
sífellt færðist í aukana. Leið ekki á
löngu þar til í ljós kom að báturinn
var farinn að leka. Voru þá háset-
amir settir til þess að fara út á
þilfar og dæla með þilfarsdælunni.
Stöðugt herti veðrið og sjógangur
færðist í aukana. Var þá gripið til
þess að setja bönd á dælumennina
svo að þeim skolaði ekki út er sjór
gekk yfir bátinn. Auk þess æpti
skipstjórinn aðvaranir til þeirra
þegar verstu ólögin gengu yfir.
Svona var baksað móti veðrinu
klukkutíma eftir klukkutíma.
Enginn fékk neina næringu,
hvorki vott né þurrt. Kabyssan í
káetunni var komin á hvolf og
engir möguleikar að hita neitt. Ég
stóð lengst af uppi í stýrishúsi hjá
skipstjóra og vélamanni, en um
miðnættið fór ég niður og lagðist
upp í eina kojuna. Erfitt var að
halda sér í skorðum því báturinn
kastaðist sitt á hvað og tók stórar
dýfur er hann stakkst fram af
ölduhryggjunum og af og til
heyrðust köllin ofan úr stýris-
húsinu þegar skipstjórinn var að
aðvara þá sem við pumpuna
stóðu. Ég taldi víst að báturinn
mundi sökkva þá og þegar. Var
mér nú ljóst að ferð mín var
algjört feigðarflan og að ég hefði
betur farið að ráðum félaga minna
og þraukað lengur í Reykjavík.
Svo fór ég að hugsa heim. Verst
þótti mér að hafa ekki komið
boðum heim um ráðbreytni mína,
um ferð mína vissi enginn nema
félagar mínir og matseljan þvi
ekkert bréf hafði ég sent. En ég
var alveg rólegur og var búinn að
sætta mig við að farast þama ein-
hvers staðar nærri Reykjanesi.
Þrátt fyrir veltinginn fór svo að
lokum að ég sofnaði.
Þegar ég vaknaði aftur fann ég
að báturinn lá kyrr á sléttum sjó.
46 Vikan 42. tbl.